MINJUS: toespraak minister Verdonk over eerwraak
Ministerie jus
http://www.justitie.nl
Toespraak minister Verdonk voor Vreemdelingenzaken en Integratie
In ontvangstname van de (her)uitgave van .Alle ogen op haar gericht.
Den Haag, 8 november
Dames en heren,
Hartelijk welkom op het Ministerie.
Om te beginnen wil ik de heer Bagci, als voorzitter van het IOT, en mevrouw Simsek, de
auteur van dit boek van harte danken.
Het boekje geeft uitleg over het begrip eer en de verschillende vormen van eergerelateerd
geweld. Het gaat in op het beleid dat in gang is gezet en schetst de achtergronden van en
de vooroordelen over eergerelateerd geweld. En het geeft aan hoe we dit verschijnsel terug
kunnen dringen en de slachtoffers hulp kunnen bieden. Noodzakelijke kennis die we hard
nodig zullen hebben.
In 2003, toen ik net begon als minister, maakte ik kennis met de vorige uitgave van .Alle
ogen op haar gericht.. Dat was naar aanleiding van het drama rond een jonge vrouw,
Zarife. Zij hield zich niet aan de regels van het ouderlijk huis en wilde, net als
iedereen in ons land, vrij leven en haar eigen keuzes maken. Om deze reden werd ze in
Turkije vermoord door haar eigen vader.
Een verschrikkelijk verhaal. Net als de verhalen van Kezban en Gül die voor de ogen
van hun kinderen werden doodgeschoten, afgeslacht, door hun ex-mannen.
Voor veel mensen en ook mijzelf is het ongelofelijk dat die dingen in Nederland kunnen
gebeuren. Dat mensen, familieleden, zó ver heen zijn dat ze elkaar dit aandoen:
bedreiging, mishandeling, verkrachting, en zelfs moord. En dat alles uit een verknipt,
aangeleerd gevoel van eer en trots. Maar helaas is het de realiteit.
De politie Haaglanden, een korps met veel kennis over eergerelateerd geweld, heeft ons
onlangs onthutsende cijfers getoond.
In de eerste tien maanden van dit jaar zijn 252 zaken van eergerelateerd geweld
geregistreerd bij het korps Haaglanden. Landelijk kwamen daar nog eens 103 zaken bij,
daar waren 4 doden onder. Dit is het topje van de ijsberg, zeer waarschijnlijk zijn het
er meer.
Het gaat niet alleen om de slachtoffers van geweld en de doden. Het gaat om alle vrouwen
die in ons land leven onder dwang leven en bedreigd worden met geweld en sociale
uitsluiting: dat zijn er nog veel meer. Dit beeld werd onlangs bevestigd door cijfers uit
Amsterdam.
Ik vind dat onacceptabel. Nederland is een vrij land. We hebben hard gevochten voor
gelijke rechten voor iedereen, ongeacht afkomst, geloof en ras. Die rechten staan niet
voor niets in de grondwet. Mannen en vrouwen hebben gelijke rechten. Het is aan henzelf
om te beslissen of ze zich conformeren aan de normen van hun omgeving. Dat sommige mensen
structureel worden belemmerd in hun vrijheid, geeft aan dat er iets fundamenteel mis is in
onze samenleving.
En dat maakt eergerelateerd geweld een probleem van ons allemaal. Het is hoog tijd dat we
goed naar onszelf kijken: waar zijn wij mee bezig? Laten we dit gebeuren?
Natuurlijk is het zeer complexe materie, met culturele en sociaal-psychologische factoren
die vaak buiten het gezichtsveld van de overheid vallen, achter de voordeur, in de meest
intieme sfeer: binnen de familie, het gezin, tussen vaders en dochters, broers en zussen.
Maar we kunnen dit niet laten gebeuren: dat vrouwen in Nederland moeten leven onder het
juk van lang achterhaalde ideeën.
Dat vraagt om een inzet vanuit de hele samenleving, niet alleen van immigranten, maar van
ons allemaal: burgers, zelforganisaties, instellingen en overheid.
Het IOT gaat hierin voorop. Dat blijkt ook vandaag. De laatste jaren is dit moeilijke
onderwerp bespreekbaar gemaakt binnen de Turkse gemeenschap en dat is voor het grootste
deel aan u te danken.
En daar ben ik u heel dankbaar voor. Want het is erg belangrijk dat mensen weten dat dit
niet alleen vanuit de overheid en de .autochtonen. wordt aangepakt, maar dat ook Turkse
organisaties in Nederland zich er om bekommeren.
Ik hoop dan ook van harte dat we in de toekomst op u kunnen blijven rekenen.
Het belangrijkste wat we als overheid in de afgelopen jaren hebben bereikt is dat deze
problematiek op de politieke agenda staat. Sinds 2003 zijn we aan de slag, met politie,
vrouwenopvang, een steeds breder gezelschap van zelforganisaties en maatschappelijke
organisaties en de lokale overheid. Maar de strijd tegen eergerelateerd geweld is er een
van lange adem.
2006 is het jaar van bundeling van initiatieven en een gezamenlijke inzet van de
verschillende partijen: samenhang en samenwerking.
Als rijksoverheid ligt onze voornaamste taak in stimuleren, sturen en ondersteunen. We
hebben een projectteam opgezet en geld beschikbaar gesteld, voor de komende jaren in
ieder geval E 2.6 miljoen per jaar.
En daarbij gaat het niet alleen om goede en betrouwbare opvang. We willen ook de daders
aanpakken.
Daders die niet de Nederlandse nationaliteit hebben moeten veel eerder het land uit worden
gezet dan nu gebeurt. En ik wil kijken of een eermotief, net als een terroristisch
oogmerk, een strafverzwarende factor kan worden. Ook willen we mensen die anderen
aanzetten tot eergerelateerd geweld als uitlokkers kunnen vervolgen. Zoals vaders die hun
zonen ophitsen omdat die vanwege hun minderjarigheid lager gestraft worden.
Daarnaast willen we blijven werken aan samenwerking en een praktische uitwerking, vooral
op lokaal niveau. Ik wil daar op korte termijn met drie gemeenten afspraken over maken.
Met één gemeente zijn we al zover: Rotterdam heeft een stevig en ambitieus
Plan van Aanpak vastgesteld voor de bestrijding van eergerelateerd geweld met een team
van politie, vrouwenopvang en hulpverlening.
Daarbij ligt de nadruk op vroege signalering en preventie. Hoe eerder we erbij zijn, hoe
beter.
En met een realistische benadering. Niet, zoals vroeger bijvoorbeeld wel eens gebeurde,
het willen oplossen met een .goed gesprek. tussen een meisje en haar ouders, maar echt
bescherming en bijstand bieden.
De komende jaren zal ik ruim E500.000 euro beschikbaar stellen voor Rotterdam. De gemeente
zelf investeert daarnaast zelf nog eens E700.000.
We willen graag de Turkse organisaties en ook de andere gemeenschappen, hier actief bij
betrekken. Daarvoor zullen we samenwerkingsafspraken maken, ook met landelijke koepels
als het IOT. U hebt het netwerk en de kennis, we hebben u hard nodig om eergerelateerd
geweld goed aan te kunnen pakken.
Dames en heren,
Eergerelateerd geweld is een verschijnsel dat we als samenleving niet kunnen en mogen
tolereren. Het gaat hier om de levens van vrouwen die vrij willen zijn om hun eigen
keuzes maken qua werk, levensstijl en liefde. Juist de vrouwen die we in Nederland hard
nodig hebben.
Maar de gevolgen zijn groter en diepgaander. Met dwang en geweld wordt de gedachte
teruggebracht dat de vrouw er slechts is om de man te dienen.
Daar willen we niet naartoe. We zullen daarom alles op alles moeten zetten om dit
verschijnsel tegen te gaan en dat betekent vooral: samenwerken.
U als IOT speelt hierbij een belangrijke rol, dat gaat niet onopgemerkt. Dat geldt niet
alleen voor vandaag.
Ik wil u nogmaals hartelijk danken voor deze praktische handleiding voor hulpverleners.
Dit zal ons helpen bij het tegengaan van onderdrukking van vrouwen en eergerelateerd
geweld. Het is hoog tijd dat er een eind komt aan dit soort ouderwetse ideeën.
Dank u wel.
--------------