Universiteit van Amsterdam

Op zoek naar de Gebroeders Limburg


Promotie Kunstgeschiedenis


vrijdag 1 december, 12.00 uur
In 1881 schreef de bibliothecaris van de Bibliothèque national in Parijs, Léopold Delisle, aan de hertog van Aumale ervan overtuigd te zijn geraakt dat een prachthandschrift in het bezit van de hertog te identificeren was met de Très Riches Heures beschreven in de inventaris van Jean de Berry uit 1416. Dit handschrift was volgens de summiere beschrijving ervan verlucht (versierd) door de Gebroeders Van Limburg uit Nijmegen. De autoriteit van Delisle was groot en sindsdien is altijd aangenomen dat de Gebroeders Van Limburg de auteurs waren van de miniaturen (afbeeldingen) in de Très Riches Heures. Herman Colenbrander stelt in zijn proefschrift vast dat de argumenten van Delisle voor de identificatie van het handschrift als ontoereikend kunnen worden gekwalificeerd, en gaat vervolgens in op de vraag of de Gebroeders Van Limburg wel als de auteurs van de miniaturen in de Très Riches Heures beschouwd kunnen worden. Uit zijn onderzoek komt onder andere naar voren dat de Très Riches Heures niet 'aus einem Gusz' (uit één stuk) zijn ontstaan en dat Jean de Berry het handschrift niet voor eigen gebruik, maar vermoedelijk als een huwelijksgeschenk voor een kleinzoon heeft laten maken. Nadien is het handschrift aangepast en in andere handen overgegaan waarbij het telkens, soms ingrijpend, is veranderd en aangevuld. Het bleek verder dat de toeschrijving van de miniaturen aan de Gebroeders Van Limburg ook om stilistische en chronologische redenen moeilijk is te handhaven. Colenbrander ondernam tevens een poging te achterhalen wat de Gebroeders Van Limburg dan wél gemaakt zouden kunnen hebben. Hierbij ging hij uit van de veronderstelling dat de stijl van het werk van de Gebroeders Van Limburg zal hebben aangesloten bij die van een van de weinige bewaard gebleven werken uit deze tijd die met Gelre verbonden kunnen worden, namelijk de tekening van de Keizer en zijn keurvorsten in het Wapenboek Gelre. Op grond van de overeenkomsten in stijl met deze tekening is een aantal miniaturen in een handschrift dat eveneens in bezit was van Jean de Berry, aan dezelfde kunstenaar toegeschreven. Deze miniaturen zijn circa 1404-1409 ontstaan. Het is weinig waarschijnlijk dat de hertog van Berry in deze periode naast de Gebroeders Van Limburg nog andere miniatuurschilders uit Gelre in dienst heeft gehad H.T. Colenbrander: Op zoek naar de Gebroeders Limburg. De Très Riches Heures in het Musée Condé in Chantilly, Het Wapenboek Gelre in de Koninklijke Bibliotheek Albert I in Brussel en Jan Maelwael en zijn neefjes Polequin, Jehannequin en Herman van Limburg. Promotor is mw. prof. dr. C.A. Chavannes-Mazel.