Ingezonden persbericht


Persbericht - 15 januari 2007

Reken mee met ABC!

Op dinsdag 16 januari gaat 'Reken mee met ABC' van start: een unieke wiskundewedstrijd waaraan iedereen, van jong tot oud, kan meedoen. Via de gelijknamige website (www.rekenmeemetabc.nl) kan worden meegerekend aan het zogenoemde ABC-vermoeden, een nog onopgelost probleem in de getaltheorie. Puzzelaars, scholieren, en deelnemers die hun computer toch niet de hele dag gebruiken, kunnen proberen kampioen te worden en daarmee bekendheid verwerven in deze tak van wetenschap. Als veel vrijwilligers gaan

meedoen, hopen wiskundigen van de Universiteit Leiden meer inzicht te krijgen

in het ABC-vermoeden.

"De bedoeling van 'Reken mee met ABC' is tweeledig," vertelt Carl Koppeschaar, hoofdredacteur van de populair-wetenschappelijke website Kennislink (www.kennislink.nl) en een van de initiatiefnemers van het project. "Aan de ene kant willen we laten zien dat de wiskunde niet 'af' is. Velen zien wiskunde als een saaie wetenschap, waarin alleen maar nerds actief zouden zijn. De werkelijkheid is toch wel even anders. Wiskunde is juist een heel spannende wetenschap, waarin nog tal van ontdekkingen te doen zijn. In die zin is de website bedoeld als promotie voor de wiskunde. Maar er is een tweede, nog belangrijker aspect. En dat is dat het ABC-vermoeden nog nooit bewezen is. Beroemde wiskundigen breken zich er al jaren het hoofd over. Daarom doen zij nu op iedereen een beroep om mee te rekenen. Wie meedoet, wordt dus feitelijk zélf wetenschappelijk onderzoeker."

Op het Mathematisch Instituut van de Universiteit Leiden bevinden zich de bollebozen achter het project. De naam 'Reken mee met ABC' is bedacht door prof.dr. Hendrik Lenstra, hoogleraar zuivere en toepassingsgerichte wiskunde en in 1998 winnaar van de prestigieuze Spinozapremie (een soort Nederlandse Nobelprijs). Lenstra verwierf in 2002 ook internationale bekendheid door zijn ontrafeling van de wiskundige structuur achter Eschers bekende litho 'Prentententoonstelling'.

"Het ABC-vermoeden is een idee waarvan wiskundigen denken dat het waar is, maar dat ze nog niet hebben kunnen bewijzen," vertelt Hendrik Lenstra. "En dat is vreemd, omdat het vermoeden zelf voor iedereen te begrijpen is. Het gaat om drietallen volgens de eenvoudige formule a + b = c, bijvoorbeeld 1 + 8 = 9. Maar omdat de drie getallen ook nog aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen, zijn ze vrij zeldzaam. Zo zijn er bijvoorbeeld maar vijftien abc-drietallen met c kleiner dan 300. Je kunt ze een bepaalde 'kwaliteit' toekennen. Het beste abc-drietal tot nu toe heeft een kwaliteit die ongeveer gelijk is aan 1,63. Maar kan iemand drietallen van nóg hogere kwaliteit vinden? Daar zijn we reuze benieuwd naar!"

Wie de hoogste, hiervoor nog niet eerder geobserveerde kwaliteit vindt, komt op de eerste plaats van een internationale ranglijst. En omdat al velen het hebben geprobeerd, hebben de Leidse wiskundigen nu een geheel nieuw, en veel sneller rekenprogramma bedacht. Het rekenprogramma, dat op de computers moet worden geïnstalleerd, werkt in de tijd dat deelnemers hun pc of laptop niet gebruiken. Als vele duizenden het installeren, gaat al het rekenwerk zelfs nog sneller. Het inzetten van vele PC's voor wetenschappelijk onderzoek is al eerder bedacht door radioastronomen. Die hebben op die manier gespeurd naar eventuele signalen van buitenaardse levensvormen (SETI@home). Wiskundigen gebruiken het concept voor het zoeken naar zogenoemde Mersenne priemgetallen (www.mersenne.org) en tropische geneeskundigen proberen er sinds kort de malaria-epidemie in Afrika mee te simuleren, in een poging de ziekte onder controle te krijgen (www.malariacontrol.net).

"Het rekenprogramma dat we speciaal voor het ABC-vermoeden en het gebruik op computers hebben ontwikkeld, is zo nieuw en krachtig, dat er internationaal al veel belangstelling voor bestaat," glundert Willem Jan Palenstijn, die als een van de naaste medewerkers van Lenstra verantwoordelijk is voor het noeste rekenwerk. "Daarom hebben we ook de internationale website www.abcathome.com geopend. Al zo'n duizend Franse, Duitse en Amerikaanse wiskundeliefhebbers zijn bezig geweest die te testen. Dat ging goed. Dus vandaar dat we nu in Nederland en België vol vertrouwen met het echte rekenwerk van start gaan!"

Zal het 'Reken mee met ABC'-project verrassingen opleveren? Bij dr. Bart de Smit, die als universitair hoofddocent en specialist in het ABC-vermoeden bij het project is betrokken, zijn de verwachtingen hooggespannen. "Onze manier om abc-drietallen te verzamelen is vele malen sneller dan bij voorafgaande pogingen. Zou je het met de sterrenkunde vergelijken, dan kun je stellen dat de wiskunde voor wat betreft het ABC-vermoeden alleen nog maar in het zonnestelsel heeft rondgekeken. Met deze nieuwe methode én hulp van het publiek gaan we niet alleen rondkijken in onze eigen Melkweg, maar proberen we ook diep in het heelal door te dringen!"

Wie kan meedoen?

Jong en oud kan aan de wedstrijd meedoen. In principe is geen specifieke wiskundige voorkennis vereist. In de loop van het project zullen er los van het rekenwerk staande wedstrijden en activiteiten komen voor basisscholieren, leerlingen uit het voortgezet onderwijs en algemeen publiek. Zo zullen er wiskundige puzzels zijn waarmee een prijs te winnen is en kunnen leerlingen uit de tweede fase praktische opdrachten maken over het ABC-vermoeden. Uiteraard staat het iedereen vrij om daarnaast ook mee te doen aan de individuele speurtocht naar abc-drietallen. Om die wedstrijd spannend te houden, wordt op de website een dynamisch klassement getoond, waarop de beste resultaten worden bijgehouden.

Het rekenprogramma dat op de computers moet worden geïnstalleerd, rekent in de tijd dat deelnemers hun PC of laptop niet gebruiken. Het verzamelde rekenresultaat wordt automatisch teruggestuurd naar de Universiteit Leiden en wordt daar door wiskundigen geanalyseerd.. Deelname door scholieren kan resulteren in aardige krantenkoppen als 'Leerlingen van de .-school vestigen nieuw wiskundig wereldrecord!'

'Reken mee met ABC' is een initiatief van Kennislink en het Mathematisch Instituut van de Universiteit Leiden. Het project wordt financieel ondersteund door NWO, de wiskundecluster DIAMANT, JetNet, Verbreding Techniek in het Basisonderwijs (VTB) en het Universum programma in het Voortgezet Onderwijs.

Kennislink wordt in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap uitgevoerd door Stichting Nationaal Centrum voor Wetenschap en

Technologie (www.e-nemo.nl).