Ingezonden persbericht


Architectuurcentrum Aorta presenteert: 'Geheimen van het Domplein' Rondleiding - lezingen - tentoonstelling in Utrecht

Zondag 10 september 2006
Rondleiding 12.30 - 13.30 uur
Architectuurcentrum Aorta organiseert op zondag 10 september aanstaande een rondleiding langs, op en rond het Domplein met als thema 'Geheimen van het Domplein'. De stad is een plek die langzaam ontstaat; waar op de ruïnes van ingestorte gebouwen verder wordt gebouwd, waar de patronen van voorbije eeuwen nog zichtbaar zijn. De geschiedenis kan bijvoorbeeld worden verteld aan de hand van straatnamen.

Romeinse legionairs, middeleeuwse geestelijken, Duitse keizers, beeldenstormers, handelaren, verlichte wetenschappers, kunstenaars, studenten en kroeglopers hebben door de eeuwen heen deze plek bevolkt en hun sporen achtergelaten. Straatstenen laten nog de contouren zien van oude kerken. Het gat tussen Domkerk en Domtoren vertelt haar eigen, heroïsche verhaal. In de kelder van een kroeg ruiken keizerlijke muren naar verschraald bier. Toch is er meer, veel meer... Jaren van intensief onderzoek hebben opgeleverd wat een enkeling al vermoedde/ Op het Domplein ligt de geschiedenis voor het oprapen. Zo'n 2000 jaar.

Aanvang: 12.30 uur
Vertrek: vanaf Architectuurcentrum Aorta, Achter de Dom 14 Deelname: gratis
Duur: ca. 1 uur

Voor en na de rondleiding kan de tentoonstelling bezocht worden, na de tentoonstelling kunnen er 3 lezingen worden bijgewoond.

Lezingen 13.30 - 16.30 uur
Drie onderzoekers geven een lezing over een deel van de geschiedenis en de geheimen van het Domplein. Verschillende markante en bijzondere bouwwerken zijn er in de loop van de eeuwen op het Domplein verrezen en ook weer verdwenen. In de lezingenreeks worden enkele van deze gebouwen uitgelicht.

13.30 - 14.15 uur Het Romeinse castellum en de opgravingen op het Domplein Lezing door ir. Edsard Kylstra
Een bevlogen verhaal over de geheimen van het Domplein. Al in de jaren 30 van de twintigste eeuw werd een deel van het castellum opgegraven. Vooral de zuidelijke poort voor het Academiegebouw baarde opzien. Deze zomer vinden er nieuwe opgravingen plaats, onder meer van een van de pijlers van het gotische middenschip van de Dom. Edsard Kylstra, hoofd sectie Cultuurhistorie Stedenbouw Monumenten van de Gemeente Utrecht, volgt de ontwikkelingen al jaren op de voet en is ook ditmaal bij de opgravingen betrokken.

14.30 - 15.15 uur De Heilig-Kruiskapel
Lezing door drs. Raphaël Rijntjes
De Heilig-Kruiskapel, die tussen de Maartensdom en de Salvatorkerk lag, deed in de Middeleeuwen dienst als grafkapel voor de kanunniken van beide kapittels en als seendkerk voor de proost van Salvator. De datering van het gebouw heeft echter veel stof tot discussie en speculatie opgeleverd: 8ste-, 9de- of 10de-eeuws? Daarmee is ook de identificatie onzeker: eerste Maartenskerk of Heilig-Kruisoratorium? In 1993 werd een deel van de Heilig-Kruiskapel opnieuw blootgelegd. Raphaël Rijntjes deed onderzoek naar de toenmalige bevindingen en legt inmiddels de laatste hand aan zijn proefschrift over de Heilig-Kruiskapel. Geen beter persoon dus om de geheimen van de Kruiskapel uit de doeken te doen.

15.30 - 16.15 uur De St. Salvatorkerk
Lezing door dr. Jos Stöver
De Ierse missionaris Willibrord (658-739) werd vanuit Utrecht op missie gestuurd om de Friezen tot het christendom te bekeren. Willibrord liet niet alleen het castellum herstellen, hij bouwde ook een aan Christus Salvator en alle heiligen gewijde kerk, terwijl hij een oudere Maartenskerk herstelde. Waarschijnlijk was de Salvatorkerk als moederkerk voor het nieuw te vormen (aartsbisdom) bedoeld. Het salvatorpatrocinium lijkt te verwijzen naar de Salvatorbasiliek in Rome (nu de Sint-Jan in Laterano), de zetelkerk van de paus. Later kreeg de kerk een andere positie. Van de oudste Salvatorkerk zijn tijdens de opgravingen in de jaren dertig van de vorige eeuw resten teruggevonden. Het betrof een grote zaalkerk met ingesprongen oostelijke annex, waarin blijkens de vele sarcofagen die erin werden gevonden, de eerste bisschoppen van Utrecht hun laatste rustplaats vonden. Later werd de kerk belangrijk uitgebreid en veranderde haar rol. Jos Stöver, werkzaam bij de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, promoveerde op de St. Salvatorkerk en kan daar in deze lezing van alles over vertellen.

Tentoonstelling 12.00 - 17.00 uur
De eerste tentoonstelling van Initiatief Domplein 2013 wordt in architectuurcentrum Aorta georganiseerd. De tentoonstelling geeft inzicht in de ontstaansgeschiedenis van het Domplein en is het startschot voor zeven tentoonstellingen, waarin jaarlijks één van de zeven historische lagen op het Domplein centraal staat. In deze tentoonstelling worden op een multimediale manier zeven tijdlagen van het Domplein letterlijk uitgelicht. Middels geprojecteerde glas-in-lood ramen en gesproken verhalen wordt een combinatie van gebouwen en gebeurtenissen getoond. Hun rol en betekenis voor de ontwikkeling van het Domplein door de eeuwen heen wordt toegelicht. Een reis door de tijd dus, langs Romeinen en hun castellum, Willibrord en de Heilig-Kruiskapel, de Salvatorkerk, keizer Koenraad en de Romaanse Dom, de gotische Dom, hedendaagse en futuristische plannen.

Architectuurcentrum Aorta is geopend van woensdag t/m vrijdag van 12.00 - 17.00 uur en op zaterdag van 13.00 - 17.00 uur. Achter de Dom 14, Utrecht, tel. (030) 2321686.

Noot voor de redactie -