Nivel


NIVEL international
Resistentie tegen antibiotica onderzocht


1 november 2006

Hoe meer antibiotica gebruikt worden, hoe resistenter bacteriën worden. De vraag is: hoe resistent zijn welke ziekteverwekkende bacteriën tegen welke antibiotica? Het NIVEL zocht het uit in de huisartsenpraktijk.

Een besmetting met de Staphylococcus aureus bacterie kan leiden tot gevaarlijke longontstekingen en wond-, huid- en urineweginfecties. De Stichting Werkgroep Antibioticabeleid heeft het NIVEL dan ook gevraagd onderzoek te doen naar de antibiotica-gevoeligheid van deze bacterie. Bij patiënten die om een heel andere reden bij de huisarts kwamen en die nergens een infectie hadden, werd in 27 huisartsenpraktijken een monster (neuswat) afgenomen. Het bacteriologisch laboratorium van het academisch ziekenhuis Maastricht isoleerde uit 671 van de in totaal 2856 watten (23%) een Staphylococcus aureus bacterie. Deze bacteriën werden onderzocht op hun resistentie tegen verschillende soorten antibiotica.

Verwachting
Naar verwachting was de resistentie tegen het al zeer lang bestaande antibioticum penicilline hoog, 64%. De resistentie tegen claritromycine (6 procent), fusidinezuur (5%) en mupirocin (1%) was in vergelijking met het buitenland laag. Alle isolaten waren gevoelig voor nog weer twee andere antibiotica (co-trimaxazol en vancomycine). De reden voor de lage resistentie (0%-6%) is hoogstwaarschijnlijk dat Nederlandse huisartsen relatief voorzichtig zijn bij het voorschrijven van antibiotica. Er lijkt dan ook geen directe noodzaak om maatregelen te nemen met betrekking tot het antibioticabeleid van de huisartsen. Huisartsen wordt wel aangeraden restrictief gebruik te blijven maken van antibiotica, ten einde verdere opbouw van resistentie zoveel mogelijk te voorkomen.

MRSA
Tachtig procent van alle antibiotica in Nederland wordt voorgeschreven door huisartsen. De overige twintig procent komt voor rekening van ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingshuizen. De resultaten van het onderzoek suggereren dat de toenemende resistentie van staphylococcus aureus (multi/methicilline resistente Staphylococcus aureus, oftewel MRSA) in deze gezondheidsinstellingen zijn oorsprong waarschijnlijk niet vindt in de algemene bevolking.

CMR
De Continue Morbiditeits Registratie (CMR) Peilstations van het NIVEL vormen een representatieve groep van 66 Nederlandse huisartsen in 49 praktijken. Hun patiëntenpopulatie bestrijkt ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking en is verspreid naar regio en over stad en platteland. De peilstation-huisartsen rapporteren wekelijks (waardoor trends zeer snel zichtbaar worden) of op jaarbasis over het vóórkomen van een aantal ziekten, gebeurtenissen en verrichtingen, die in routine-registraties ontbreken en daarin niet gemakkelijk op te nemen zijn. De CMR-peilstations bestaan sinds 1970. De meeste registraties lopen over meerdere jaren. Het antibiotica-gevoeligheidsonderzoek, dat liep tot de zomer van 2006, was eenmalig.