Nivel
NIVEL international
Resistentie tegen antibiotica onderzocht
1 november 2006
Hoe meer antibiotica gebruikt worden, hoe resistenter bacteriën
worden. De vraag is: hoe resistent zijn welke ziekteverwekkende
bacteriën tegen welke antibiotica? Het NIVEL zocht het uit in de
huisartsenpraktijk.
Een besmetting met de Staphylococcus aureus bacterie kan leiden tot
gevaarlijke longontstekingen en wond-, huid- en urineweginfecties. De
Stichting Werkgroep Antibioticabeleid heeft het NIVEL dan ook gevraagd
onderzoek te doen naar de antibiotica-gevoeligheid van deze bacterie.
Bij patiënten die om een heel andere reden bij de huisarts kwamen en
die nergens een infectie hadden, werd in 27 huisartsenpraktijken een
monster (neuswat) afgenomen. Het bacteriologisch laboratorium van het
academisch ziekenhuis Maastricht isoleerde uit 671 van de in totaal
2856 watten (23%) een Staphylococcus aureus bacterie. Deze bacteriën
werden onderzocht op hun resistentie tegen verschillende soorten
antibiotica.
Verwachting
Naar verwachting was de resistentie tegen het al zeer lang bestaande
antibioticum penicilline hoog, 64%. De resistentie tegen
claritromycine (6 procent), fusidinezuur (5%) en mupirocin (1%) was in
vergelijking met het buitenland laag. Alle isolaten waren gevoelig
voor nog weer twee andere antibiotica (co-trimaxazol en vancomycine).
De reden voor de lage resistentie (0%-6%) is hoogstwaarschijnlijk dat
Nederlandse huisartsen relatief voorzichtig zijn bij het voorschrijven
van antibiotica. Er lijkt dan ook geen directe noodzaak om maatregelen
te nemen met betrekking tot het antibioticabeleid van de huisartsen.
Huisartsen wordt wel aangeraden restrictief gebruik te blijven maken
van antibiotica, ten einde verdere opbouw van resistentie zoveel
mogelijk te voorkomen.
MRSA
Tachtig procent van alle antibiotica in Nederland wordt voorgeschreven
door huisartsen. De overige twintig procent komt voor rekening van
ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingshuizen. De resultaten van het
onderzoek suggereren dat de toenemende resistentie van staphylococcus
aureus (multi/methicilline resistente Staphylococcus aureus, oftewel
MRSA) in deze gezondheidsinstellingen zijn oorsprong waarschijnlijk
niet vindt in de algemene bevolking.
CMR
De Continue Morbiditeits Registratie (CMR) Peilstations van het NIVEL
vormen een representatieve groep van 66 Nederlandse huisartsen in 49
praktijken. Hun patiëntenpopulatie bestrijkt ongeveer 1% van de
Nederlandse bevolking en is verspreid naar regio en over stad en
platteland. De peilstation-huisartsen rapporteren wekelijks (waardoor
trends zeer snel zichtbaar worden) of op jaarbasis over het vóórkomen
van een aantal ziekten, gebeurtenissen en verrichtingen, die in
routine-registraties ontbreken en daarin niet gemakkelijk op te nemen
zijn. De CMR-peilstations bestaan sinds 1970. De meeste registraties
lopen over meerdere jaren. Het antibiotica-gevoeligheidsonderzoek, dat
liep tot de zomer van 2006, was eenmalig.