Licht in het Donker
Het Philips/Kommando in Kamp Vught
12 november t/m 28 januari 2007 / opening zaterdag 11 november
16.00
Van 12 november tot en met 28 januari presenteert het Verzetsmuseum
Friesland de bijzondere tentoonstelling 'Licht in het Donker, Het
Philips-Kommando in Kamp Vught'. In deze reizende expositie wordt
de wonderbaarlijke geschiedenis geschetst van het zogenoemde
Philips-Kommando, een unieke vorm van industriële tewerkstelling
van gevangenen binnen het prikkeldraad van het Kamp Vught. Uniek,
omdat in geen enkel ander kamp een particulier bedrijf de
gelegenheid heeft gekregen om productieactiviteiten op deze schaal
binnen dat kamp te verrichten.
Begin 1943 heeft de Philips-directie na lange aarzeling gevolg
gegeven aan het dringende verzoek uit `Berlijn' om in het
concentratiekamp de Speciale Werkplaats B677 te vestigen. Met de SS
was vooraf een grote mate van eigen zeggenschap overeengekomen, die
ook lange tijd in stand kon worden gehouden. Ruim 3.100 gevangenen
(10 procent van het totaal), hebben kortere of langere tijd deel
uitgemaakt van het daar werkzame Philips-Kommando. Philips
probeerde zoveel mogelijk gevangenen, mannen en vrouwen, joden en
niet-joden, aan werk te helpen. In een relatief veilige omgeving
maakten zij onder meer radiotoestellen, knijpkatten en
scheerapparaten. Voor anderen werd werk bedacht op een Rekenkamer,
Schrijfkamer of Tekenkamer. Jonge joodse vrouwen konden worden
ingezet onder het voorwendsel dat alleen zij over het vereiste
`Fingerspitzengefühl' beschikten voor het maken van
`kriegswichtige' radiobuizen. Het deel uitmaken van het
Philips-Kommando betekende voor de 600 joodse werkers voor een
lange tijd vrijstelling van transporten. Toen zij toch in juni 1944
werden gedeporteerd naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau,
werden zij niet voor de gaskamers geselecteerd. Na korte tijd zijn
zij vanuit andere kampen als `Philips Facharbeiter' tewerkgesteld
bij bedrijven in Reichenbach. Bijna 400 van de 500 gedeporteerde
joodse Philips-medewerkers hebben zo de oorlog overleefd.
In ´Licht in het Donker´wordt de opbouw, groei, bloei en neergang
van de werkplaats en van het Philips-Kommando verbeeld aan de hand
van videobeelden en voorwerpen. Interessante voorwerpen zijn
speciaal voor deze expositie in bruikleen verkregen van
oud-gevangenen en hun nabestaanden. In de expositie worden de
dilemma's van de multinational Philips nader belicht. Directeur
Frits Philips zei na de oorlog dat het werk in Vught zijn
merkwaardigste activiteit was tijdens de bezetting. Andere
onderdelen van de expositie gaan in op `Leven en Werken', `Wie
werkten er', `Leiding en Organisatie' en `En daarna'. Bizarre
gebeurtenissen worden belicht, deels ook in persoonlijke verhalen.
Zo bracht Himmler in februari 1944 een bezoek aan de Werkplaats,
sprak met technisch leider Bram de Wit, en schudde na afloop deze
gevangene de hand. Hachelijk spel, heimelijk verzet en
gecamoufleerde sabotage komen in allerlei vormen aan de orde.
Daarnaast wordt duidelijk dat dankzij Philips het bestaan van de
betrokken gevangenen is verzacht.
Een digitaal educatief project vergezelt de expositie en maakt de
expositie bijzonder geschikt voor een koppeling naar het onderwijs.
De website is toegankelijk via: www.philips-kommando.nl
'Licht in het Donker. Het Philips-Kommando in Kamp Vught' is
gemaakt op initiatief van de Stichting Geschiedschrijving
Philips-Kommando Concentratiekamp Vught '43-44 in samenwerking met
Nationaal Monument Kamp Vught.
Aanvullend op de tentoonstelling en website is een aantrekkelijk
informatieboekje 'Belevenissen en Achtergronden' met illustraties
en persoonlijke verhalen te koop (3,50 euro) in de Museumwinkel.