Aidsdag: Sensuele dans tegen onveilige seks
Stichting amref flying doctors
Sensuele dans tegen onveilige seks
Voorlichting op school in Tanzania
Waaraan overleed de zoon van Doto? En hoe kwam dat? In de klas steekt een groot aantal
leerlingen een arm op, hopend dat zij de vraag van hun leraar Hamisi Popo mogen
beantwoorden. Hij heeft hun zojuist een verhaal verteld en checkt of ze opgelet hebben.
Uit hun antwoorden blijkt dat de meeste kinderen weten wat aids is en hoe je het krijgt.
Basisschool Nyampa in Tanzania neemt geen enkel risico. Sommige leerlingen zijn nog maar
een jaar of zeven, maar er zitten ook tieners op Nyampa. Daarom doen Hamisi Popo en zijn
collegas er alles aan om hen te waarschuwen voor HIV/aids. Daarom hebben ze besloten mee
te doen aan het programma Mema Kwa Vijana (Swahili voor Goede Dingen voor Jonge Mensen),
dat wordt ondersteund door AMREF.
Ik ben met deze voorlichting begonnen in 2000, toen ik een workshop van AMREF Flying
Doctors had gevolgd, vertelt Popo. Ik leerde daar alles over HIV en seksuele voorlichting
en hoe ik deze dingen het beste aan jonge mensen kan uitleggen. En dat is wat ik nu doe:
iedere week geef ik de leerlingen van twaalf tot zestien jaar zon veertig minuten
voorlichting. De meeste vinden het leuk en doen actief mee.
Oude vriendin
Bij Mema Kwa Vijana gebeurt dat aan de hand van dans, drama, zang of een verhaal, zoals
dat over Doto. Haar man is in de stad gaan werken, waar hij met een oude vriendin naar
bed gaat en besmet wordt met het aids-virus. Vervolgens krijgen ook Doto en haar zoon
aids. Een verzonnen, maar in Tanzania helaas erg realistisch verhaal.
De zestienjarige leerlinge Happiness Sylivester is onder de indruk van een toneelstuk over
een schoolmeisje dat zwanger raakte. Het meisje werd van school gestuurd, terwijl de
jongen die haar zwanger maakte gewoon verder kon leren. Haar ouders waren woedend en
zetten haar op straat.
Happiness vindt het belangrijk dat jongeren hun gedrag veranderen. Tijdens je schooljaren
moet je geen seks hebben. Als je zwanger wordt, heb je geen opleiding en als je jong bent
kunnen er bij de bevalling complicaties optreden, vertelt ze.
Sensuele dans
Door die toneelstukken kunnen we soas, HIV en zwangerschappen voorkomen,vervolgt
Happiness. Haar ouders zijn blij dat ze voorlichting krijgt en wordt het taboe op seks
langzaam overwonnen. Het onderwerp wordt thuis bespreekbaar. Ik heb het met mijn moeder
gehad over HIV en zwangerschap, legt Happiness uit. Maar niet met mijn vader, hoor, want
met hem praat ik niet over seks.
Buiten, op het modderige schoolplein, drommen enkele honderden leerlingen samen om naar
een voorstelling met zang en dans te kijken. Tien jongens dansen met tien meisjes. Om aan
te geven dat jongeren plezier kunnen maken zonder seks te hebben, wiegen ze hun lichamen
sensueel naar elkaar toe. Ze zingen een liedje met een verleidelijke melodie, maar de
tekst heeft liegt er niet om:
Jonge mensen, pas op voor aids. Je kunt niet zien wie het heeft. Aids discrimineert niet.
Je kunt er niet van genezen. We moeten stoppen met onverantwoordelijke seks.
Resultaten
Uit de examenresultaten is gebleken dat leerlingen die regelmatig voorlichting krijgen,
reproductieve gezondheidskwesties veel beter begrijpen dan de leerlingen die geen
voorlichting krijgen. Een andere belangrijke uitkomst van de tussentijdse evaluatie is
het feit dat jongeren niet méér seks hebben als zij voorgelicht zijn, zegt
dokter Daraus Bukenya, hoofd programmas HIV/aids. Dat is namelijk altijd hét
argument geweest om seksuele voorlichting uit het landelijke curriculum te houden.
Meisjes blijken echter nog steeds een kwetsbare groep. Bij voorlichting ligt de nadruk
gebruikelijk op groepsdruk bij leeftijdsgenoten, maar in de praktijk blijken vooral
oudere mannen het op hen gemunt te hebben. Deze sugar daddies, waaronder leraren, halen
meisjes over tot onveilige seks in ruil voor geld. Hoewel de meisjes zich bewust zijn van
de risicos, hebben zij nog niet de sociale vaardigheden om de oudere mannen af te wijzen.
Bovendien kunnen ze het weinige geld goed gebruiken.
Met het Mema Kwa Vijana programma wil AMREF deze tieners genoeg kennis en vaardigheden
aanbieden om hun houding te veranderen. Ons ultieme doel is dat seksuele voorlichting
wordt opgenomen in het curriculum van alle landen in de Sub-Sahara in Afrika.
AMREF (African Medical Research Foundation) is de grootste Afrikaanse
gezondheidsorganisatie, in 1957 in Kenia ontstaan en gevestigd. De organisatie heeft als
doel de gezondheid van de meest kwetsbaren in Afrika te verbeteren en hen zo een uitweg
te bieden uit de armoede. AMREF Flying Doctors Nederland vraagt aandacht voor deze
vraagstukken in Nederland. Daarnaast werven wij fondsen om het werk van AMREF in Afrika
te steunen en ontvangen we donaties van de Nederlandse overheid, de Nationale Postcode
Loterij, ruim 14.000 particuliere donateurs, van bedrijven, stichtingen, scholen en
kerken. www.amref.nl, www.amref.org.
Voor meer informatie contact opnemen met:
Drs. Jacqueline Lampe
Directeur AMREF Flying Doctors Nederland
Tel: 06-2850 1812
E-mail: j.lampe@amref.nl