Nivel
NIVEL international
Mensen met COPD en een laag inkomen extra kwetsbaar
9 november 2006
Mensen met COPD hebben gemiddeld een fors lager inkomen dan de
algemene bevolking. Gezien de ziektelast, de lagere
arbeidsparticipatie en hun vaak wat hogere leeftijd is de kans
bovendien klein dat deze mensen zich nog aan deze
ongunstige financiële situatie kunnen ontworstelen.
Het gemiddelde inkomen in 2005 van mensen met COPD ligt op 1.190,-
netto per maand tegen ruim 1.650,- in de algemene bevolking. Er zijn,
in vergelijking met de algemene bevolking, ook bijna twee keer zoveel
mensen met COPD die van het sociaal minimum (850,- netto per maand
voor éénpersoons huishouden) moeten rondkomen (19% versus 10%).
Hoe ziet de groep mensen met COPD in Nederland eruit in vergelijking
met de Nederlandse bevolking als geheel? En wat zijn de problemen en
zorgen van mensen met COPD al naargelang hun opleidings- of
inkomensniveau? Dat zijn de twee centrale vragen die het Astma Fonds
beantwoord wilde hebben door het NIVEL.
Ongezondere levensstijl
Uit de literatuur is bekend dat mensen met een laag opleidings- en
inkomensniveau (en dus een lage sociaal economische status) er
gemiddeld een ongezondere levensstijl op nahouden. Dit verband werd
binnen de groep mensen met COPD ook gevonden. Mensen met COPD en een
inkomen rond het bestaansminimum hebben vaker overgewicht, bewegen
minder en roken meer (mee). Zij hebben meer financiële problemen,
hetgeen lidmaatschap van een club of andere ontspannende activiteiten
moeilijker maakt. Mensen met COPD en een lage sociaal economische
status hebben daarenboven meer problemen bij het vinden en het
behouden van werk. Dit maakt hen extra kwetsbaar. Betaald werk draagt
bij aan een gevoel van eigenwaarde en zorgt niet alleen voor
inkomsten, maar ook voor sociale contacten.
Beperkter door hun ziekte
Mensen met COPD en een inkomen rond het sociale minimum voelen zich
ook eenzamer en hebben minder sociale contacten. Zij ervaren hun eigen
gezondheid daarnaast als veel slechter dan patiënten met een hoger
inkomen en voelen zich beperkter door hun ziekte. Dit betekent onder
andere dat zij minder vaak bij iemand op bezoek gaan of bijvoorbeeld
zelf boodschappen doen. Daarenboven hebben mensen met COPD en een lage
sociaal economische status minder kennis van COPD en naar hun gevoel
veel minder invloed op hun ziekte, die daardoor een grotere wissel
trekt op hun gemoedstoestand en hun kwaliteit van leven. Zij zullen
hierdoor ook meer moeite hebben om dagelijks met hun ziekte om te
gaan.
Astma Fonds
Net als verschillende andere patiëntenorganisaties die zich richten op
chronisch zieken, wil ook het Astma Fonds patiënten met een lage
sociaal economische status meer centraal stellen in hun beleid. Het
NIVEL-onderzoek levert hier een belangrijke bijdrage aan en fundament
voor.
Onderzoek
Het NIVEL-onderzoek is gebaseerd op een representatieve groep van 478
mensen met COPD, die deel uitmaken van het onderzoeksprogramma
'Monitor Zorg en Leefsituatie van mensen'.
Deze monitor loopt parallel met het onderzoeksprogramma Nationaal
Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG), dat eveneens door het
NIVEL wordt uitgevoerd. Mensen met astma en COPD die deelnemen aan de
monitor maken automatisch deel uit van het NPCG.