Radboud Universiteit Nijmegen
Opening tentoonstelling sieraden en devotie, met Nijmeegse inbreng
Pelgrimsinsignes met een verhaal, verzameld en gedocumenteerd door
Nijmeegse kunsthistorici en vanaf vrijdag 22 september te zien in het
fraaie Gruuthusemuseum te Brugge: de tentoonstelling Geloof en Geluk,
sieraden en devotie.
De tentoonstelling is voorbereid door studenten en promovendi onder
leiding van kunsthistoricus prof. Jos Koldeweij, gespecialiseerd in
beeldende kunst en kunstnijverheid van de late middeleeuwen.
Koldeweij: `Door speurwerk met behulp van de metaaldetector zijn er
sinds de jaren zeventig vele duizenden van deze insignes gevonden in
Nederland en Vlaanderen. De insigne bleek een waar massaproduct te
zijn geweest. Juist deze massale vervaardiging en het grootschalige
gebruik kunnen ons veel vertellen over de culturele leefwereld in de
middeleeuwen. Dat die niet zo vroom is als sommigen wellicht denken,
blijkt uit de thematiek van de insignes, die variëert van puur
devotioneel tot uitgesproken erotisch. De insignes werden meestal
genaaid op hoed of mantel en waren populair onder alle lagen van de
bevolking. De goedkope insignes werden gemaakt van tin of lood, de
luxere uitgaven waren van koper, brons, zilver of zelfs van goud.
Profaan of religieus, insignes vertellen altijd een boodschap. Ze
werden nooit enkel als sieraad gebruikt, maar waren altijd ook een
herinnering aan een belangrijke gebeurtenis of feestdag, een
beschermend amulet of maatschappelijk onderscheidingsteken.'
Omdat de bestudering van insignes nieuwe, vaak verrassende informatie
oplevert over het culturele leven in de middeleeuwen, is het volgens
Koldeweij van groot belang dat de insignes goed gedocumenteerd worden.
`Zeker omdat het om een kwetsbaar materiaal gaat, dat bovengronds niet
altijd goed geconserveerd blijft. Wanneer de insignes niet goed
gedocumenteerd worden, gaat er belangrijke informatie verloren.'
De Radboud Universiteit Nijmegen werkt dan ook sinds 1998 aan een
database voor insignes. Op dit moment bevat de database meer dan
13.000 records.
Geloof en Geluk, sieraden en devotie.
Bruggemuseum Gruuthuse, 22 september 2006 - 4 februari 2007