Den Haag, 30 augustus 2006
Bijdrage van het lid Dijksma(PvdA) aan het spoeddebat met de minister van Verkeer en Waterstaat
over NS-Dienstregeling 2007
Voorzitter,
Een ook voor mij nog onbekende dichter, Ruurd van der Weij, schreef enkele dagen geleden het volgende:
Treinreis
De trein van mijn herinneringen
stopt niet meer bij ieder station
Het leidt tot ontregelingen
koffers blijven op het perron
Waarom de dienstregeling stokt
is bij de leiding wel bekend
zo reageerde men geschokt
toen men het patroon had herkend
Men zag al eerder zo n defect;
de dienst heeft zich toen niet hersteld.
In het lange-termijn-effect
ligt geen verbetering besloten
Op steeds meer stations gaat gemeld:
buiten dienst- loket gesloten.
De dienstregeling 2007 weet de gemoederen aardig bezig te houden. Deze zomer kwam de Kamer er zelfs terug voor van reces. Het moet niet veel gekker worden. Maar wie denkt dat politieke bemoeienis met het lot van het spoorboekje teveel eer is voor het onderwerp komt bedrogen uit. Want wat voor sommigen een onooglijk onderwerp lijkt heeft voor duizenden reizigers èlke dag opnieuw gevolgen.
Half augustus leefden wij nog in de veronderstelling dat vooral de reizigers vanuit het Noorden en het Oosten hinder zouden gaan ondervinden. Inmiddels weten wij beter. Vele vaste klanten van NS hebben ons gemaild. Zij hebben via de site van NS bekeken welke gevolgen de nieuwe dienstregeling voor hen persoonlijk heeft. Daaruit rijst een beeld op waar ik niet vrolijk van wordt. Ook binnen de randstad zijn er voorbeelden van slechtere aansluitingen en meer overstappen, langere reistijden en verlengde wachttijden op het perron.
Enkele voorbeelden:
Utrecht-Tilburg west (plus 21 minuten en extra overstap)
Vught-Hilversum Noord (plus 26 minuten)
Staatssecretaris Schultz heeft de Kamer keer op keer verzekerd dat de gemiddelde reiziger enkel voordeel van het nieuwe spoorboekje heeft. Per dag gaan er 200 treinen meer rijden. NS mikt op een fikse groei van het aantal reizigers. Dat klinkt goed. En het was ook steeds een krachtig argument om alles afwegende niet te kiezen voor het handhaven van de huidige dienstregeling. Hoewel wij steeds van mening waren dat het voorliggende voorstel onvoldoende houdbaar is voor een langere periode. De berichtgeving in de Volkskrant van gisteren heeft daarbij nog een heel ander licht op de zaak geworpen. Het lijkt erop dat door een tekort aan personeel en materieel de voordelen van de nieuwe dienstregeling op losse schroeven komen te staan. De president-directeur van NS noemt in een brief aan de minister deze berichtgeving tendentieus. Hij lijkt daarbij over het hoofd te zien dat die berichtgeving is gebaseerd op een uitgelekt memo van zijn eigen organisatie. Voor de struisvogelpolitiek die NS nu lijkt te voeren is nog een andere dichtregel op zijn plaats. In het beroemde Awater van Martinus Nijhoff staat een zin die erg toepasselijk is, ik citeer: Lees maar, er staat niet wat er staat! Einde citaat.
Voorzitter,
De minister schrijft vanochtend aan de Kamer het bewuste bericht zorgelijk te vinden. Zij laat zich vooralsnog overtuigen door NS dat de uitvoering van de dienstregeling niet in gevaar komt, maar geeft aan met de concessie in de hand toe te zien op naleving van de afspraken. Ik zie het meezenden van de brief van NS als een politiek gebaar. De minister is weliswaar overtuigd, maar dekt zich op voorhand alvast in door hete aardappel voor de neus van NS te schuiven. Welke garanties heeft zij nu eigenlijk, behalve het woord van de directie, dat het werkelijk goed gaat met die uitvoering en de gesignaleerde personeels- en materieeltekorten geen roet in het eten gooien?? En als er zich dan dermate grote problemen voordoen had de verantwoordelijk bewindsvrouwe, destijds de staatssecretaris, daarvan niet op de hoogte moeten zijn? Met de wetenschap van nu had ze wellicht minder lichtvaardig de oude dienstregeling verbeurd verklaart?
Uiteindelijk is voor al die treinreizigers die hun hoop nu op de Kamer hebben gevestigd maar één ding relevant: wat gebeurt er op 10 december? Hoeveel ruimte is er nog om te redden wat er te redden valt? Het antwoord van staatssecretaris Schultz in augustus was helder maar politiek onwerkbaar: geen. Ik heb begrepen dat niet half augustus maar begin september (dertien weken voor 10 december a.s.) cruciaal is als deadline voor het doorvoeren van wijzigingen in het huidige voorstel. Is dat juist? Die datum komt immers ook in de uitgelekte memo naar voren?
De Kamer moet bij dit belangrijke onderwerp niet in een tijdsklem worden gedreven. De nieuwe dienstregeling zou moeten anticiperen op de komst van de HSL, de Betuweroute en de viersporigheid van het traject Amsterdam-Utrecht. Al deze drie megaveranderingen gaan later van start dan aanvankelijk was beoogd. Waarom kan er dan niet meer tijd worden genomen om het nu voorliggende voorstel voor 2007 te verbeteren. Waarom kan die dienstregeling in verbeterde vorm niet een half jaar later ingaan? En als dit allemaal niet mogelijk blijkt wil ik de redenering ook nog wel andersom maken. Waarom moet de dienstregeling 2007 tot 10 december 2008 duren? Desnoods kan een verbeterde dienstregeling ook eerder ingaan. Uiteraard is deze optie voor het bedrijf wel veel omslachtiger en voor de reizigers vervelender.
Maar doorgaan met een voorstel waar zoveel kritiek op is lijkt me de minst begaanbare route. De PvdA verzoekt daarom de minister met klem de handschoen op te pakken en de strijd alsnog te gaan voeren. Heel veel reizigers schrijven mij dat ze voortaan toch maar liever met de auto gaan. Dat is een groot verlies voor ons openbaar vervoer en een probleem voor de aanpak van de files. Ik neem toch aan dat u daar geen verantwoordelijkheid voor wilt en kunt nemen? De eerlijkheid gebiedt daarbij ook te zeggen dat de Kamer u de politieke ruimte moet bieden om werkelijk te onderhandelen. Soms bekruipt mij wel eens de gedachte dat een te grote fixatie op enkel punctualiteit als afrekenmechanisme voor NS het bedrijf tot dit soort keuzes dwingt. Reizigers hebben liever drie minuten vertraging maar een gegarandeerde aansluiting en niet teveel overstappen als een op tijd rijdende trein die in ruil daarvoor geen goede aansluiting kent en maar wel veel overstappen. In hoeverre zijn de keuzes die nu worden gemaakt een rechtstreeks gevolg van de concessie die we hebben afgesproken.
Tenslotte wil ik namens mijn fractie nog aandacht vragen voor de Zeeuwse stations. Uiteraard speelt een dreigende sluiting pas vanaf 2008, maar ik neem toch aan dat de twee aangenomen moties op dit punt niet net zo hard worden genegeerd als de eerder afspraken die met de Kamer zijn gemaakt over de dienstregeling in algemene zin?
Met vriendelijke groet,
Chantal Linnemann
Secretaresse Voorlichting
Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid
Plein 2
K 104
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Tel: 070 318 2694
Fax: 070 318 2800
c.linnemann@tweedekamer.nl
Partij van de Arbeid