Nivel
NIVEL international
Preventie van chronisch nierfalen in de huisartspraktijk kan beter
29 november 2006
Bij 39% van de patiënten met suikerziekte en een kwart van de
patiënten met hoge bloeddruk wordt jaarlijks de nierfunctie getest.
Bij slechts 11% van de diabetes mellitus patiënten onder de 50 jaar
werd jaarlijks gekeken naar de hoeveelheid eiwit in de urine
(microalbuminurie), wat een belangrijke aanwijzing is voor verborgen
nierschade. Volgens de richtlijnen van de beroepsgroep dienen deze
onderzoeken jaarlijks te gebeuren.
Nierfunctietesten worden vooral gedaan bij patiënten met meer
risicofactoren naast hypertensie en diabetes mellitus. In
solopraktijken worden minder nierfunctietesten aangevraagd dan in
praktijken waarin meerdere huisartsen werken.
Dit blijkt uit onderzoek van onderzoeksinstituut NIVEL (Nederlands
Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg), gesubsidieerd door
Nierstichting Nederland. In het onderzoek werd gekeken naar de
kwaliteit van de opsporing van de belangrijkste risicofactoren voor
chronisch nierfalen, hypertensie en diabetes mellitus, enerzijds en de
screening op chronisch nierfalen bij patiënten met hypertensie en
diabetes mellitus anderzijds. Deze bevindingen wijzen er op dat er
verbeteringen mogelijk en nodig zijn in de preventie van chronisch
nierfalen in de huisartsenpraktijk
Belang van goede opsporing van toekomstige nierpatiënten
Veel nierziekten verlopen in het begin onopgemerkt, omdat klachten pas
ontstaan als 60-70% van de nierfunctie is uitgevallen. Vanaf het
ontstaan van de nierziekte duurt het vaak maanden tot jaren voordat
chronisch nierfalen ontstaat. Bij nog verdere uitval van de nier kan
een levensbedreigende situatie ontstaan, wat dure en belastende
behandelingen als nierdialyse of niertransplantatie noodzakelijk maakt
om sterfte te voorkomen. Door vroege opsporing van chronisch nierfalen
kan adequate behandeling leiden tot behoud van nierfunctie en het
voorkomen of uitstellen van dialyse.
De belangrijkste risicofactoren voor het ontstaan van chronisch
nierfalen zijn hypertensie en diabetes mellitus. Daarnaast speelt met
name leeftijd een rol. In Nederland zijn naar schatting 600.000 mensen
met diabetes mellitus en meer dan een miljoen hypertensie patiënten.
Deze aantallen zullen alleen maar toenemen, waardoor ook het aantal
toekomstige nierpatiënten zal stijgen. Aangezien in Nederland de
meeste patiënten met hypertensie en diabetes mellitus ontdekt en
behandeld worden door de huisarts, heeft de huisarts een belangrijke
rol bij de preventie van chronisch nierfalen.
Methode
Dit onderzoek naar de opsporing van hypertensie, diabetes mellitus en
nierfalen in de huisartspraktijk is uitgevoerd met gegevens uit het
Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH), een landelijk
representatief netwerk van huisartsenpraktijken, en gegevens uit de
Tweede Nationale Studie naar Ziekten en Verrichtingen in de
Huisartspraktijk in 2001. Naast de gegevens over klachten,
aandoeningen en voorgeschreven medicatie, werden ook gegevens
verzameld over het door de huisarts aangevraagd laboratoriumonderzoek.
Het aantal patiënten dat jaarlijks wordt getest is in werkelijkheid
mogelijk wat hoger, omdat niet kon worden onderzocht of de niet
geteste patiënten een jaarlijkse nieronderzoek krijgen bij een medisch
specialist
Nierstichting zet in op bij- en nascholingsprogramma
Naar aanleiding van de resultaten van dit onderzoek zijn de
Nierstichting en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) in
gesprek over het opzetten van een bij- en nascholingsprogramma voor
huisartsen met betrekking tot preventie en behandeling van chronische
nierinsufficiëntie. Deze zal later ook vertaald worden naar een
programma gericht op praktijkondersteuners. Tijdens de voorbereiding
van de campagne Stop beginnende nierziekte van de Nierstichting is
tevens afgesproken dat het NHG in 2007 een standaard opstelt voor
macroalbuminurie. De Nierstichting ziet in deze studie een bevestiging
van de door haar ingeslagen weg om aandacht te vragen voor de vroege
opsporing van verborgen nierschade en eiwit in de urine.
Subsidie
Nierstichting Nederland.
NIVEL evalueert Niercheck
Momenteel evalueert het NIVEL de voorlichtingscampagne Stop beginnende
nierziekte van Nierstichting Nederland. Met deze campagne worden alle
Nederlanders van 18 jaar en ouder opgeroepen een gratis Niercheck aan
te vragen met als doel het opsporen van mensen met verborgen
nierschade. De Niercheck test of iemand macroalbuminurie heeft.