Erasmus MC
16-11-2006: Falen Simons en succes
Hoogervorst bij herziening zorgstelsel verklaard
Dit bericht betreft een afscheidsrede van de Erasmus Universiteit
Rotterdam
Het succes van Hoogervorst enerzijds en het falen van Simons
anderzijds bij het invoeren van de herziening van het zorgstelsel zijn
beide toe te schrijven aan de bestuurlijke omgeving waarmee zij te
maken hadden en aan de effectiviteit van hun veranderingsstrategie.
Dit concludeert prof. dr. Tom van der Grinten morgenmiddag bij zijn
afscheid als hoogleraar bij het instituut Beleid en Management
Gezondheidszorg van het Erasmus MC.
Toen Simons begin jaren 90 aan de slag ging met de aanbevelingen uit
plan Dekker, bleek het maatschappelijk draagvlak voor zijn plannen
diffuus. Er was weinig gevoel voor urgentie, omdat de kwaliteit van
zorg acceptabel werd geacht en de greep op de kosten redelijk. Verder
was Simons gebonden aan verplichte advisering van adviesorganen, die
de betrokkenheid van particuliere organisaties bij de publieke
beleidsvorming moesten garanderen. Deze bestuurlijke vervlechting
belemmerde hem in zijn vernieuwingsplannen. Daarnaast leidde de door
Simons gekozen strategie van verbreding van de basisverzekering tot
veel weerstand onder de VVD, de rechtervleugel van de CDA, werkgevers
en particuliere ziektekostenverzekeraars. In 1993 zegde het CDA haar
steun aan het plan-Simons op en in 1994 bood Simons zijn ontslag aan.
De formele vervlechtingen in de landelijke beleidsvorming waren in
2003 grotendeels verdwenen. Hoogervorst was hierdoor redelijk vrij om
zijn eigen politieke steun en medewerking uit het veld te mobiliseren.
Hiervoor kon hij bovendien terugvallen op een opvallend groot aantal
partijgenoten op sleutelposities. Bovendien kon Hoogervorst rekenen op
een behoorlijk stabiele politieke steun uit de coalitie. Volgens Van
der Grinten heeft Hoogervorst deze kansen goed gebruikt. Zijn
veranderingsstrategie sloot hierbij aan met een combinatie van
top-down en bottom-up benadering, ondersteund met onderzoek en
projecten als Sneller Beter. Hij zocht allianties met strategisch
belangrijke partijen in het veld. Met behulp van experts buiten het
zorgveld verschafte hij zich bredere maatschappelijke legitimering
voor zijn beleid. Daarnaast besteedde hij veel aandacht aan het
management en het draagvlak van zijn project onder zowel collega
bewindslieden als binnen zijn eigen departement. Tenslotte vindt Van
der Grinten de robuuste en eenduidige communicatie over de
stelselherziening vanuit VWS opvallend. Hoogervorst en de top van zijn
departement hadden de regie strak in handen.
---
Het Erasmus MC maakt deel uit van de Nederlandse Federatie van
Universitair Medische Centra (NFU). De NFU is een samenwerkingsverband
van de acht universitair medische centra. (UMCs) in Nederland en heeft
als algemene doelstelling het behartigen van de gezamenlijke belangen
van de UMCs. Andere UMCs die deel uitmaken van de NFU zijn het AMC,
azM, LUMC, UMCG, UMC St Radboud, UMC Utrecht en VUmc. In totaal zijn
60.000 medewerkers verbonden aan de acht UMCs.