De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA22XA
Ons kenmerk AI/CB/2006/71004
Datum 28 augustus 2006
Onderwerp Eindverslag monitorproject Agressie en Geweld in de
Detailhandel 2005
Hierbij bied ik u het eindverslag aan van het monitorproject "agressie en geweld (A&G) in de
detailhandel 2005" dat door de Arbeidsinspectie is uitgevoerd in de periode van april 2005 tot
en met november 2005 .
Deze inventarisatie dient ten grondslag voor een door de AI uit te voeren handhavingsproject
in 2006. Op deze wijze wordt optimaal gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van de
betrokken werkgevers en werknemers bij het concreet invullen van het handhavingsbeleid.
Diverse onderzoeken tonen aan dat er sprake is van hoge percentages werknemers in
klantfuncties die met vormen van A&G, zoals verbale agressie en fysiek geweld,
geconfronteerd worden. Dit leidt tot stress, ziekteverzuim en uitval. "In 2005 zegt 2,5% van
alle werknemers in Nederland wel eens verzuimd te hebben als gevolg van agressie op het
werk, 1% langer dan een maand. Circa 11% zegt slechter te hebben gefunctioneerd als gevolg
van A&G, bij bijna 3% duurde dit langer dan een maand" (Bron: Nederlandse Enquête
Arbeidsomstandigheden/Arbobalans 2005).
De Raad Nederlandse Detailhandel en het Platform Detailhandel stellen vast dat diefstal in
winkels steeds vaker gepaard gaat met agressie en geweld en dat de immateriële schade bij
ondernemers en personeelsleden zeer ingrijpend is. Onderzoek in opdracht van het
Hoofdbedrijfschap Detailhandel ("Geweld binnen de retail", april 2006) laat zien dat na een
geweldsincident, 22% van het personeel zich langdurig ziek meldt en 41,5% aan het incident
gevoelens van onveiligheid heeft overgehouden.
Het monitorproject is uitgevoerd met de bedoeling te inventariseren welke maatregelen door
de winkeliers in de praktijk worden toegepast om agressie en geweld zoveel mogelijk te
voorkomen of te beheersen. Er is gebruik gemaakt van een vragenlijst samengesteld uit
maatregelen, tips en adviezen die door sectororganisaties ter beschikking gesteld worden aan
de winkeliers.
Ons kenmerk
Supermarkten zijn in verband met de eerdere inspectiedruk uitgezonderd geweest van de
monitor.
De uitkomsten van de monitor geven een goed beeld van de maatregelen die de bezochte
winkeliers op de bezochte locaties getroffen hebben en zijn als indicatie voor de gehele sector
bruikbaar.
· De resultaten van de door werknemers ingevulde vragenlijst laten zien dat in een
periode van 12 maanden 50% van de winkelmedewerkers met verbaal geweld werd
geconfronteerd, 11% werd bedreigd en 7% heeft een incident meegemaakt waarbij
fysiek geweld werd gebruikt. Van de 614 respondenten geeft 9% aan op een of andere
wijze schade te hebben ondervonden door een agressie- of geweldsincident.
Uitgesplitst naar geestelijke en lichamelijke schade komt geestelijke schade vaker
voor.
· Grotere bedrijven hebben over het algemeen meer maatregelen genomen dan de
kleinere winkeliers. Vaak blijkt het treffen van maatregelen samen te hangen met de
risicoklasse (gebaseerd op kans op diefstal en overval) waarbinnen de winkel valt, en
de mate waarin men al is geconfronteerd met agressie en geweld in het verleden.
· Van de bedrijven waar op een of andere wijze beleid gevoerd wordt (56%) werkt
slechts 22% dit verder uit in een Plan van Aanpak.
· Er is een wisselend beeld van het type maatregelen dat genomen wordt. Deze
maatregelen kunnen opgedeeld worden in personele/organisatorische en
technisch/bouwkundige maatregelen.
· Organisatorische maatregelen worden bij zowel grote als kleine bedrijven veelvuldig
toegepast. Wat opvalt, is dat het laten volgen van een weerbaarheidstraining door het
personeel in minder dan een derde van het totale aantal bezochte winkels voorkomt.
· Bij een groot deel van de werkgevers is onvoldoende geregeld dat nazorg geboden
moet worden na een incident. Terwijl het uitermate wenselijk is om de trauma's
verbonden aan blootstelling zo goed en zo snel mogelijk te verwerken.
· Bij een verhoogd risico voor diefstal of overval vormen technisch/bouwkundige
maatregelen een belangrijk deel van de preventie om A&G te voorkomen.
Videobewakingssytemen en verschillende vormen van alarmsystemen worden het
meest toegepast. Opvallend is dat de (personeels)uitgangen aan de achterzijde van het
pand minder goed verlicht zijn en meestal niet van videobewaking voorzien. Terwijl
deze toepassing een bijdrage kan leveren aan de veiligheid van medewerkers.
---
Ons kenmerk
De resultaten van dit onderzoek zijn met de sector besproken. Deze (h)erkent de resultaten.
Tot op heden hebben gesprekken met de Arbeidsinspectie er echter nog niet toe geleid dat
sectorpartijen aan de slag zijn gegaan om zelf een minimumniveau aan maatregelen om A&G
te voorkomen of te beheersen vast te stellen.
Wel heeft het Platform Detailhandel een convenant afgesloten met het Ministerie van Justitie,
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Economische zaken in het kader van de
"Aanpak winkelcriminaliteit". In dit convenant is vastgelegd dat het Platform uiterlijk het
tweede kwartaal 2006 een brochure heeft ontwikkeld en zal verspreiden waarin wordt
aangegeven welke maatregelen (zowel bouwkundig/technisch als organisatorisch) vooral
startende ondernemers kunnen treffen om de kans op winkelcriminaliteit te beperken.
In de aanloop naar de wijziging van de Arbowet heeft de Arbeidsinspectie besloten de
werkwijze van haar inspectieprojecten te herzien. Belangrijk element is door voorlichting of
op een andere wijze de branche te wijzen op onderwerpen die voor de naleving bijzondere
aandacht behoeven. In dit geval is dat gedaan door een monitor in de bedrijven en het
bespreken van de resultaten daarvan in de branche.
In aansluiting op deze fase zal vanaf deze zomer opnieuw aandacht worden besteed aan
agressie en geweld in de detailhandel. In tegenstelling tot het monitorproject zullen nu tijdens
de inspecties waar nodig ook eisen tot naleving worden gesteld die moeten leiden tot het
treffen van (preventieve) maatregelen om A&G te voorkomen dan wel te beheersen. Hierbij
zal maatwerk worden toegepast per winkel. Over de resultaten van dit inspectieproject zal ik
de Kamer nader informeren.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(H.A.L. van Hoof)
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid