De toekomst van de gastrointestinale endoscopie en nieuwe inzichten in de neurogastroenterologie
Dubbeloratie Geneeskunde
vrijdag 22 september 14.30 uur
Prof. dr. P. Fockens, hoogleraar Gastrointestinale Endoscopie: Vernieuwend kijken, kijkend vernieuwen, en prof. dr. G.E.E. Boeckxstaens, hoogleraar Neurogastroenterologie: De darm in beweging.
In het eerste deel van deze dubbeloratie gaat Paul Fockens in op de toekomst van de gastrointestinale endoscopie. Gastrointestinale endoscopie betreft het bekijken van de binnenzijde van het maagdarmstelsel met een flexibele stuurbare slang, de endoscoop. De endoscopie heeft zich sinds 1958 van een puur diagnostische modaliteit omgevormd tot een veelal therapeutische. De meeste maagbloedingen, galwegstenen en darmpoliepen worden nu endoscopisch behandeld. Maar na bijna vijftig jaar is het tijd voor zogeheten disruptive innovations, waarmee de diagnostiek voor het grootste deel anders zal worden gedaan en het therapeutisch arsenaal verder wordt uitgebreid. Waarschijnlijk kunnen in de komende tien jaar een groot aantal, momenteel chirurgische ingrepen via de natuurlijke lichaamsopeningen worden uitgevoerd. Daar zal radicaal ander materiaal voor nodig zijn. Het huidige concept van de endoscoop zal moeten worden ingewisseld voor een geheel nieuw concept waarin het kijkende gedeelte slechts een klein deel uitmaakt van het instrument. Om een prominente rol in deze ontwikkeling te spelen, is het voor het AMC van groot belang dergelijke 'ontwrichtende vernieuwingen' zelf te initiëren of vroeg op het spoor te komen. Samenwerking met de Technische Universiteit Delft - maar vooral ook met startende bedrijfjes - is hierbij essentieel, stelt Fockens. Dit soort bedrijfjes zouden hun fase I onderzoek in het AMC moeten willen onderbrengen door de voorkeursbehandeling die het AMC hen geeft zoals snelle uitvoer van studies, lage kosten en voorrang bij de medisch ethische commissie.
Guy Boeckxstaens richt zich in het tweede deel van de dubbeloratie op nieuwe inzichten in de neurogastroenterologie. In de neurogastroenterologie wordt de functie en beweging van het maag-darmkanaal bestudeerd, met name hoe de darm het voedsel kneedt en transporteert, hoe sensaties zoals hongergevoel, pijn en verzadiging totstandkomen en wat er in deze processen fout gaat bij ziekte. Hoewel de bestudeerde ziekten (prikkelbaardarmsyndroom, obstipatie, buikpijn en dergelijke) tot de meest voorkomende maag-darmaandoeningen behoren, is de kennis van de onderliggende oorzaken erg beperkt en wordt bij gebrek aan afwijkingen bij radiologisch of endoscopisch onderzoek al te vaak besloten dat het dus wel 'tussen de oren' zal zitten. Het afgelopen decennium is het vakgebied Neurogastroenterologie echter enorm in beweging en neemt de kennis exponentieel toe. Subtiele veranderingen in spiercellen, zenuwcellen of pacemakercellen worden nu gedetecteerd bij ziekten waarvan eerder gedacht werd dat ze puur psychosomatisch waren. Deze afwijkingen worden onder andere veroorzaakt door een ontsteking die alleen maar onder de microscoop is waar te nemen en het gevolg is van eerdere infecties of zelfs episoden van stress. Deze nieuwe inzichten zijn van cruciaal belang om doelgerichter naar nieuwe medicijnen te zoeken. Om dit proces te versnellen, is betere ondersteuning en stimulatie van wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk. Vooral omdat de financiële middelen gereserveerd door de overheid beperkt en ontoereikend zijn. Samenwerking of een (wetenschappelijk) bondgenootschap tussen academici en farmaceutische bedrijven, met als doel om kennis en middelen te bundelen, is volgens Boeckxstaens daarom belangrijk. Gelukkig heeft de overheid recent een aantal initiatieven gestart die deze samenwerking stimuleert.
Universiteit van Amsterdam. Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail:
Universiteit van Amsterdam