CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 56
Datum: 6 oktober 2006
Concurrentie kan spoor efficiënter maken
Concurrentie bij spoorwegen in de vorm van aanbesteding van concessies kan leiden tot een hoger niveau van productiviteit. Concurrentie in de vorm van vrije toegang gaat daarentegen ten koste van de efficiëntie. Meer autonomie voor het management van spoorondernemingen zonder concurrentie of effectieve regulering gaat eveneens ten koste van de efficiëntie.
Deze conclusies trekken de onderzoekers Mark Lijesen, Gert-Jan Driessen en Machiel Mulder van het Centraal Planbureau (CPB) in het vandaag verschenen Discussion Paper 'The impact of competition on productive efficiency in European railways'. De auteurs vergelijken de productiviteit tussen spoorwegsystemen in Europese landen en verklaren de verschillen aan de hand van de wijze waarop de markt voor spoorvervoer is ingericht. In verschillende Europese landen wordt momenteel nagedacht over de meest wenselijke inrichting van de markt voor spoorvervoer. In Nederland worden in de komende jaren de eerder gemaakte keuzen op dit gebied geëvalueerd.
Aanbesteding leidt tot efficiëntie
Spoorsystemen in landen waar (een deel van) het spoorvervoer is aanbesteed, kennen gemiddeld een hoger productiviteitsniveau dan in landen waar dat niet of nauwelijks het geval is. Bij aanbesteding van spoorconcessies concurreren bedrijven om het recht om op bepaalde trajecten voor een bepaalde periode het spoorvervoer uit te mogen voeren. De concurrentiestrijd om die concessies prikkelt bedrijven om hun efficiëntie te verhogen.
Vrije toegang minder efficiënt
Bij een tweede vorm van concurrentie, die in sommige Europese landen wordt toegepast, krijgen bedrijven vrij toegang krijgen om treindiensten uit te voeren. Dit kan juist leiden tot een lagere efficiëntie. Hoewel ook hier prikkels zijn om efficiënter te opereren, daalt de productiviteit. Mogelijke oorzaken hiervoor zijn ten eerste een lagere gemiddelde bezettingsgraad en ten tweede de kosten die verbonden zijn aan het onderling afstemmen van dienstregelingen en aan het toewijzen van capaciteit aan individuele aanbieders.
Voorzichtig met autonomie voor spoorbedrijven
In landen waar het management van de spoorwegonderneming onafhankelijk is van de overheid, ligt de productiviteit van het spoorsysteem gemiddeld lager. Autonomie voor het management kan ertoe leiden dat andere doelstellingen dan de doelstellingen van de overheid de boventoon gaan voeren, zoals het maximeren van de bedrijfsomvang. Wanneer daar geen concurrentie of effectieve regulering tegenover staat, vermindert dat de prikkels om efficiënt te werken.
CPB Discussion Paper 71, 'The impact of competition on productive efficiency in European railways', is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefax: 070-3383350
E-mail:
De publicatie is tevens (gratis) beschikbaar als PDF-bestand op de website van het CPB (
--
Janneke Rijn
Centraal Planbureau
Sector Arbeidsmarkt en welvaartsstaat
Bezoekadres: Centraal Planbureau, Van Stolkweg 14, 2585 JR Den Haag
Postadres: Postbus 80510, 2508 GM Den Haag
Telefoon: (070) 338 3343
Telefax: (070) 338 33 50
Internet:
Inlichtingen bij: Mark Lijesen (tel: 070-3383 322) of Jacqueline Timmerhuis (tel: 070-3383 477)
Centraal Planbureau