23 nov 2006
Onderdeel: Wageningen UR
âGenetici wisten al dat de omgeving de activiteit van genen van een
organisme bepaaltâ, zegt dr. Jan Kammenga van de leerstoelgroep
Nematologie van Wageningen Universiteit. âMaar dat een verandering van
temperatuur leidt tot een drastische wijziging in het genetische
netwerk van organismen is nieuw.â
Op het oog verandert het aaltje Caenorhabditis elegans niet als de
omgevingstemperatuur oploopt van 16 tot 24 graden Celsius, vertelt
Kammenga. âHij blijft gewoon groeien en zich reproduceren. Maar op
moleculair niveau zorgt die verhoging van de temperatuur voor een
dramatische verandering.â
De verandering betreft de samenwerking tussen de genen. âStel dat bij
een lage temperatuur de activiteit van gen A samengaat met activiteit
van gen B, dan gaat bij hoge temperatuur activiteit van gen A samen
met activiteit van gen C. Dat betekent dat metabole routes in
nematoden door de verandering van temperatuur worden verlegd.â
Die ontdekking heeft gevolgen voor het genetisch onderzoek, zegt
Kammenga. âNu werken we vaak met mutanten waarvan één van de 22.400
genen is veranderd. We vergelijken de manier waarop een mutant
genetisch functioneert met de manier waarop de genen van een
niet-gemuteerde C. elegans functioneren. Die vergelijking zouden we
bij verschillende temperaturen moeten uitvoeren, begrijpen we nu.â
Kammenga gaf leiding aan een samenwerkingsverband van onderzoekers uit
Wageningen, Utrecht en Groningen die gezamenlijk de invloed van
temperatuur op de genen van C. elegans hebben gemeten. PLoS Genetics
publiceerde onlangs de uitkomsten van dat onderzoek.
De publicatie komt voort uit een door ZonMW bekostigd project naar de
interactie tussen genen en hun omgeving, en het Europese project
NoMiracle. In NoMiracle onderzoeken wetenschappers het effect van
omgevingsfactoren op de gevoeligheid van dieren voor gevaarlijke
stoffen. Eén van de eerste ontdekkingen die Kammenga in NoMiracle
deed was dat nikkel giftiger voor C. elegans is naarmate de
omgevingstemperatuur lager is.
Willem Koert
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl.
Wageningen Universiteit