Gemeente Amsterdam



Expositie: Homoseksualiteit in bezet Nederland

23 november 2006
-
Verzetsmuseum

De expositie 'Wie kan ik nog vertrouwen? Homoseksueel in nazi Duitsland en bezet Nederland' is gewijd aan vervolging en verzet van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen onder de nazi's en de Duitse bezetting. De tentoonstelling, te bezichtigen van 22 september 2006 tot en met 14 januari 2007 in het Verzetsmuseum is gebaseerd op recent onderzoek en schetst met persoonlijke getuigenissen en uniek beeldmateriaal een beklemmend beeld van die tijd. Ook plaatst de expositie vraagtekens bij de tegenwoordige tijd: kunnen homoseksuele mannen en vrouwen blijven vertrouwen op de recent veroverde positie en rechtsbescherming.

Aan de hand van individuele lotgevallen vertelt Wie kan ik nog vertrouwen? Het verhaal van vervolging en verzet van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen in Nederland en Duitsland tussen 1933 en 1945. Met foto´s, filmfragmenten en documenten wordt een beeld geschetst van het politieke en maatschappelijke klimaat waarin deze mannen en vrouwen zich staande probeerden te houden. In interviews vertellen zij zelf hoe ze die tijd hebben beleefd en wat hen is overkomen. Zoals Frieda Belinfante die als man verkleed aan het verzet deelneemt en aan de Gestapo ontsnapt.

het homomonument in amsterdam / fotograaf Edwin van Eis Verraderlijke samenleving

De tentoonstelling toont intieme foto´s en correspondentie uit nalatenschappen die lang angstvallig verborgen bleven. Zo worden er bijvoorbeeld de foto´s getoond van Frans Toethuis en zijn joodse vriend, die werd opgepakt en vermoord en waarvan niemand meer de naam kent. Verslagen en getuigenissen uit politie-archieven onthullen hoe verraderlijk de samenleving was voor homoseksuele mannen en lesbische vrouwen. Ook na de oorlog. Karl Gorath overleefde de kampen, maar werd twee jaar na de bevrijding opnieuw in Duitsland veroordeeld vanwege dezelfde nazi-wet en door dezelfde rechter die hem eerder naar het kamp had gestuurd.

Samenstelling en initiatief

De tentoonstelling is samengesteld door dr. Klaus Müller, museumconsulent en onder meer werkzaam voor het U.S. Holocaust Memorial Museum in Washington. Initiatiefnemer van de tentoonstelling is het Internationaal Homo/Lesbisch Informatiecentrum en Archief (IHLIA), die de tentoonstelling ook maakte. De tentoonstelling kon worden gerealiseerd dankzij de Rechtsherstelgelden Homoseksuelen WOII van het Ministerie van VWS.

'Roze' filmprogramma in filmtheater Rialto

Ter gelegenheid van de expositie organiseert het Internationaal Homo/Lesbisch Informatiecentrum en Archief i.s.m. het Verzetsmuseum en filmtheater Rialto dit najaar een uitgebreid 'roze' filmprogramma in Amsterdam. Documentaires en speelfilms waarin de ervaringen van homo's en lesbiennes tijdens de bezetting uitgebreid aan bod komen.