Speech verkiezingsbijeenkomst Haarlem
20 november 2006
Gesproken tekst geldt - Embargo tot moment van uitspreken ( ca. 20:00)
Wouter Bos
Beste mensen,
Ik weet niet hoeveel mensen ik de afgelopen weken ben tegen gekomen.
Op dat zeepkissie op al die markten en pleinen.
Het waren mensen die trots zijn op Nederland.
Ik ben ook trots op Nederland.
Maar nog lang niet tevreden.
En daar gaat het bij deze verkiezingen om. Niet om de vraag wie er het meest trots is op zijn land maar vooral of we tevreden moeten zijn.
Wij hebben de afgelopen weken geprobeerd die vraag zo inhoudelijk mogelijk te beantwoorden. Door problemen te benoemen en met oplossingen te komen. Door duidelijk te maken dat het niet om de poppetjes gaat maar wel om welke eisen wij stellen aan een kabinet waarin de PvdA mee zou doen.
Zeven eisen aan een regeerakkoord, zeven punten in ons sociaal contract met de burgers van Nederland, zeven verschillen tussen een kabinet met de PvdA en een kabinet zonder de PvdA.
Kleinere verschillen tussen arm en rijk in plaats van grotere verschillen.
Meer mensen aan het werk, juist ook die mensen die dat niet op eigen kracht redden.
Meer geld voor de verpleeghuiszorg in plaats van meer vertrouwen in de markt.
Van 140 probleemwijken 140 prachtwijken maken.
Een fatsoenlijk inkomen voor mensen die afhankelijk zijn van een uitkering maar als keerzijde zero tolerance tegenover fraude en asociaal gedrag.
Investeren in schone energie.
En een vreemdelingenbeleid dat niet alleen streng is maar ook een menselijk gezicht heeft; om te beginnen met een generaal pardon.
Een Nederland dat deze kant op gaat is een Nederland waar wij aan willen werken. Zo'n Nederland is sterker, socialer en respectvoller dan het Nederland van vandaag. Dat Nederland ligt binnen handbereik. Daar ben ik van overtuigd.
Wie de andere kant op wil doet het maar zonder ons.
Wie wil weten waar deze verkiezingen over gaan moet eerst maar eens terug kijken naar wat er de afgelopen jaren is gebeurd.
Dan zien we dat Nederland gelukkig het begin van een economisch herstel door maakt maar dat daar sociaal een hoge prijs voor is betaald.
Stelselmatig werd van de laagste inkomens en van hardwerkende gezinnen een bijdrage gevraagd om de economie weer aan de gang te krijgen, maar nooit van de hoogste inkomens.
Geen drie voorbeelden, geen twee voorbeelden, geen één voorbeeld.
Stelselmatig schond het CDA haar eigen verkiezingsbeloften..De huurlasten zouden omlaag gaan, de topsalarissen zouden beteugeld worden, de energievoorziening zou groener worden, het aantal agenten op straat zou toenemen. Allemaal niet gebeurd. Allemaal gebroken beloften.
De verschillen tussen mensen werden ondertussen groter en groter. Niet alleen tussen rijk en arm maar ook tussen ziek en gezond, mensen die er wel iets van merken dat het nu weer beter gaat met de economie en mensen die daar nog niets van merken. Zelfs binnen steden zagen we de verschillen groeien. Tussen de mensen in de ene wijk die het wel goed gaan en mensen in de andere wijk die het steeds minder goed gaan. En het CDA van Balkenende stond erbij en keek ernaar.
Maar ook de tegenstellingen tussen mensen groeiden. Tussen autochtoon en allochtoon bijvoorbeeld. Maar ook tussen werkgevers en werknemers. Het kabinet wilde geen samenwerking, weigerde uitgestoken handen: was te overtuigd van het eigen gelijk. Balkenende bleek niet in staat bondgenootschappen te sluiten. Hij koos stelselmatig confrontatie boven samenwerking. Het resultaat is dat veel teveel Nederlanders nu tegenover elkaar staan, in plaats van schouder aan schouder. En daar is ons land domweg niet beter op geworden.
Woensdag mogen de kiezers zeggen of ze op die weg door willen.
Nog eens vier jaar waarin van de allersterksten nooit wat gevraagd wordt maar gewone mensen meteen moeten inleveren als het economisch tegen zit?
Nog eens vier jaar waarin de verschillen en tegenstellingen tussen mensen groeien?
Nog eens vier jaar waarin we de schouders ophalen over armoede, wantoestanden in verpleeghuizen, verloedering in oude stadswijken omdat de economie weer een kwart procentje meer groeit?
Nog eens vier jaar waarin milieubeleid gezien wordt als een kostenposten in plaats van een investering?
Nog eens vier jaar waarin Nederland vergeet dat onze toekomst vooral ligt in de relatie tot onze Europese vrienden en te makkelijk en te slaafs achter de Amerikanen aan huppelt.
Maar dit land kan zoveel beter. Wij hebben heldere keuzes gemaakt: 7 eisen gesteld voor deelname van de PvdA aan een nieuw kabinet. En die 7 punten worden gesteund door de bevolking. Dat merk ik op straat, dat merk ik aan de reacties van mensen in het land. Niet voor niets heb ik een reeks bondgenootschappen gesloten met maatschappelijke organisaties de afgelopen weken. Mensen nemen die uitgestoken hand graag aan, en vertellen me dat we nu moeten door pakken. Dit is onze gouden kans voor een beter Nederland. Dat is ook precies de gemeenschappelijke drive die ik heb met Femke Halsema en Jan Marijnissen. Ook zij willen werken aan een socialer en respectvoller Nederland.
Maar ik stel ook vast dat er verschillen zijn.
Een goed sociaal beleid is alleen maar mogelijk als we een sterke economie en een florerend bedrijfsleven hebben.
Gelijke kansen op een fatsoenlijk bestaan kunnen we alleen maar realiseren als we de zorg om de veiligheid in de buurt niet aan rechts over laten.
Armoede kunnen we alleen maar bestrijden als we fraude en misbruik keihard aanpakken
Wij bieden kansen aan migranten om te kunnen slagen in Nederland maar stellen ook eisen, dat ze zich voorbereiden op hun komst naar Nederland en zich aanpassen aan de kernwaarden van onze samenleving.
Wij staan voor een goed milieubeleid maar willen ons bedrijfsleven wel in staat blijven stellen te innoveren, banen te scheppen en internationaal te concurreren.
En ook staan wij ervoor dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen maar mensen moeten zich dan wel kunnen instellen op veranderingen van overheidsbeleid, of het nu gaat over de zorg, de hypotheken of de huren.
En daarom is dit de partij waar ik me zo thuis voel. Omdat we socialer dan het CDA, sterker dan de SP en strenger dan Groen Links.
Vanavond roep ik iedereen met een sociaal hart op om naar dat hart te luisteren.
Laten we de komende jaren de verschillen en tegenstellingen tussen mensen in Nederland niet groter maar kleiner maken.
Laten we werken aan een land waarin het normaal is dat mensen die het goed gaat ook verantwoordelijkheid nemen voor de mensen die het minder goed gaat.
Laten we de solidariteit herstellen, mensen sterk maken en alle kansen geven hun talenten te benutten.
Laten we dat niet alleen doen, maar met al die bondgenoten die we de afgelopen jaren hebben ontmoet.
Voor iedereen die vindt dat het sterker en socialer moet zijn in Nederland, is de keus duidelijk. Een kabinet Balkenende-Verdonk zal de verschillen en tegenstellingen tussen mensen in Nederland alleen maar verder vergroten, zal nog steeds niets willen doen aan armoedebestrijding, is niet bereid tot een generaal pardon en verwacht alle heil van de markt om mensen de zorg te bieden die ze nodig hebben.
Alleen een grote Partij van de Arbeid kan dat kabinet Balkenende-Verdonk tegenhouden.
Onze keuzes zijn helder. Wij willen werken aan een Nederland waarin de verschillen tussen mensen kleiner zijn, waarin solidariteit niet gezien wordt als een kostenpost maar als een kwestie van beschaving. Waar mensen niet tegenover elkaar staan maar schouder aan schouder de toekomst vol vertrouwen tegemoet zien. Waar het leven betaalbaar blijft voor gewone mensen. Waar we het niet alleen hebben over de eigen verantwoordelijkheid die mensen hebben voor hun eigen leven maar ook over de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid die we hebben voor elkaar.
Aan dat Nederland wil ik bouwen.
Voor dat Nederland vraag ik uw steun.
Informatie uit de Tweede Kamer gecombineerd met achtergronddossiers en het laatste politieke nieuws.
Informatie ter oriëntatie op een bezoek, uitleg over hoe wetten tot stand komen en een rondgang door de geschiedenis van de Staten-Generaal. Kijk nu op