Maatschappelijke stage in problemen

Ned. org. vrijwilligerswerk

Steeds meer middelbare scholen bieden hun leerlingen een maatschappelijke stage aan. Dit schooljaar zullen naar schatting 50.000 tot 75.000 stages plaatsvinden. Deze cijfers liggen ver boven de doelstelling van de overheid. Dit blijkt uit een onderzoek van CIVIQ naar maatschappelijke stages in het voortgezet onderwijs. Hieruit komt ook naar voren dat vrijwilligersorganisaties, waar de meerderheid van de stages plaatsvindt, de stroom scholieren nauwelijks aankunnen. Niet alleen de hoeveelheid stagiairs, maar ook het gebrek aan coördinatie van de stages bij de organisaties en de tijden waarop scholieren stage willen lopen, gaan voor problemen zorgen.

Succes
Bood in het schooljaar 2005/2006 ruim vijftig procent van de scholen haar leerlingen een maatschappelijke stage aan, dit schooljaar is dat 67%. Bovendien willen de scholen, die al actief zijn, het aantal stages per schooljaar uitbreiden. Momenteel gaan er bij de meerderheid van de scholen niet meer dan 100 leerlingen per jaar op maatschappelijke stage. De gemiddelde stageduur varieert van drie tot tien dagdelen. Hoewel de overheid scholen de maatschappelijke stage niet oplegt, stelt 78% van de scholen de maatschappelijke stage verplicht. De keuze voor een stageadres of stage-opdracht wordt wel vaak door de leerling zelf gemaakt.

Schaduwzijde
Het succes van maatschappelijke stages is in belangrijke mate afhankelijk van de organisatie van het aanbod. Aangezien het aanbieden van maatschappelijke stages niet tot de kerntaken van vrijwilligersorganisaties behoort, ontbreekt het veel organisaties aan voldoende kennis en capaciteit om stages te begeleiden en te coördineren. Kwalitatief goede stages creëren kost veel tijd en levert organisaties op de korte termijn nauwelijks voordelen op. Daarnaast zijn veel vrijwilligersorganisaties met name in de avonduren en de weekenden actief, terwijl scholieren vooral onder schooltijd stage willen lopen. Deze voorwaarde sluit veel organisaties uit, waardoor de druk op andere aanbieders, waaronder professionele organisaties in zorg en welzijn, nog groter wordt.

Andere veel voorkomende problemen zijn het gebrek aan samenwerking tussen scholen onderling en de wankele basis voor de samenwerking tussen scholen en lokale steunpunten vrijwilligerswerk. Voor scholen vormt onderlinge concurrentie in het vinden van stageplaatsen de belangrijkste reden om niet samen te werken. Veel scholen gaan wel een samenwerkingsverband aan met lokale steunpunten vrijwilligerswerk. De steunpunten worden ingeschakeld om docenten en organisaties te ontlasten. Zij ervaren echter veel problemen bij de financiering van hun werkzaamheden omdat lokale overheden geen of onvoldoende subsidie beschikbaar stellen voor deze extra taken.

Succesfactoren
Het onderzoek definieert een aantal belangrijke succesfactoren voor het rendement en behoud van de maatschappelijke stage. Zo hangt het succes onder meer af van een ruime voorbereidingstijd (minstens een half jaar), centrale coördinatie van de stages, goede taakverdeling en vooraf vastgestelde afspraken tussen scholen, steunpunten en organisaties. Daarnaast spelen het enthousiasme van coördinerende docenten en de creativiteit bij het bedenken van stageplaatsen een rol. Een laatste succesfactor: een flexibele houding van organisaties en scholen ten aanzien van opdrachten en tijdstip van uitvoering.
Over CIVIQ
CIVIQ stimuleert, vernieuwt en versterkt vrijwillige inzet in Nederland. Dit doen we via onderzoek, advies, promotie, training en begeleiding. Als landelijk kenniscentrum en adviesbureau werkt CIVIQ in hoofdzaak met financiële steun van de landelijke overheid en van fondsen. Ook voeren wij projecten uit in opdracht van organisaties die met vrijwilligers werken, lokale en provinciale steuninstellingen, overheden en bedrijven.

Noot aan de de redactie
Meer informatie verstrekt Olga Ekelenkamp, communicatieadviseur CIVIQ, tel. 030 750 9000 of oekelenkamp@civiq.nl. Het volledige rapport Maatschappelijke Stage; een MaSterlijke actie! kunt u downloaden via www.civiq.nl (zie publicaties) of www.maatschappelijkestages.nl.