Spreekpunten staatssecretaris Van Geel bij opening energie expositie
Opgewekt.nu op 9 november 2006
* De energie-expositie Opgewekt.nu! wil nieuwe oplossingen voor het
milieuvriendelijk opwekken en gebruiken van energie op
aansprekende wijze in beeld brengen. Een initiatief dat ik van
harte ondersteun.
* De expositie is het werk van creatieve mensen: kunstenaars van de
NDSM werf, energie-experts, betrokken burgers en anderen.
Creativiteit hebben we ook hard nodig om de energie- en
milieu-uitdagingen die op ons afkomen het hoofd te bieden.
* Ons energieverbruik is de grootste veroorzaker van CO2-emissies,
die zorgen voor wereldwijde klimaatverandering. De EU heeft zich
tot doel gesteld de wereldwijde opwarming, die ontstaat door de
uitstoot van broeikasgassen, te beperken tot maximaal 2 graden
Celsius boven het pre-industriële temperatuurniveau. Hiermee
kunnen we gevaarlijke klimaatverandering voorkomen. Om deze opgave
te behalen zijn gigantische reducties in de emissies van
geïndustrialiseerde landen nodig, in de orde van 15-30 procent in
2020, en zelfs 60-80 procent in 2050.
* Maar onze energieopgave omvat meer dan alleen het reduceren van
broeikasgasemissies. Veranderingen zijn ook nodig om de
afhankelijkheid van Europa van de import van olie en gas uit
andere landen - vaak onstabiele regio's - terug te dringen. Als we
niets veranderen zal de energie-afhankelijkheid van Europa stijgen
van 50 procent nu tot 70 procent in 2030. Dit betekent dat dan 70
procent van het totale energieverbruik geleverd zal moeten worden
door import. Dit kan leiden tot crisissituaties, denk maar aan de
crisis in Oekraïne aan het begin van dit jaar, toen Rusland de
gaskraan dichtdraaide.
* De energieproblematiek is niet alleen een enorme uitdaging voor
Europa, maar een wereldwijde opgave. Als we op de huidige wijze
doorgaan, streven ontwikkelingslanden ons in 2050 in
energieverbruik voorbij. In de komende decennia zal het
energieverbruik in ontwikkelingslanden twee keer zo hard groeien
als in geïndustrialiseerde landen. Vooral opkomende economieën als
China en India dragen aan die groei bij. Helaas worden voor de
groei vooral kolencentrales gebruikt. In China worden elke week
gemiddeld twee nieuwe kolencentrales geopend, samen een capaciteit
van 1000 Megawatt.
* Om klimaatverandering tegen te gaan en onze afhankelijkheid van
energie-importen te verminderen, hebben we dus alle creativiteit
nodig die we kunnen vinden. Ik denk daarbij vooral aan drie sporen
waarop we ons moeten inzetten.
*
+ In de eerste plaats energiebesparing. Daarmee valt nog
ontzettend veel te winnen, evenals financieel voordeel.
Bijvoorbeeld door betere isolatie van huizen en kantoren en
energiezuinig bouwen. Ook in het verkeer valt nog een hoop
besparing te realiseren. Maar iedereen kan ook zelf zijn
steentje bijdragen aan energiebesparing door bewust met
energie om te gaan. Deze expositie laat op een praktische
manier zien waar je dan aan kunt denken.
+ Naast energiebesparing is duurzame energie van groot belang.
Daarvan zien we op dit terrein ook voorbeelden: auto's op
biobrandstoffen of zonne-energie bijvoorbeeld. Duurzame
energie is helaas nog steeds veel duurder dan conventionele
energie. Daarom werkt Nederland aan onderzoek en innovatie.
Maar ook bekijkt de overheid nu met welke andere instrumenten
we de duurzame energievoorziening in de toekomst verder
kunnen vergroten.
+ Een derde belangrijk spoor waarmee we onze energie-opgave
kunnen aanpakken is het afvangen van CO2 uit energiecentrales
en deze opslaan in de grond. In lege aardolie- of gasvelden
bijvoorbeeld. Helaas is dit nodig omdat olie, kolen en gas
nog lang dominant zullen zijn in de wereldwijde
energievoorziening. Ons land heeft de kans om koploper te
worden bij de ontwikkeling van dergelijke initiatieven. Door
demonstratieprojecten op te zetten en goede juridische en
milieurandvoorwaarden te scheppen voor CO2-opslag.
* De overheid probeert alle creativiteit van bedrijven,
maatschappelijke organisaties en de overheid samen te brengen in
de energietransitie. Hierin wordt gewerkt aan onze energie-opgave:
binnen 50 jaar moeten we over zijn naar een duurzame
energievoorziening: schoon, voor iedereen betaalbaar en
beschikbaar waar en wanneer nodig.
* In de energietransitie zijn zes hoofdthema's vastgesteld waar
Nederland goed in is of kan worden. Duurzame mobiliteit, groene
grondstoffen, ketenefficiency, nieuw gas, duurzame
elektriciteitsvoorziening, gebouwde omgeving.
* Binnen deze thema's wordt gewerkt aan oplossingen die het
klimaatprobleem tegengaan, die ons minder afhankelijk maken van
importen van olie en gas, en die Nederland grote economische
kansen bieden door het ontwikkelen van nieuwe,
innovatietechnologieën. Dat betekent dus driemaal winst.
* Behalve het stimuleren van innovatie en het samenbrengen van
partijen in de energietransitie, is het noodzakelijk andere
belemmeringen voor nieuwe, duurzame technologieën, weg te nemen.
Een belangrijke belemmering is de prijs van nieuwe technologie.
Die is vaak hoger dan de prijs van conventionele technologieën.
* Belangrijk daarom is dat de kostprijs van vervuilende emissies in
marktprijzen wordt opgenomen. Ik bedoel daarmee dat producten die
meer emissies veroorzaken duurder moeten worden, zodat mensen meer
gaan nadenken over het kopen van deze producten en betere
afwegingen kunnen maken. We zijn met een dergelijk systeem al
begonnen voor bedrijven binnen de Europese Unie.
Energie-intensieve bedrijven binnen de EU met meer broeikasgas
emissies dan toegestaan, moeten óf investeren in zuinige
technologie óf emissierechten kopen van bedrijven die minder
hebben uitgestoten. Zo gaan bedrijven, gedreven door de markt,
steeds klimaatvriendelijker produceren. En hoe minder
emissierechten ze hebben, hoe meer ze zullen proberen energie te
besparen.
* We hebben dit systeem nu in de EU voor bedrijven en zijn aan het
kijken hoe we andere sectoren hierbij kunnen betrekken,
bijvoorbeeld de luchtvaart. Daarnaast willen we ook kijken hoe we
dit systeem kunnen uitbreiden en hoe we daar ook
ontwikkelingslanden meer bij kunnen betrekken.
* Maar voor nu weer terug naar het waarom van de bijeenkomst
vandaag: de opening van de expositie Opgewekt.nu! Hoe kan deze
expositie nu bijdragen aan het leveren van oplossingen voor die
enorme energie-opgave waarvoor we staan?
* Ik denk op heel veel manieren. Door mensen naar de expositie te
trekken met opvallende en creatieve oplossingen voor
energievraagstukken. Door mensen heel praktisch te laten zien hoe
zij zelf kunnen bijdragen aan het oplossen van het probleem. Door
experts en creatieve denkers samen te brengen in expert
bijeenkomsten. En vooral, door mensen te inspireren.
* Ik hoop zelf ook nog geïnspireerd te raken als ik straks over de
expositie loop. Zoals u misschien heeft gehoord ben ik onlangs een
weddenschap aangegaan met 300 middelbare scholieren uit Almere. Ik
moet in een maand tijd meer energie zien te besparen dan de
scholieren uit Almere. Die leerlingen zijn bloedfanatiek en komen
zelf met allerlei tips en ideeën:
*
+ overal spaarlampen indraaien, ook op plekken waar je niet zo
gauw aan denkt, zoals de garage, wc en zolder;
+ korter douchen en op lagere temperatuur de was doen;
+ nog beter letten op stand-by knoppen uitdoen en opladers uit
het stopcontact halen;
* Hopelijk kom ik op deze expositie op nog meer ideeën!
* Tot slot wil ik de organisatoren bedanken voor het opzetten van
deze expositie. Ik hoop dat de expositie zal leiden tot veel
inspiratie en creativiteit bij alle bezoekers.
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer