Ingezonden persbericht
NIOZ slaat plank volledig mis met gedateerd onderzoek
Mosselkweek in de Waddenzee is duurzaam
De Producentenorganisatie Mosselcultuur is verontwaardigd over een persbericht over een onderzoek van het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) en de Rijksuniversiteit Groningen. Daaruit zou blijken dat het Waddengebied ondanks de status van beschermd natuurgebied schadelijke gevolgen ondervindt van de schelpdiervisserij en daardoor bepaalde trekvogelsoorten in aantal zouden zijn afgenomen. Het artikel is echter gebaseerd op een onderzoek in de periode 1998 - 2002 op droogvallende platen in een beperkt deel van de Waddenzee en is gericht op het voedselaanbod van kanoeten in relatie tot de mechanische kokkelvisserij.
De mechanische kokkelvisserij is echter sinds 2004 uit de Waddenzee verdwenen en mosselvisserij vindt niet plaats in het gebied waar het onderzoek heeft plaatsgevonden. Het onderzoek gaat daarnaast voorbij aan recente wetenschappelijke kennis en nieuwe veldgegevens. Het onderzoek is dan ook gedateerd. De mosselsector vindt het ongepast om met dergelijke generaliserende en ongenuanceerde uitspraken naar buiten te treden.
Ten behoeve van de evaluatie van het visserij beleid heeft in Waddenzee breed onderzoek plaatsgevonden naar de effecten van de schelpdiervisserij, het zg. EVA2 onderzoek dat is afgerond in 2004. Dit onderzoek laat zien dat in de gebieden die in 1993 zijn gesloten voor schelpdiervisserij, de broedval van kokkels juist is afgenomen ten opzichte van de gebieden waar nog wél op kokkels mocht worden gevist. Vergeleken met de open gebieden zijn ook de aantallen kanoeten en scholeksters in de gesloten gebieden er eerder op achter dan op vooruit gegaan. De auteur van het artikel stelt tevens dat het kokkelbestand in de Waddenzee zich nog niet heeft hersteld. Uit bestandsopnamen van IMARES (voorheen het RIVO) blijkt echter dat sinds de aanvang van de bestandsopnamen in 1993 het kokkelbestand in de Waddenzee nog nooit zo hoog is geweest als nu. Ook dit laat zien dat gedateerd onderzoek in slechts een deel van de Waddenzee niet zomaar kan worden gegeneraliseerd.
Uit EVA2-onderzoek in de niet droogvallende delen van de Waddenzee is gebleken dat door de mosselvisserij en -kweek het mosselbestand en daarmee het voedselaanbod voor Eidereenden met gemiddeld 15% toeneemt. Ook de kwaliteit van de mosselen als voedselbron wordt door de kweek verbeterd: dunnere schelp, minder pokken en vooral meer vlees.
Passende Beoordeling
De Vogel- en Habitatrichtlijn vereist dat bij het uitgeven van vergunningen een zogenaamde Passende Beoordeling wordt gemaakt. In zo'n Passende Beoordeling (PB) wordt de meest recente relevante kennis bijeengebracht om een zorgvuldige afweging tussen visserij en de bescherming van de natuurwaarden mogelijk maken. Recent is zo'n PB opgesteld voor de mosselzaadvisserij in het najaar van 2006. Bij het opstellen daarvan zijn dr. A. Smaal, hoofd afdeling schelpdieronderzoek IMARES, en prof. W. Wolff, emeritus hoogleraar van de Universiteit Groningen betrokken om de wetenschappelijke kwaliteit van de PB waarborgen.
In de PB is onder meer een analyse gemaakt van vogeltellingen van Eidereenden door het RIKZ in de periode 1993-2006. Uit deze tellingen blijkt dat het totaal aantal Eidereenden dat in de Nederlandse kustwateren overwinterd is gedaald, maar in het sublitoraal (=niet droogvallende deel) van de Waddenzee niet is afgenomen. En dat is nu juist het gebied waar mosselen worden gevist en gekweekt. De vissers zijn van mening dat het uitblijven van de daling in de westelijke Waddenzee het gevolg is van het ruime voedselaanbod op de kweekpercelen. Zoals ook in de PB is gesteld, is er in ieder geval geen enkele reden om een negatief effect van de mosselkweek en -visserij op de aantallen Eidereenden in de Waddenzee te veronderstellen.
De sector is verontwaardigd dat onder de vlag van de wetenschap in het persbericht een onvolledig en ongenuanceerd beeld wordt geschapen. Het doet ook onrecht aan de inspanning van de mosselsector voor een duurzame mosselvisserij en de successen die daarin zijn behaald.
Noot voor de redactie (