democratie zonder externe bemoeienis onmogelijk
Amsterdam univerisity press
Democratie komt van binnenuit, maar democratie zonder enige vorm van externe bemoeienis is
in feite onmogelijk, aldus André Gerrits
In Democratie door interventie. De nieuwe White Mans Burden?
Een actueel onderzoek van André Gerrits naar interventies in binnenlandse
aangelegenheden van staten om democratische ontwikkelingen in gang te zetten
Het Westen mag zich bemoeien met het bevorderen van democratie elders in de wereld, ook
als de machthebbers daar niet op zitten te wachten, aldus André Gerrits in zijn
nieuwe boek Democratie door interventie. De nieuwe White Mans Burden? Als er sprake is
van schendingen van individuele rechten, dan verliest een staat een deel van zijn recht
op soevereiniteit. Volgens Gerrits is het onwaarschijnlijk dat democratisering zonder
steun van buitenaf van de grond komt: Daar waar sprake is geweest van uitdrukkelijke
externe, pro-democratische impulsen is het politieke veranderingsproces over het algemeen
gestimuleerd (Oost-Europa, Latijns-Amerika); terwijl daar waar die impulsen ontbraken of
uiteindelijk niet spoorden met de belangen van de heersende politieke elite (Rusland,
China, het Midden-Oosten) democratische veranderingen zijn gestokt of zelfs niet van de
grond zijn gekomen, aldus André Gerrits
Een van de politieke dilemmas is de vraag waarom er wel in Kosovo en niet in Tibet of
Noord-Korea wordt ingegrepen. Volledige consistentie staat echter, volgens Gerrits,
gelijk aan volledige passiviteit en is daarom onwenselijk. De politieke ontwikkelingen in
een land als China zijn minder goed te beïnvloeden, maar dat mag niet ten koste gaan
van een interventie in een ander land.
Als het om democratische interventies gaat, zijn verschillende vormen volgens Gerrits
mogelijk: hulp aan politieke partijen, ondersteuning van het verkiezingsproces en van de
rechterlijke macht. Dit lijken vrij onschuldige vormen van bemoeienis. Maar hoe zou in
Nederland worden gereageerd als Saoedi-Arabië bijstand verleent aan islamitische
politieke partijen in Nederland? Dit is echter precies wat de westerse overheden doen in
een groeiend aantal landen.
Democratie door interventie gaat over een van de meest actuele en controversiële
aspecten van de hedendaagse internationale politiek. De voortdurende problemen in landen
als Liberia, Sierra Leone, Afghanistan en Irak geven aan dat internationaal ingrijpen,
zelfs internationale militaire aanwezigheid, geen enkele garantie biedt op stabiliteit,
laat staan op democratische ontwikkeling. In Democratie door interventie komen de
argumenten voor en tegen internationale democratiebevordering (met of zonder inzet van
militairen) aan de orde. Ook de voorwaarden voor een succesvolle interventie worden
besproken.
De auteur
André Gerrits, historicus, is verbonden aan de opleiding Europese Studies van de
Universiteit van Amsterdam. Tevens is hij voorzitter van de Alfred Mozer Stichting.
Uitgegeven door Amsterdam University Press Verschijningsdatum: 7 december 2006 200
pagina's paperback ISBN 978 90 5356 958 0 29,90 euro