Stemrecht: óók voor de armen (http://www.minbuza.nl:80menulm_nl:)
08-11-2006 | NRC Handelsblad 7 november jl. | Toespraak: Van Ardenne - Minister voor Ontwikkelingssamenwerking
Samenvatting:
Inhoud:
Arme landen hebben doorgaans geen democratie nodig, maar allereerst een
sterke regering die armoede kan bestrijden en veiligheid en elementaire
dienstverlening kan bieden, aldus Wei-Wei Zhang in NRC Handelsblad. Maar
hopelijk zullen Afrikaanse leiders, het afgelopen weekeinde op bezoek in Peking,
eenmaal weer thuis deze aanbeveling niet overnemen - er bestaat geeen wreed
dilemma tussen democratie en ontwikkeling. Integendeel: de feiten wijzen uit,
dat voor de armen democratie de beste hoop op vrede en welvaart is.Volgens onderzoek gepubliceerd door de prestigieuze Council on Foreign
Relations presteren democratieën over een breed spectrum van
ontwikkelingsindicatoren beter dan dictaturen. Als het op economische groei
aankomt, doet een democratie het gemiddeld 30% beter, en ook als we alleen lage
inkomenslanden bekijken, dan nog is democratie licht in het voordeel. Het gaat
bovendien voor de armen niet alleen om de hoogte van de groei, maar ook om de
stabiliteit ervan. Zij beschikken nauwelijks over reserves om de klap van een
economische crisis op te vangen - crises die in arme dictaturen tweeemaal zo vaak
voorkomen als in arme democratieën. In het Chili van Pinochet, vaak genoemd als
economisch succesvolle dictatuur, deden twee economische crises veel van de
bereikte groei teniet.De voorsprong van arme democratieën op arme autocratieën wordt nog
duidelijker uit andere indicatoren van menselijke ontwikkeling: burgers leven
tien jaar langer; er sterven twee keer zo weinig kinderen voor hun vijfde
levensjaar; en de productiviteit van de landbouw, waarin zoveel armen werkzaam
zijn, is een derde hoger.Deze superieure ontwikkelingsresultaten zijn plausibel: in een democratie
zijn politici vaker geneigd het nationaal in plaats van het eigen belang na te
streven. Bij verkiezingen kunnen zij hierop immers worden afgerekend. De bij een
democratie behorende vrije toegang tot informatie en het vrije publieke debat
zijn essentieel voor de kwaliteit én menselijkheid van het overheidsbeleid, voor
innovatie en voor het aan de kaak stellen van corruptie. En dankzij democratie
kunnen interne en externe conflicten met woorden in plaats van wapens worden
uitgevochten. Niet voor niets waren er slechts 8 democratieën onder de 49 arme
landen, die tijdens de jaren negentig door een burgeroorlog verscheurd werden.
Ook voor internationale stabiliteit is meer democratie een zegen: democratieën
vallen elkaar zelden aan.Critici verwijzen vaak naar de enkele mogelijke uitzonderingen hierop, zoals
bijvoorbeeld de oorlog tussen Israël en Libanon van afgelopen zomer. Op
eenzelfde wijze komen voorstanders van de stelling 'ontwikkeling eerst,
democratie later' met het voorbeeld van China, een eenpartijstaat met een
groeivoet van twee cijfers, of van Singapore, Taiwan of Vietnam. Echter, voor
iedere economisch succesvolle dictatuur waren er de afgelopen twee decennia maar
liefst zeven mislukte dictaturen, ook te vinden in Oost-Azië zelf -- denk aan
Noord-Korea of Myanmar. Beleid moet gebaseerd zijn niet op de uitzondering, maar
op de regel - en in de regel werkt democratie.Democratie is een efffectief middel voor armoedebestrijding, maar eveneens een
doel op zich. Een stem hebben in het aannemen of ontslaan van je eigen regering
is namelijk een mensenrecht. 'De wil van het volk zal de grondslag zijn van het
gezag van de Regering,' zo lezen we in artikel 21 van de Universele Verklaring
van de Rechten van de Mens.'Maar kunnen we het typisch westerse fenomeen democratie wel van buitenaf
bevorderen?' vragen velen zich af met de televisiebeelden uit Irak op het
netvlies. Zoals de Indiase ontwikkelingseconoom Amartya Sen betoogt, is dit de
verkeerde vraag. Democratie is niet per definitie een westers verschijnsel. In
bijna alle landen vinden wij tradities van publieke besluitvorming -- tradities
waarop een land als Nederland met een democratiseringsbeleid kan aanhaken. Een
beleid van financiële en materiële steun aan verkiezingen, zoals recentelijk in
Kongo, of van capaciteitsopbouw van het maatschappelijk middenveld. Een mooi
voorbeeld van democratie van eigen kweek is het dorp waar Nelson Mandela
opgroeide - urenlang werd daar op de marktplaats door dorpelingen ggediscussieerd
over de publieke zaak. Pas tegen zonsondergang nam het dorpshoofd het woord, op
zoek naar een consensus.Vrijwel alle Afrikaanse landen zijn nu formeel democratisch en het aantal met
goed bestuur is de laatste jaren verdriedubbeld. Deze opbloei is cruciaal voor
een Afrikaanse renaissance. Een renaissance waaraan ook de Chinezen kunnen
bijdragen door op verantwoorde wijze te investeren en leningen te verstrekken,
en door hun economische expertise te delen (China voerde één van de grootste
unilaterale liberaliseringen van de buitenlandse handel ooit door). Hun
politieke ideologie, die in het verleden óók de Grote Sprong Voorwaarts en de
Culturele Revolutie voortbracht, is Afrika echter beter kwijt dan rijk.- Dit artikel is gebaseerd op de lezing waarmee minister Van Ardenne vorige
week de lezingenserie van de Society for International Development over
democratie en ontwikkeling opende.
---
Ministerie van Buitenlandse Zaken