Voedsel en Waren Autoriteit

Bekertje rauwe melk risicovol

30 november 2006 - nieuwsbericht

Drinken van ongepasteuriseerde, rauwe melk heeft in het verleden diverse malen tot voedselinfecties geleid. In Nederland is de kans een dergelijke voedselinfectie op te lopen het grootst op boerderijen waar bekertjes rauwe melk worden aangeboden voor directe consumptie, zonder deze eerst te verhitten. De Voedsel en Waren Autoriteit pleit bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) daarom passende maatregelen te nemen tegen deze vorm van melkverstrekking (hygiënecode, voorlichting aan ondernemers, eventueel verbod).

Ziektegevallen
In Nederland zijn er in de afgelopen jaren verschillende ziektemeldingen geweest waarbij de bron was te herleiden tot het drinken van rauwe melk. Na een bezoek aan een boerenbedrijf werden in 2005 meer dan de helft van de 34 kinderen ziek van de bacterie Campylobacter jejuni. De infecties werden epidemiologisch in verband gebracht met het drinken van rauwe melk die tijdens de excursie was aangeboden. In april 2002 deed zich een soortgelijke explosie voor in het zuidwesten van Nederland. Na een educatief uitstapje naar een melkveehouderij werden 31 schoolkinderen ziek. Consumptie van rauwe melk kon in deze explosie 94% van de ziektegevallen verklaren. Ook in diverse andere landen zijn uitbraken van voedselinfecties gemeld waarbij het drinken van rauwe melk als oorzaak kon worden aangemerkt.

Verkoop toegestaan
Verkopen van rauwe melk vanaf de boerderij is in Nederland toegestaan omdat er van wordt uitgegaan dat mensen rauwe melk thuis koken voordat het wordt geconsumeerd. Bij bekertjes rauwe melk die op de boerderij worden aangeboden, o.a. uit zogenaamde 'melktaps', kan dat niet worden verwacht. Volgens de VWA worden consumenten daarmee blootgesteld aan onnodige risico's. Melktaps kunnen ook melk bevatten die goed verhit is geweest. In deze gevallen bestaan er geen bijzondere risico's op voedselinfecties.

Wettelijke eisen verkoop rauwe melk
Naast de algemene eisen aan hygiene uit de Europese hygiënewetgeving en het Warenwetbesluit Hygiëne van levensmiddelen, stelt de Warenwet aanvullende eisen aan de verkoop van rauwe melk. De rauwe melk moet koel worden bewaard, mag niet teveel bacteriën bevatten, en op het verkooppunt moet duidelijk zichtbaar de mededeling 'Rauwe melk voor gebruik koken' zijn aangebracht.

Risico's
Een inventarisatie laat zien dat in rauwe melk en rauwmelkse producten veel soorten bacteriën kunnen zitten. Voor kleine kinderen, ouderen, zwangeren, en mensen met een verminderde weerstand zoals HIV-besmette personen, kunnen voedselinfecties ernstige gevolgen hebben. Met name salmonella, campylobacter en Escherichia coli O 157 zijn bekende veroorzakers van voedselinfecties. De Amerikaanse Food and Drug Administration waarschuwt consumenten geen rauwe melk te drinken.

Boerderijverkoop rauwe melk
In Nederland worden geen grote hoeveelheden rauwe melk vanaf de boerderij verkocht. Een onderzoek onder 51 verkooppunten in Nederland laat zien dat op deze bedrijven per week gemiddeld 60 liter rauwe koemelk wordt verkocht, of 20 liter rauwe geitenmelk. Op twaalf melkveehouderijen was een 'melktap' aanwezig. Vanuit deze melktaps werd geen gepasteuriseerde melk geschonken maar rauwe melk.

Risico's vermijdbaar
Bij bekertjes rauwe melk die ter verfrissing worden aangeboden zal in de praktijk geen gelegenheid voor verhitten zijn. Zonder een dergelijke behandeling blijven de risico's van rauwe melk slecht te beheersen. Daarom pleit de VWA voor passende maatregelen tegen het aanbieden van rauwe melk op boerderijen waar de melk redelijkerwijs niet verhit zal worden.