Ministerie van Verkeer en Waterstaat

LN-congres `Licht op Groen'

Toespraak | 25-11-2006 | Rotterdam | Karla Peijs, minister van Verkeer en Waterstaat

Alleen de uitgesproken tekst geldt.

Dames en heren,

Wie van u heeft de film An Unconvenient Truth al gezien? Ik wist dat klimaatverandering gevaarlijk is. Maar Al Gore doet er nog een schepje bovenop. Als we hem mogen geloven, kunnen we maar beter inpakken en wegwezen. Dankzij al die broeikasgassen verdwijnt ons land immers toch grotendeels onder de zeespiegel

Persoonlijk zie ik het niet zo somber. We kunnen wel tegen een stootje. Maar feit is wel dat de aarde opwarmt en de zeespiegel stijgt. En dan zeg ik: laten we de put dempen voor het kalf verdronken is. Laten we zorgen dat onze dijken in orde zijn. Laten we ook zorgen dat het water genoeg ruimte heeft. En laten we ondertussen op volle kracht doorgaan met het beperken van de uitstoot van schadelijke gassen.

Al Gore heeft het tijdens zijn spreekbeurten meestal over CO2, ik wil het vandaag even met u hebben over NOx en fijn stof. Want zoals u weet is de transportsector verantwoordelijk voor een aanzienlijk aandeel in de uitstoot van deze gassen. We doen met z'n allen hartstikke ons best hier wat aan te doen, maar helaas is de vervuiling op veel plekken nog steeds hoger dan volgens de Europese normen is toegestaan. Er is dus werk aan de winkel.

Op zich heb ik er ook helemaal geen problemen mee dat Brussel strenge normen hanteert. De lucht kent immers geen grenzen en lidstaten kunnen dit probleem dus niet in hun eentje oplossen. Maar ik was niet zo blij toen in Nederland opeens allemaal grote bouwprojecten moesten worden stilgelegd omdat de Raad van State constateerde dat er meer fijn stof in de lucht zat dan volgens de Europese regels is toegestaan.

Ik zou bijna willen zeggen: dit was wel een zeer Nederlandse interpretatie van de Europese verplichtingen. In andere lidstaten hebben ze ook NOx en fijn stof maar daar zijn ze veel minder snel geneigd projecten stil te leggen. Als je dan ook nog eens bedenkt dat de lucht in Nederland de afgelopen 30 jaar alleen maar schoner is geworden, dan vraag je jezelf wel eens af hoe dit zo ver heeft kunnen komen.

Zo'n bouwstop moeten we niet te vaak hebben. Want Nederland moet door. Maar we moeten ook aan de hoge standaarden van Europa voldoen. En dus moeten we een extra inspanning leveren, daar ontkomen we niet aan. We hebben gekozen voor een samenhangend pakket maatregelen. Met de collega's van VROM werken we allereerst hard aan een wijziging van de zogeheten Wet Luchtkwaliteit. Daarnaast heeft het kabinet ongeveer 1 miljard euro uitgetrokken om de lucht in Nederland niet alleen in berekeningen, maar ook in de praktijk schoner te krijgen. Nóg schoner zou ik willen zeggen. Het gaat erom dat we de vervuiling zo veel mogelijk bij de bron aanpakken. Dus hebben we het over de transportsector, dan moet je onder meer denken aan de invoering van schone motoren.

Sinds 1 oktober van dit jaar is de Euro 4 motor verplicht voor nieuwe trucks in de Europese Unie en de subsidieregeling is dus niet meer van toepassing. Voor de Euro 5 motor geldt die nog wel. Dus tegen ondernemers die op het punt staan te investeren zou ik willen zeggen: neem je verantwoordelijkheid en kies meteen voor die Euro 5 motor. Zo help je actief mee het licht op groen te houden.

Wie nog niet aan een nieuwe truck toe is, zou ik willen vragen zo gauw mogelijk een roetfilter te laten inbouwen. Eigenaren van trucks met een Euro 2 of 3 motor zonder zo'n filter lopen vanaf 1 april 2007 het risico te worden geweerd uit binnensteden omdat ze te vervuilend zijn. En nee, dat is geen grap. Het gaat om een keiharde afspraak tussen de transportbranche, de grote gemeenten in Nederland en de ministeries van VROM en Verkeer en Waterstaat, vastgelegd in het Convenant Milieuzonering.

In hetzelfde convenant hebben we vastgelegd dat de overheid een subsidie van 85 procent van de totale kosten van de roetfilter verstrekt. Want we vinden het echt heel belangrijk dat iedereen meedoet!

Maar laat ik duidelijk zijn: ik heb het nu wel over trucks, maar dat zijn natuurlijk niet de enige transportmiddelen die we hebben. Denk alleen al aan de spoorwegen en onze prachtige binnenvaart. Misschien is het in sommige gevallen wel rendabeler om een lading per trein of schip te vervoeren. Niet alles draait om de wielen van een vrachtauto. Als we dat onderkennen en wat vaker kiezen voor andere vervoersvormen dan over de weg, halen we die Europese normen misschien nog wat sneller.

Dames en heren, er is nog een ander punt dat ik met u wil bespreken.

De transportsector zal de komende jaren fors groeien. En dan kom ik toch weer even terug bij de trucks: die krijgen dus letterlijk steeds minder ruimte. Op stel en sprongen nieuwe wegen aanleggen kan niet en is ook niet wenselijk, want het is glashelder dat alleen meer asfalt alleen ons niet dichter bij een oplossing brengt. Ik denk dat we de bestaande infrastructuur gewoon zo goed mogelijk met z'n alleen moeten benutten. Vanaf 2012 hebben we de kilometerprijs en ik denk dat we dan pas echt gaan merken wat het effect van een goede spreiding is.

Verder werk ik met TLN samen om het fenomeen transportpreventie te ontwikkelen. Ik ben echt een groot voorstander van transportpreventie. Kun je het op een andere manier oplossen? Vervoer dan niet! Of vervoer compacter, zodat er meer lading in één vrachtauto past. Of gebruik de vrachtauto efficiënter, bijvoorbeeld door een verantwoorde inzet van wat we noemen Langere en Zwaardere Vrachtauto's. U weet dat ik kort geleden heb besloten dat we met die LZV's grootschaliger, maar verantwoord een volgende fase ingaan. Dat scheelt ruimte op de weg.

Slimme ondernemers beseffen dat transport en logistiek nadrukkelijk méér is dan goederen van a naar b brengen. Door nog sterker te worden in supply chain management bijvoorbeeld. Juist met die aanvullende diensten rondom het transport zelf kunnen wij ons de komende jaren onderscheiden. Als het alleen om de verplaatsing van goederen gaat, moeten we onder ogen zien dat de concurrentie op prijs vanuit Centraal- en Oost-Europa de komende jaren zal blijven groeien. Dat kunnen wij niet stoppen. Dat moeten we ook niet willen. We hebben met elkaar nu eenmaal gekozen voor een vrij en verenigd Europa. Voor een vrije markt en vrije concurrentie. En dat moet je volgens mij niet zien als een bedreiging, maar als een kans. Wie extra kwaliteit levert, blijft aan de bal; ook in Europa.

Supply chain management betekent regie. Ik maak graag de vergelijking met het theater, waarin de artistiek leider niet zelf over het podium rent, maar de acteurs vanaf zijn eigen plek stuurt en zo het stuk in goede banen leidt.

In het Nederlands transporttheater zal de overheid de kaders aan blijven geven, want aan vrije improvisaties hebben we niet zo veel. Maar ik zeg er meteen bij: we zullen de regels niet strenger maken dan Brussel ons opdraagt. Te veel overheidsbemoeienis is gewoon niet goed. We willen u graag maximale vrijheid bieden zodat u alles uit uw ondernemerschap kunt halen.

Ik ben geen Al Gore dus ik weet niet hoe de toekomst er uitziet. Maar als u mij vraagt toch even in de glazen bol van Peijs te kijken, dan krijg ik wel een paar beelden door waar u vast blij mee bent. Over 10 à 15 jaar heeft Nederland een nog sterkere transportsector. Ik zie kwalitatief hoogwaardige logistieke dienstverleners. Ik zie een sterke regiefunctie.

En ik zie ook dat, hoe gek dat misschien ook klinkt, een deel van de sector uitblinkt in niet-vervoeren. In regisseren, in het goede banen leiden van niet alleen Europese, maar ook mondiale goederenstromen. En als vanouds zal de transportsector een wezenlijke bijdrage leveren aan de Nederlandse economie.

En de lucht? Die zal schoner zijn dan ooit tevoren. Jammer voor alle onheilsprofeten, maar dit is geen unconvenient truth, maar gewoon een welkome waarheid.

Dank u wel.