Inhoud van de pagina:
nederlands
De filosofie van Cusanus en `geestelijke beweging'
Datum: 28 september 2006
De Duitse kardinaal Nicolaus Cusanus (1401-1464) reisde als gezant van
de Paus door heel Europa. Tijdens dit kerkpolitieke werk schreef hij
filosofische werken. Deze vertonen aan de ene kant grote verwantschap
met het denken van Meester Eckhart en verkondigen aan de andere kant
het nieuwe mensbeeld van de Renaissance. Een rode draad in zijn oeuvre
is de vraag naar de relatie tussen God en de wereld. Een fundamentele
gedachte daarbij is dat de mens de dingen en hun relatie tot God
alleen kan leren begrijpen, wanneer hij zich er rekenschap van geeft
dat hij deel uitmaakt van wat hij wil begrijpen. Hij kan niet vanuit
een objectief standpunt de ware aard van de dingen zien. In zijn
studie toont promovendus Van der Meer aan dat de menselijke geest
volgens Cusanus niet een statisch gegeven is, maar iets wat zich
voortdurend beweegt en zich aan elke definitie onttrekt. In dat
opzicht lijkt hij de Geest van God, die evenmin in begrippen kan
worden gevat. Toch zijn mens en God oneindig verschillend van elkaar.
De afstand die de mens wil overbruggen kan alleen overbrugd worden
door God zelf. Deze houdt de tegenstellingen tussen Hem en de wereld
en tussen identiteit en differentie bijeen in de niet aflatende
beweging van zijn geest. Van der Meer laat hiermee zien dat
`geestelijke beweging' (motus intellectualis) een centraal begrip is
in Cusanus' beroemde leerstuk van de coincidentia oppositorum. Verder
vormt ze zowel voor de kenleer als voor de kosmologie, de metafysiek
en de ethiek de sleutel om Cusanus' denken te begrijpen.
Matthieu van der Meer (Haarlem, 1973) studeerde godgeleerdheid aan de
Universiteit van Amsterdam en filosofie aan de Katholieke Universiteit
Nijmegen (nu Radboud Universiteit). Hij verrichtte zijn
promotieonderzoek bij de Onderzoeksschool Mediëvistiek aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Van der Meer is docent klassieke talen
aan het Gymnasium Bernrode te Heeswijk-Dinther. /GG
Datum en tijd
28 september 2006, 16.15 uur
Promovendus
M.H. van der Meer
Proefschrift
De beweging van de geest. Een studie naar het begrip motus
intellectualis in de filosofie van Nicolaus Cusanus (1401-1464)
Promotores
prof.dr. A.J. Vanderjagt en prof.dr. D. Pätzold
Faculteit
wijsbegeerte
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
M.H. van der Meer, tel. (020)494 04 47, e-mail: mhvdmeer@yahoo.com
(privé)
Rijksuniversiteit Groningen