Hollandse invloed op de ideeën van tsaar Peter de Grote
Promotie Oost-Europese geschiedenis/Oost-Europakunde
woensdag 6 september 14.00 uur
Onlangs is in Sint-Petersburg de briefwisseling teruggevonden van de Amsterdamse apotheker Albert Seba (1665-1736) met de lijfarts en de bibliothecaris van tsaar Peter de Grote. Jozien Driessen-van het Reve deed onderzoek naar de Nederlandse export van cultuurgoederen, techniek en wetenschap zoals te vinden in deze correspondentie. Seba, gewend grote hoeveelheden medicijnen aan tsaar Peter te leveren, verkocht eerst zijn eigen collectie naturalia in 1716 aan de tsaar en daarna de collectie menselijke anatomie van Frederik Ruysch. De aankoop van de Amsterdamse collecties was een uitdrukking van tsaar Peters actieve deelname aan de Europese 'republiek der liefhebbers': mensen die alles zelf wilden onderzoeken in plaats van af te gaan op het gezag van bijbel en klassieke oudheid. Voor de huisvesting van de collecties liet Peter de Grote in 1719 de Kunstkamera, een encyclopedisch museum, bouwen. Er blijkt een verband te bestaan tussen tsaar Peters gebruik van de Kunstkamera en de ideeën van de radicale verlichting. Seba's brieven laten Hollands rol zien als exporteur van ideeën en cultuurgoederen. Ook met het verzamelen van 'freaks' wilde Peter de Grote zijn onderdanen te verlichten. Door misvormde dieren en mensen tentoon te stellen in zijn Kunstkamera wilde hij bekendheid geven aan zijn verlichte standpunt dat niet de duivel zorgde voor de geboorte van misvormde baby's, maar een speling van de natuur. In die zin was Peter de Grote een Spinozist en was hij zijn tijd ver vooruit. Het zou nog zeker honderd jaar duren voor dit inzicht gemeengoed was geworden in Europa.
Mw. J.J. Driessen-van het Reve: De Kunstkamera van Peter de Grote. De Hollandse inbreng, gereconstrueerd uit brieven van Albert Seba en Johann Daniel Schumacher uit de jaren 1711-1752. Promotor is prof. dr. B. Naarden.
Dit is een overzicht van promoties, oraties, afscheidscolleges en andere activiteiten aan de Universiteit van Amsterdam. Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail:
Universiteit van Amsterdam