Radboud Universiteit Nijmegen
Achtergrondinformatie
Instituut voor Oosters Christendom (IVOC)
Het IVOC verzorgt colleges aan de Faculteit der Theologie van de
Radboud Universiteit, organiseert cursussen voor een algemener publiek
en geeft adviezen aan kerkelijke en maatschappelijke instanties, onder
meer op het gebied van de asielproblematiek. Het IVOC verricht
wetenschappelijk onderzoek op twee terreinen:
* de Oost-Europese orthodoxe kerken (inclusief Rusland);
* de christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten.
De Oost-Europese orthodoxe kerken (inclusief Rusland)
Na de ineenstorting van het communisme blijkt religie in Oost-Europa
niet uitgestorven, maar presenteren de orthodoxe kerken (150 miljoen
leden) zich uitdrukkelijk als partner in de opbouw van een
Oost-Europese samenleving. Enerzijds is er een tendens tot een
nationalistische, traditionalistische en anti-oecumenische inkleuring
van religie; aan de andere kant zijn er orthodoxe theologen en
godsdienstwetenschappers die zich openstellen voor contacten met het
Westen, een oecumenische dialoog willen aangaan en, met de toetreding
van een aantal orthodoxe landen tot de Europese Unie, een rol willen
spelen in het Europese normen- en waardendebat. Het IVOC probeert de
ontwikkelingen in de orthodoxe kerken in Oost-Europa te duiden, met
grote aandacht voor de ideologisering van godsdienst (Is Poetin
orthodox?; Orthodoxie als wapen tegen globalisering, Servisch
nationalisme).
De christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten
De christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten hebben door hun
eigen geschiedenis op een originele wijze het christendom vorm gegeven
op het gebied van theologie, liturgie en spiritualiteit. Hoewel de
kerken daar tegenwoordig niet meer dan 12-15 miljoen leden tellen, kan
men de complexe werkelijkheid van deze regio niet begrijpen zonder
kennis van de rol van de christenen hierin. Christenen hebben mede
bijgedragen aan de bloei van een grootse islamitische beschaving, maar
zijn op hun beurt beïnvloed door de wereld waarin ze leven. Als de
oorspronkelijke autochtone bewoners van de regio en vanwege de rol die
ze in de geschiedenis hebben gespeeld, eisen ze in de verschillende
Arabische landen hun eigen plaats op. De realiteit is echter ook dat
een belangrijk aantal christenen niet langer gelooft dat ze nog welkom
zijn in hun oorsprongsgebied. Irak is hiervan een welsprekend
voorbeeld, met een massale emigratie van christenen naar het westen
als gevolg.
Het IVOC bestudeert vooral de interactie tussen het christendom in het
Midden-Oosten en de Arabisch-Islamitische cultuur en godsdienst.
Tevens ondersteunt het IVOC onderzoek naar het proces van emigratie
uit het Midden-Oosten en integratie in Europa.
Andere activiteiten van het IVOC
In de periode 1997-2005 was het IVOC verantwoordelijk voor een
grootschalig uitwisselingsproject met Oost-Europese onderzoekers op
het gebied van godsdienst. In deze periode hebben ongeveer 90
wetenschappers onderzoeksperiodes in Nijmegen doorgebracht, waarbij ze
zich enerzijds op de hoogte konden stellen van godsdienstige
ontwikkelingen in West-Europa, maar zich ook konden vormen op het
gebied van de wetenschappelijke studie van de orthodoxe tradities. Een
van de selectiecriteria was de positie die de betrokken
onderzoeker/ster bekleedde aan het thuisinstituut in de hoop dat de
hier vergaarde kennis en inzichten doorgegeven zouden worden aan
collega's.
Door genoemd project heeft IVOC een uniek inzicht in de ontwikkelingen
binnen het theologisch onderwijs in Oost-Europa, met name Rusland en
heeft het bijgedragen aan een vernieuwing van het theologisch en
godsdienstwetenschappelijk onderwijs in die landen.
Advisering
Wegens het groeiende aantal Oosterse christenen in West-Europa, ook
in Nederland, doen een groot aantal kerkelijke en maatschappelijke
instanties beroep op de kennis van de IVOC-staf: hoe ga je kerkelijk
om met oosterse christenen, met hun eigen liturgie en gebruiken?
Hebben ze recht op politiek asiel, hoe is de situatie van de
christenen in bijvoorbeeld Turkije? Is er een mogelijkheid tot
terugkeer?
INSTITUUT VOOR OOSTERS CHRISTENDOM, prof. dr. Herman G.B. Teule,
directeur
tel.nr.: (024) 361 18 05, E-mail: h.teule@ivoc.ru.nl, Erasmusplein 1,
6525 HT Nijmegen
www.ru.nl/ivoc, E-mail: secretariaat@ivoc.ru.nl, tel.nr.: (024) 361 56
03, faxnr.: (024) 361 56 84