Meer openbaarheid mogelijk bij toezichthouders
Ictu
Meer openbaarheid mogelijk bij toezichthouders
Advies Overheid.nl inventariseert publicaties op websites
Toezichthouders verschillen sterk in de mate waarin zij bevindingen en interventies
publiceren op het internet. Openbaarheid wordt door inspecties en overheden nog niet
maximaal ingezet als beleidsinstrument. Dat blijkt uit een onderzoek dat Advies
Overheid.nl heeft uitgevoerd. Het onderzoek is onderdeel van de jaarlijkse overheid.nl
monitor, dat de stand van zaken van de digitale dienstverlening van de overheid
weergeeft.
In het rapport 'Openbaarheid van Toezicht' zijn publicaties op internet van verschillende
vormen van toezicht onderzocht: toezicht op overheden, op bedrijven en op instellingen
met een publieke taak. In het onderzoek zijn 27 toezichthouders betrokken waarbij 142
toezichtsituaties zijn onderscheiden. Toezichthouders zijn belast met het bewaken van de
naleving van wettelijke voorschriften. Een goede toezichthouder legt, volgens richtlijnen
van het Rijk, uit waarom hij toezicht houdt, hoe hij zijn taken uitvoert en hoe
onafhankelijkheid is gewaarborgd. Daarnaast maakt hij zijn bevindingen zo actief mogelijk
openbaar.
De uitkomst van het onderzoek laat volgens de onderzoekers zien dat veel toezichthouders
meer openheid kunnen verschaffen. Dat wil zeggen: publicaties van bevindingen op
individueel niveau, waarbij de naam van de onderzochte instelling wordt vermeld.
Voorbeelden van toezichthouders die op deze wijze publiceren zijn de Onderwijsinspectie
en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Ook de Voedsel- en Warenautoriteit wordt hierbij
als voorbeeld genoemd. Deze toezichthouders hechten veel belang aan openheid omdat het
publiek op deze wijze beter in staat is een keuze te maken uit verschillende aanbieders
en bedrijven en instellingen sterker worden gemotiveerd om goed te presteren. Op deze
wijze is openbaarheid een krachtig beleidsinstrument.
In bijna de helft (49%) van de onderzochte gevallen wordt informatie niet op individueel
niveau, maar categoriaal openbaar gemaakt, bijvoorbeeld de resultaten van inspecties per
regio, wat slechts leidt tot een algemeen beeld. In bijna evenveel gevallen (42%) worden
detailgegevens zoals naam en adres gepubliceerd. Dit wordt met name gedaan als het gaat om
onderzoek dat zich richt op incidenten en niet op een hele branche. Toezichthouders voor
de markt (OPTA en NMa) gaan hierin het verst. Zij publiceren in driekwart van de
situaties alle gegevens van de onderzochte instantie. Deze toezichthouders nieuwe stijl,
die zorgen voor naleving van wetten en regels in de marktsector, scoren zonder
uitzondering hoog op openbaarheid van informatie.
Door de meeste toezichthouders wordt wel algemene informatie gegeven over de aard van de
werkzaamheden, inclusief onderbouwing voor de keuzes die worden gemaakt. Deze informatie
staat dan veelal in het jaarverslag dat op de website is terug te vinden.
Ook het toezicht op overheden leent zich volgens de onderzoekers bij uitstek voor
openbaarheid op het meest gedetailleerde niveau, toch gebeurt dit nog lang niet altijd.
In tien van de 21 interbestuurlijke toezichtsituaties publiceerde een overheid
bevindingen op individueel niveau inclusief naam.
Het rapport van Advies Overheid.nl is te vinden op www.advies.overheid.nl
---
Voor meer informatie/