Toespraak Doekle Terpstra bij opening hogeschooljaar
âSysteemdenken bedreigt talentontwikkelingâ 04-09-2006
âWe zijn met ons onderwijssysteem te ver doorgeschoten in ons streven
naar efficiency. Een flinke groep scholieren en studenten raakt
bekneld tussen de tandwielen van het onderwijssysteem. Juist nu er een
ernstig tekort aan hoger opgeleiden ontstaat op de arbeidsmarkt mogen
we dat niet laten gebeuren. We moeten ieder talent de ruimte geven om
zich optimaal te ontplooien.â Dat zei Doekle Terpstra, voorzitter van
de HBO-raad, vandaag tijdens de toespraak die hij hield ter
gelegenheid van de opening van het nieuwe hogeschooljaar bij de
Christelijke Hogeschool Nederland. âMet tweederde van alle studenten
in het hoger onderwijs speelt het hbo een cruciale rol bij het
oplossen van het kennistekort in ons land.â
Gebrekkige aansluiting
Tijdens zijn toespraak schetste Terpstra hoe de beperkingen van het
stelsel zich over de volle breedte van het onderwijsveld laten voelen.
Vmbo-scholieren moeten vroegtijdig een vakkenpakket kiezen.
Doorstromen naar de havo wordt daardoor vaak lastiger. Inmiddels is
het percentage vmbo-scholieren dat doorstroomt naar de havo gedaald
naar 6%. Door de invoering van het studiehuis is de aansluiting tussen
de havo en het vwo moeilijker geworden. Vroeger stroomden ongeveer 16%
van de havisten door naar het vwo. Sinds de invoering van het
studiehuis in 1998 is dat percentage gedaald naar 3 tot 4%. Ook
stromen onvoldoende scholieren door van het vmbo naar het mbo en van
het mbo naar het hbo om de hogere opleidingseisen op de arbeidsmarkt
bij te houden.
Zittenblijven en diplomaâs stapelen
âWe hebben het kraakbeen tussen de verschillende onderdelen van ons
onderwijsstelsel weggesnedenâ, aldus Terpstra. âVoor wie netjes
volgens het spoorboekje studeert hebben wij een goed systeem. Maar er
is ook een groep voor wie het in de praktijk allemaal wat anders loopt
dan het stelsel voor hen bedacht had. Leren is nou eenmaal geen
lineair proces dat zich tot in detail in een plan laat vangen. Sommige
scholieren zijn gebaat bij een jaartje zittenblijven om daarna de
draad weer op te pakken. Maar die mogelijkheid krijgen ze bijna niet
in het huidige systeem. Anderen ontdekken in de loop van hun
studietijd dat ze meer in hun mars hebben dan ze oorspronkelijk
dachten en willen doorstuderen. Maar het âstapelenâ van diplomaâs
wordt ontmoedigd.â
Concrete oplossingen
Volgens Terpstra moet er meer ruimte komen voor individuele
verschillen tussen leerlingen. Hij noemde een aantal concrete manieren
waarop dat zou kunnen gebeuren. Er moeten meer mogelijkheden komen
voor bijzonder getalenteerde scholieren en studenten om het beste uit
zichzelf te halen. Leerlingen die minder voortvarend leren moeten het
onderwijs in hun eigen tempo kunnen doorlopen. Om meer studenten de
overstap van mbo naar hbo te laten maken is aandacht nodig voor de
rekenvaardigheid van studenten en voor hun beheersing van het
Nederlands en Engels. Relatief veel allochtone studenten blijken
bovendien gebaat bij intensieve begeleiding tijdens de overgang van
mbo naar hbo. Ten slotte pleitte Terpstra voor betere mogelijkheden
voor werkenden (en werklozen) om zich tijdens hun loopbaan verder te
scholen.
Verkiezingen 2006: Agenda hogescholen
Investeren in talent, praktijkonderzoek en personeel. Dat is de
ambitie van de hogescholen. In âInvesteren in participatie, innovatie
en personeelâ, o...
Nieuws van hogescholen
Hogescholen staan volop in de maatschappij. Voorbeelden daarvan zijn,
vanaf 2006, in deze rubriek opgenomen. Zij bevorderen
kenniscirculatie, sti...
HBO-raad
Prinsessegracht 21
Postbus 123
2501 CC Den Haag
Tel 070 - 312 21 21
Fax 070 - 312 21 00
HBO-Raad