Radboud Universiteit Nijmegen
Persbericht
Pb 06 - 120
Nijmegen, november 2006
Symposium bij 15-jarig bestaan Instituut voor Oosters Christendom
Op zoek naar de rol van het Oosters christendom in Europese integratie
Speelt het Oosters christendom een rol in Europese integratieprocessen en zo ja, is het dan een stimulerende of een remmende? De betekenis van de orthodoxe of Oosterse kerk voor het huidige debat over Europese identiteit komt aan de orde op het symposium bij de viering van het vijftienjarig bestaan van het Instituut voor Oosters Christendom, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen, donderdag 30 november. Andere onderwerpen zijn de situatie van de christenen in het Midden Oosten, en de problematiek van emigratie en politiek asiel.
Actualiteit
Met de toetreding van Bulgarije en Roemenië per januari 2007 tot de Europese Unie, vormen landen met een orthodox-christelijke traditie een aanzienlijk groter deel van de EU dan tot nu toe (Griekenland, Cyprus). Te verwachten valt dat Montenegro, Macedonië en Servië vroeger of later zullen volgen, wellicht ook landen als Georgië, Moldavië of zelfs Oekraïne. Daarnaast blijven, hoe dan ook, Belarus' en de Russische Federatie grote traditioneel-orthodoxe oosterburen van de EU.
De vraag is wat dat betekent. Is de "derde tak van het Christendom", die zichzelf als de eerste beschouwt en door het Vaticaan als tweede gezien lijkt te worden, een belangrijke factor in verband met Europese integratieprocessen en zo ja, is het dan een stimulerende of een remmende? Of zijn de landen in kwestie zo "geseculariseerd" dat religie er in feite geen rol meer speelt, ook niet in het kader van wat vaak de "desecularisatie" genoemd wordt? Of bestaat er zoiets als een "orthodox-christelijke" denktraditie over samenleving, politiek of tolerantie die ook dan relevant blijft als mensen niet meer kerkelijk of gelovig zijn? Of is de doorslaggevende factor niet de religieuze traditie maar de feitelijke politieke geschiedenis?
Deze vragen hebben nieuwe relevantie gekregen, maar ze kunnen vanuit meer dan één discipline benaderd worden: theologie, religiestudies, geschiedenis, filosofie. Het IVOC lanceert een internationaal en multidisciplinair onderzoeksnetwerk om deze vragen in hun complexiteit te benaderen en heeft voor de eerste fase van dit project van NWO een subsidie ontvangen. De lezing door dr. Evert van der Zweerde belicht de algemene lijnen van de geschetste problematiek en van het voorgenomen onderzoeksproject.
Tweede spreker is prof. dr. Samir Khalil Samir (Beirut), kenner van de Christelijk-Arabische theologische literatuur. Zijn onderzoek heeft betrekking op de positie van de Arabische christenen in de wereld van de islam. Christenen hebben bijgedragen aan de bloei van de islamitische beschaving en ook het Midden-Oostenvraagstuk is moeilijk te bevatten zonder kennis van de rol van de christenen daarin.
Prof. Khalil Samir zal spreken over de accenten van de Arabische christenen in hun benadering van de islam. Vervolgens aan de orde stellen wat Westerse christenen van hen kunnen leren.
Derde spreker is dr. Michel Van Parys, oud abt van de abdij van Chevetogne. Hij zal het belang van de studie van het Oosters christendom toelichten.
Noot voor de pers:
Symposium 15 jaar Instituut voor Oosters Christendom, 30 november 2006, Radboud Universiteit Nijmegen. Plaats: Aula, Comeniuslaan 2, 13.00 -18.00 uur
Bijgevoegd:
a. programma en profielschets sprekers
b. informatie over het Insituut voor Oosters Christendom
Tijdens het symposium zal de Kardinaal-Willebrandsprijs worden uitgereikt voor de beste theologische scriptie. Informatie volgt in een separaat persbericht
Contact:
secretariaat@ivoc.ru.nl, Marijke Smits, tel. (024) 361 56 03.
Wetenschapsredactie Radboud Universiteit Nijmegen, tel. (024) 361 6000 www.ru.nl/persberichten/
Zie ook www.ru.nl/onderzoek en blijf op de hoogte via www.ru.nl/wetenschapsagenda
Persbericht
Pb 06 - 120 a
Nijmegen, november 2006
Symposium ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van het
Instituut voor Oosters Christendom
Donderdag 30 november 2006
Aula Radboud Universiteit Nijmegen
Comeniuslaan 2, Academiezaal
Programma en profielschets sprekers
Prof. dr. Samir Khalil Samir
Hoogleraar-directeur van het Centre d`Études Arabes Chrétiennes aan de Université St. Joseph te Beiroet.
Prof. Khalil Samir is een van belangrijkste initiatiefnemers op het gebied van de studie van de Christelijk-Arabische theologische literatuur. Zijn onderzoek heeft betrekking op de positie van de Arabische christenen in de wereld van de islam. Hij houdt zich vooral bezig met de rol van de Arabische christenen in het theologische gesprek tussen christenen en moslims: welke zijn de accenten die zij leggen in hun benadering van de islam. Wat kunnen westerse christenen van hen leren?
Dr. Michel Van Parys,
oud abt van de abdij van Chevetogne
De abdij van Chevetogne speelt een belangrijke rol in het gesprek met de orthodoxe kerken. Een van de taken die Chevetogne zich stelt is de theologische spirituele rijkdom van de oosterse kerken zichtbaar te maken in West-Europa. P. Michel Van Parys kent zeer goed de ontwikkelingen binnen de Russische orthodoxie na de ineenstorting van het communisme.
In zijn lezing zal hij ingaan op waarom het voor studenten theologie en religiewetenschappen van belang is om kennis te hebben van de orthodoxe tradities.
Dr. Evert van der Zweerde,
Onderzoeker Instituut voor Oosters Christendom, tevens verbonden aan de leerstoelgroep Sociale en Politieke Wijsbegeerte, Faculteit Filosofie, van de Radboud Universiteit.
Dr. Evert van der Zweerde (1958) heeft sinds 1995 regelmatig taken verricht voor het IVOC en is sinds 1 oktober 2006 aan het Instituut verbonden als wetenschappelijk onderzoeker met als speciale taak het voorbereiden van een onderzoeksproject.
Prof. dr. Herman Teule
Directeur van het Instituut voor Oosters Christendom, hoogleraar Oosters Christendom aan de faculteiten theologie en religiewetenschappen.
Zijn specialisatie is gelegen op het terrein van christenen in Turkije en het Midden-Oosten. Hij onderzoekt de interactie tussen oosters christendom en de islamitische wereld. Tevens is hij expert op het gebied van de recente ontwikkelingen van de christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten, met name de situatie in Irak en Turkije. Hij is consultor van de Congregatie voor de Oosterse Kerken, Vaticaan.
Programma
13.00 Ontvangst
14.00 Woord van welkom prof. dr. Herman Teule
14.10 EEE: Embracing Eastern Europe? Engaging? Enticing? Exploiting? .... Extending Europe Eastward Dr. Evert van der Zweerde
14.30 Muzikaal intermezzo P. Nehmetallah Khoury O.L.M.,
gezangen uit de Maronitische liturgie in het Syrisch en Arabisch
14.40 Christenen uit het Midden-Oosten in gesprek met de islam
Prof. dr. Samir Khalil Samir (Beiroet)
15.10 Muzikaal intermezzo P. Nehmetallah Khoury O.L.M.
15.20-15.40 Pauze
15.40 Waarom de studie van het oosters christendom?
P. Dr. Michel Van Parys O.S.B. (Chevetogne)
16.10 Muzikaal intermezzo P. Nehmetallah Khoury O.L.M.
16.20 Uitreiking van de Kardinaal-Willebrandsprijs, prof. dr. Adelbert Davids
16.50 Afsluiting en receptie
Contact:
secretariaat@ivoc.ru.nl, Marijke Smits, tel. (024) 361 56 03.
Wetenschapsredactie Radboud Universiteit Nijmegen, tel. (024) 361 6000
www.ru.nl/persberichten/
Zie ook www.ru.nl/onderzoek en blijf op de hoogte via www.ru.nl/wetenschapsagenda
---- --
Achtergrondinformatie
Pb 06 - 120 b
Nijmegen, november 2006
Symposium bij 15-jarig bestaan Instituut voor Oosters Christendom
Instituut voor Oosters Christendom (IVOC)
Het IVOC verzorgt colleges aan de Faculteit der Theologie van de Radboud Universiteit, organiseert cursussen voor een algemener publiek en geeft adviezen aan kerkelijke en maatschappelijke instanties, onder meer op het gebied van de asielproblematiek
Het IVOC verricht wetenschappelijk onderzoek op twee terreinen:
. de Oost-Europese orthodoxe kerken (inclusief Rusland);
. de christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten.
De Oost-Europese orthodoxe kerken (inclusief Rusland)
Na de ineenstorting van het communisme blijkt religie in Oost-Europa niet uitgestorven, maar presenteren de orthodoxe kerken (150 miljoen leden) zich uitdrukkelijk als partner in de opbouw van een Oost-Europese samenleving. Enerzijds is er een tendens tot een nationalistische, traditionalistische en anti-oecumenische inkleuring van religie; aan de andere kant zijn er orthodoxe theologen en godsdienstwetenschappers die zich openstellen voor contacten met het Westen, een oecumenische dialoog willen aangaan en, met de toetreding van een aantal orthodoxe landen tot de Europese Unie, een rol willen spelen in het Europese normen- en waardendebat. Het IVOC probeert de ontwikkelingen in de orthodoxe kerken in Oost-Europa te duiden, met grote aandacht voor de ideologisering van godsdienst (Is Poetin orthodox?; Orthodoxie als wapen tegen globalisering, Servisch nationalisme).
De christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten
De christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten hebben door hun eigen geschiedenis op een originele wijze het christendom vorm gegeven op het gebied van theologie, liturgie en spiritualiteit. Hoewel de kerken daar tegenwoordig niet meer dan 12-15 miljoen leden tellen, kan men de complexe werkelijkheid van deze regio niet begrijpen zonder kennis van de rol van de christenen hierin. Christenen hebben mede bijgedragen aan de bloei van een grootse islamitische beschaving, maar zijn op hun beurt beïnvloed door de wereld waarin ze leven. Als de oorspronkelijke autochtone bewoners van de regio en vanwege de rol die ze in de geschiedenis hebben gespeeld, eisen ze in de verschillende Arabische landen hun eigen plaats op. De realiteit is echter ook dat een belangrijk aantal christenen niet langer gelooft dat ze nog welkom zijn in hun oorsprongsgebied. Irak is hiervan een welsprekend voorbeeld, met een massale emigratie van christenen naar het westen als gevolg.
Het IVOC bestudeert vooral de interactie tussen het christendom in het Midden-Oosten en de Arabisch-Islamitische cultuur en godsdienst. Tevens ondersteunt het IVOC onderzoek naar het proces van emigratie uit het Midden-Oosten en integratie in Europa.
Andere activiteiten van het IVOC
In de periode 1997-2005 was het IVOC verantwoordelijk voor een grootschalig uitwisselingsproject met Oost-Europese onderzoekers op het gebied van godsdienst. In deze periode hebben ongeveer 90 wetenschappers onderzoeksperiodes in Nijmegen doorgebracht, waarbij ze zich enerzijds op de hoogte konden stellen van godsdienstige ontwikkelingen in West-Europa, maar zich ook konden vormen op het gebied van de wetenschappelijke studie van de orthodoxe tradities. Een van de selectiecriteria was de positie die de betrokken onderzoeker/ster bekleedde aan het thuisinstituut in de hoop dat de hier vergaarde kennis en inzichten doorgegeven zouden worden aan collega's.
Door genoemd project heeft IVOC een uniek inzicht in de ontwikkelingen binnen het theologisch onderwijs in Oost-Europa, met name Rusland en heeft het bijgedragen aan een vernieuwing van het theologisch en godsdienstwetenschappelijk onderwijs in die landen.
Advisering
Wegens het groeiende aantal Oosterse christenen in West-Europa, ook in Nederland, doen een groot aantal kerkelijke en maatschappelijke instanties beroep op de kennis van de IVOC-staf: hoe ga je kerkelijk om met oosterse christenen, met hun eigen liturgie en gebruiken? Hebben ze recht op politiek asiel, hoe is de situatie van de christenen in bijvoorbeeld Turkije? Is er een mogelijkheid tot terugkeer?
Contactgegevens:
INSTITUUT VOOR OOSTERS CHRISTENDOM, prof. dr. Herman G.B. Teule, directeur
tel.nr.: (024) 361 18 05, E-mail: h.teule@ivoc.ru.nl, Erasmusplein 1, 6525 HT Nijmegen
www.ru.nl/ivoc, E-mail: secretariaat@ivoc.ru.nl, tel.nr.: (024) 361 56 03, faxnr.: (024) 361 56 84
Noot voor de pers:
Wetenschapsredactie Radboud Universiteit Nijmegen, tel. (024) 361 6000
www.ru.nl/persberichten/
Zie ook www.ru.nl/onderzoek en blijf op de hoogte via www.ru.nl/wetenschapsagenda
---- --