Ministerie van Defensie

29-09-2006 11:48

COMMISSIE STAAL: "SOCIAAL LEIDERSCHAP VERSTERKEN"

Het voorval op het marineschip Tjerk Hiddes waarbij sprake zou zijn van ongewenst gedrag tegen een vrouwelijke matroos, staat niet op zichzelf. Er is sprake van relatief veel ongewenst gedrag bij Defensie, in de vorm van pesten, ongewenst seksueel gedrag en discriminatie. Dit concludeert de Commissie Staal in haar onderzoek naar ongewenst gedrag binnen Defensie. De Commissie adviseert om een sociaal veilige werkomgeving voor alle medewerkers te creëren, onder meer door het sociaal leiderschap binnen Defensie te versterken. De commissie is optimistisch over de vruchtbare voedingsbodem en bereidheid voor verbetering binnen de Defensie organisatie.

Staatssecretaris Van der Knaap nam het rapport vanochtend op zijn eigen ministerie in ontvangst. âDefensie heeft een goede naam, maar dit rapport leert ons dat het beter kan en moet. En ook al doen sommige constateringen pijn, dit rapport helpt ons richting te geven aan de manier waaropâ.

De Commissie concludeert dat ongewenst gedrag binnen Defensie vaker voorkomt dan in een gemiddelde reguliere Nederlandse organisatie en vergelijkbaar is met ongewenst gedrag bij de Nederlandse Politie en het Amerikaanse en Britse leger. Eén op de zes vrouwen heeft last van ongewenst seksueel gedrag, één op de tien mannen wordt gepest en heeft daar last van. Ongeveer de helft van de vrouwelijke respondenten ervaart seksuele toenaderingen zonder hiervan last te hebben. Twee procent van de medewerkers bij Defensie geeft aan structureel discriminatie mee te maken.

Als oorzaken voor ongewenst gedrag noemt het rapport: de aard van het werk en de specifieke werkomstandigheden binnen Defensie, het gebrek aan sociaal leiderschap, de personele samenstelling, onderdelen van het personeelsbeleid, alsmede de grootte en de gelaagdheid van de organisatie. Leidinggevenden zijn onvoldoende toegerust om ongewenst gedrag te herkennen, aan te pakken en te voorkomen. Bij meldingen richten ze zich sterk op de procedurele kant en te weinig op de sociale/interpersoonlijke kant. De Commissie vindt dat de bestrijding onvoldoende hoog op de agenda staat.

Commissievoorzitter Boele Staal: âDoor de aard van het werk, de leef- en werkomstandigheden, de historie en de mannencultuur, is Defensie geen zachtzinnige organisatie. Dat mag zo zijn, evenals de vergelijkbaarheid met andere geüniformeerde organisaties. Toch is de mate van ongewenst gedrag bij Defensie naar onze mening te hoog. Defensie moet ongewenst gedrag terugbrengen tot op eenzelfde niveau als elke andere moderne overheidsorganisatie. Ik ben optimistisch over de haalbaarheid hiervan vanwege het aanwezige management en de organisatorische vaardigheden binnen Defensie.â

Commandant der Strijdkrachten: âDefensie is een organisatie met bijzondere kenmerken, maar daarin mag natuurlijk geen rechtvaardiging worden gevonden voor ongewenst gedrag. Ik beschouw het als mijn opdracht ervoor te zorgen dat Defensie een veilige werkplek is voor iedereen. Het uitbannen van ongewenst gedrag heeft daarom mijn volle aandacht. We zullen de verbeteringen die nodig zijn, waaronder het versterken van sociaal leiderschap, voortvarend ter hand nemen.â

Samengevat luiden de aanbevelingen van de Commissie:

1. Gedragsnormen binnen Defensie moeten expliciet worden geformuleerd, gecommuniceerd, toegepast en gehandhaafd (korte termijn)

2. De verantwoordelijkheid en de zorg voor integriteit moet primair in de lijn, bij leidinggevenden op alle niveaus worden gelegd (korte termijn)

3. De organisatie van integriteitzorg dient te worden omgevormd tot een georganiseerd vangnet van onafhankelijke professionals (korte termijn)

4. Management en organisatie moeten zodanig worden aangepast dat ze een veilige en beschermde werksfeer bevorderen (middellange termijn)

De Commissie Staal werd, op verzoek van de staatssecretaris, in april ingesteld naar aanleiding van de seksuele intimidatie van een vrouwelijk bemanningslid op de Hr. Ms. Tjerk Hiddes. Met de rapportage zijn haar werkzaamheden afgerond.

Download deze documenten:
pdf icon Aanbiedingsbrief Commissie Onderzoek Ongewenst Gedrag (29,0 kB)
pdf icon Presentatie Rapport (47,5 kB)
pdf icon Rapport Ongewenst Gedrag binnen de Krijgsmacht (870 kB)

Om deze publicaties te raadplegen heeft u het programma Acrobat Reader nodig, dat u gratis kunt downloaden