Fragmenten Dode-Zeerollen geven inzicht in wetenschap in Jezus' tijd
Datum: 9 november 2006
Het Qumrân-Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen richt zich op
de studie van de handschriften die sinds 1947 nabij Qumrân (ten
noordwesten van de noordelijke punt van de Dode Zee) gevonden zijn.
Promovendus Mladen Popovic onderzocht twee Qumrânteksten: een
fragmentarisch Hebreeuws manuscript (4Q186), op unieke wijze in `code'
geschreven, en kleine fragmenten van een Aramees manuscript (4Q561).
Zijn onderzoek maakte deel uit van een project waarin de vraag
centraal staat hoe het Jodendom met lichamelijke zaken omging, zoals
reinheid, en hoe de omgang met het lichaam het Jodendom bepaalde. De
teksten die Popovic onderzocht geven nieuw inzicht in de Joodse
interesse in astrologie en ook fysiognomiek: de leer over het
uiterlijk van het menselijke lichaam en de betekenis daarvan voor
iemands innerlijke karakter of lot.
De Hebreeuwse tekst verbond fysiognomiek en astrologie met elkaar: op
grond van lichamelijke kenmerken zou het mogelijk zijn astrologische
kennis over een persoon te verkrijgen. Met de lijst meende men
zodoende aan de hand van iemands uiterlijk de natuur van zijn
dierenriemtekengeest in te kunnen schatten. Uit oude magische teksten
blijkt dat deze geesten of demonen als zeer gevaarlijk beschouwd
werden. De sekte van Qumrân heeft de tekst misschien gebruikt om
aspirant-leden buiten de groep te houden en zich zo te beschermen
tegen de kwalijke invloed van Belial, diens demonen en de `zonen der
duisternis'.
De Arameese tekst gaf op grond van lichamelijke beschrijvingen
voorspellingen aangaande de toekomst, zoals dat ook bekend is uit de
Babylonische fysiognomiek. Behalve met magie werden de Joden in de
oudheid in verband gebracht met astrologie. Zo zou Abraham volgens een
bepaalde traditie de Egyptenaren en Phoeniciërs onderwezen hebben in
de principes van de astrologie. Maar volgens een andere Joodse
traditie was astrologie een dwaling en een zonde. Beide Qumrânteksten
werpen een nieuw licht op de rol van de astrologische en
fysiognomische wetenschappen in de Joodse cultuur en godsdienst.
Mladen Popovi c (Apeldoorn, 1977) studeerde godgeleerdheid aan de RUG.
Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij het Qumrân-Instituut van de
Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG en
gedurende het voorjaar van 2004 aan Yale University. Popovi c is nu
als postdoc verbonden aan de Faculteit Godgeleerdheid van de
Katholieke Universiteit Leuven. /GG
Datum en tijd
9 november 2006, 14.45 uur
Promovendus
M. Popovi c
Proefschrift
Reading the human body: Physiognomics and astrology in the Dead Sea
Scrolls and hellenistic-early roman period Judaism
Promotor
prof.dr. F. García Martínez
Faculteit
godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
Mladen Popovi c , e-mail: Mladen.Popovic@theo.kuleuven.be
Rijksuniversiteit Groningen