PH Nieuwsbrief 222.10
"ARTSEN ZONDER GRENZEN" NODIG IN WESTEUROPESE STEDEN
Straatdokters in Amsterdam behandelen daklozen, vluchtelingen, niet-verzekerden en illegalen. In alle grote steden van Europa werken deze straatdokters. Hun werk lijkt op dat van artsen zonder grenzen in Derde Wereldlanden. Daarom gaan de straatdokters in Westeuropese steden een gezamenlijke organisatie oprichten gericht op belangenbehartiging, fondsenwerving en deskundigheidsbevordering. Zij doen dat op 27 oktober tijdens de workshop Doctors for homeless op het International Conference for Urban Health te Amsterdam. Als beschermheilige komt de tweede zoon van Hippocrates, grondlegger van de geneeskunde, in aanmerking. Diens eerste zoon bleef in het rustige dorp wonen van zijn vader en werd een voortreffelijk arts. De tweede zoon ging hulp verlenen aan bewoners in het oorlogsbegied van Athene. De oprichting maakte straatsdokter en GGD arts Igor van Laere bekend aan ondergetekende, toen ik op 16 augustus met hem spreekuur draaide in de Leger des Heils kliniek op de Amsterdamse Oudezijds Voorburgwal. Deze kliniek heet De Gastenburgh en telt veertig bedden voor daklozen die zorg of medische hulp nodig hebben. De bekende majoor Bosshardt heeft deze kliniek twaalf jaar geleden opgericht. Van Laere had mij uitgenodigd voor een site visit: tijdens een conferentie vòòr de vakantie vond hij mij te theoretisch. Tijdens het spreekuur op 16.08 trok een stoet voorbij van dakloze patiënten met verwaarloosde diabetes, een depressie, COPD en cocaïne verslaving. Wil je meer weten over de op te richten Europese vereniging van straatdokters? Stuur dan een email naar Igor van Laere op
INTEGRALE GENEESKUNDE VORMT BASIS VOOR GEÏNTEGREERDE ZORG
In de jaren zestig schreef Querido het boek Inleiding in de Integrale Geneeskunde. In dat toen baanbrekende boek pleitte hij ervoor dat artsen somatische, psychische en sociale aspecten onderscheiden bij diagnostiek en behandeling van hun patiënten. Pleitbezorgers van ketenzorg en andere vormen van geïntegreerde zorg doen dat ook. Zij voegen eraan toe dat de organisatie van de patiëntenzorg vanuit die visie ontwikkeld moet worden. Dan komen zij uit op organisatievormen als Ouder- en Kindcentra, gezondheidscentra en zorgprogramma's. Tot deze conclusie kwamen straatdokter Igor van Laere en ondergetekende na afloop van een spreekuur voor Amsterdamse daklozen (zie bericht hierboven). De Amsterdamse straatartsen laten zich al veertig jaar leiden door het concept van Querido. Tijdens hun spreekuren bevragen zij tegenwoordig hun patiënten op vijf dimensies: sociaal, verslaving, psychiatrisch, lichamelijk en medicatiegebruik. De laatste jaren hebben zij hun team en netwerk organisatorisch uitgebouwd. Binnen de kliniek De Gastenburgh kunnen ze met een klein multidisciplinair team de meest compleze zorgvragen aan. Voor de daklozen is De Gastenburgh een one stop shop. De kliniek heeft ook vaste relaties met de Amsterdamse ziekenhuizen. Straatarts Van Laere: Laatst belde de Spoedeisende Hulpafdeling van een van de ziekenhuizen ons. Een malloot had een dakloze in de fik gestoken in een van de Amsterdamse parken. Ons mobiele team heeft die jongen opgehaald. Hij komt nu bij in de Gastenburgh en wij controleren de brandwonden. Co-assistenten, andere stagiairs en afstudeerders die een tijd de tweede zoon van Hippocrates willen zijn (zie bericht hierboven), zijn van harte welkom bij straatarts Igorvan Laere en in de kliniek De Gastenburgh. Je meldt je aan bij Igor via
ONDERZOEK NAAR ZORGPROGRAMMA'S IN DE GGZ GAAT OP 22 AUGUSTUS VAN START
Zo'n 120 leidinggevenden van zorgprogramma's in de geestelijke gezondheidszorg doen mee aan een onderzoek van het Julius Centrum en het Trimbos Instituut. Hun zorgprogramma's zijn soms gericht op patiënten met dezelfde diagnose: bijvoorbeeld depressie of eetstoornissen. Soms zijn ze gericht op Langdurig Zorg Afhankelijke (LZA) cliënten. De respondenten geven allen een interview aan stagiairs. Gevraagd wordt naar formele kenmerken zoals omvang, aansturing, structurering en financiering. Ook wordt gevraagd naar kwaliteitsaspecten zoals het werken met wetenschappelijk onderbouwde richtlijnen. Ook wordt gevraagd nar de invoering van de zorgprogramma's. Hierbij vindt toetsing plaats van de theorie die Henk Verburg, Ine Boerema en Daphne Wiersma hebben opgeschreven in hun boek Zorgprogramma's van papier naar praktijk. De afgelopen maanden hebben Trimbos onderzoeker drs. Henk Verburg en Julius onderzoeker drs. Adri Peters de genoemde leidinggevenden eerst opgespoord en daarna gevraagd of zij geïnterviewd wilden worden. Tot nu toe heeft iedereen medewerking toegezegd. Op 22 augustus nemen zesdejaars semi-arts Jetty Thiesen en Julius stagiair Hajar Belkade de eerste interviews af. De verwachting is dat begin januari 2007 de eerste onderzoeksuitkomsten beschikbaar komen. In het onderzoeksteam nemen tevens de Amsterdamse hoogleraar psychiatrie prof. Aart Schene en ondergetekende deel. Het onderzoek sluit aan op eerdere inventarisaties. Wil je meer weten over het onderzoek? Wil je ook stage lopen? Stuur dan een email naar Adri Peters op
WERKSTUDENTEN GEZOCHT VOOR STUDIE OVER ZIEKENHUISTRANSFERPUNTEN EN DE WMO
Het Ministerie van VWS heeft het Julius Centrum gevraagd een studie te doen naar het functioneren van ziekenhuistransferpunten. Op zo'n punt kunnen ziekenhuispatiënten terecht die na ontslag behoefte hebben aan nazorg bijvoorbeeld zorg thuis, een opname in een verpleeghuis of een verblijf in een verzorgingshuis. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) bedreigt deze op dit moment goed lopende transferpunten die het verkeerde beddengebruik in ziekenhuizen de laatste jaren aanzienlijk reduceerden. Per 1 januari gaan gemeentebesturen bepalen wie wel of geen huishoudelijke verzorging krijgt. Vele ziekenhuispatiënten hebben deze vorm van nazorg na ontslag nodig. Als de Wmo-indicatiestelling daarvoor bij het ziekenhuisontslag gaat stagneren, bestaat de kans dat patiënten onnodig lang in het ziekenhuis blijven liggen. Dit tot verdriet van hunzelf en naasten en en tot frustatie van professionals en zorgverzekraars. In een aantal regio's wordt de insluizing van de Wmo in de transferpunten soepel opgelost en in andere helemaal niet. Op verzoek van VWS inventariseert ondergetekende bij de transferpunten of hun functioneren door de Wmo wordt bedreigd. Vijf jaar geleden hebben dr. Barbara van der Linden en ik deze punten ontworpen, geëvalueerd en helpen ontwikkelen. Voor deze kleine studie heb ik behoefte aan een of meer werkstudenten die leidinggevenden van ziekenhuistransferpunten gaan interviewen. Heb je belangstelling voor deze baan van minimaal tien uur per week, meld je dan aan via mijn secretaresse Marianne van der Linde op
MODEL BESCHIKBAAR VOOR SAMENWERKING TUSSEN HUISARTSENPOST EN CRISISDIENST GGZ
Per vier tot vijf huisartsenposten zou één psychiatrisch geschoold verpleegkundige in wakkere dienst beschikbaar moeten zijn voor dokters assistenten en huisartsen op huisartsenposten (HAP's). Deze zou moeten kunnen beschikken over de statussen van de psychiatrische patiënten die al bekend zijn in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Voor deze groep is geen somatische screening nodig. Patiënten in psychische nood die nog niet bekend zijn, moeten wel eerst door de huisartsen van de HAP worden gezien. Daarnaast is het van belang dat verwijsafspraken bestaan met politie, GGD en maatschappelijk werk. Huisartsen en GGZ hulpverleners zouden elkaar regelmatig positieve feed back moeten geven over de zorg en niet alleen over elkaar mopperen als het eens misloopt. Deze en andere aanbevelingen bundelde semi arts Roy van Vlerken in het afstudeerverslag Samen Werken aan beter samen werken bij acute psychiatrie: een onderzoek naar de samenwerking tussen huisartsenposten en crisisdiensten van de geestelijke gezondheidszorg in Nederland. Op vrijdag 25 augustus studeert hij erop af tot arts. Roy onderzocht in vier regio's de samenwerking tussen HAP's en crisisdiensten. Hij deed dat door mee te draaien in de diensten, interviews af te nemen, overleggen bij te wonen en documenten te bestuderen. Op basis daarvan ontwikkelde hij een optimaal samenwerkingsmodel, waaraan betrokkenen zouden moeten werken. Hij gebruikte als start de algemene tien kenmerken van disease management, die Spreeuwenberg en ondergetekende ontwikkelden. Het werkstuk van Roy van Vlerken is te downlaoden van
AANMELDINGEN VOOR AGIS SPOEDZORGCONGRES OP 22 SEPTEMBER STROMEN BINNEN
Ruim 150 personen hebben zich aangemeld voor het zesde jaarlijkse congres over spoedzorg dat het Julius Centrum organiseert in AGIS hoofdvestiging, naast het station van Amersfoort. Het congres heet De Klant, het team en de toekomst. Alle recente ontwikkelingen sinds september 2005 komen aan bod:de beleidsvoornemens van VWS, de boeiende resultaten van de Utrechtse meetweek in april 2006, het stagneren van de samenwerking tussen Huisartsenposten en Spoedeisende Hulpafdelingen van ziekenhuizen, de geslaagde samenwerking in de Rotterdamse acute psychiatrie, het Spoedzorgplein in Hoogeveen, de nieuwe spoedzorg op het platteland van Dokkum als ook de uitstekende ICT iondersteuning van de traumazorg in Noord Brabant. Prof. Richard Grol houdt een voordracht over de vraag wat wij nog niet weten over de spoedzorg. De 150 aangemelden zijn vooral afkomstig van ziekenhuizen (150), huisartsenposten (30) en ambulancediensten 20). De meeste aangemelde personen geven leiding aan spoedzorgteams (90). Een kleine groep is uitvoerend arts of verpleegkundige (10). De overigen zijn afkomstig van beleidsinstanties, GGD'en, GHOR-bureaus, lagere overheden, universiteiten en adviesbureaus. Wil je ook komen naar het congres? Surf dan naar
MOETEN SEH'S VERMOEDEN OP KINDERMISHANDELING GAAN MELDEN?
Spoedeisende Hulpafdelingen van ziekenhuizen behandelen vele kinderen: ongeveer een kwart van hun patiënten is jonger dan tien jaar. Onder dat kwart bevinden zich ongetwijfeld patiënten die zich op de SEH melden ten gevolge van kindermishandeling. De vraag is of SEH professionals verplicht moeten worden om het bestaande protocol melding kindermishandeling te hanteren. De Advies- en Meldpunten Kindermishandeling (AMK's) hebben dit protocol opgesteld voor professionals die kindermishandeling vermoeden en een melding overwegen bij het AMK. Tal van leerkrachten, politiemedewerkers, jeugdartsen en andere jeugdprofessionals gebruiken dit protocol reeds. Ondergetekende bereidt thans een lezing voor over de vraag of SEH-artsen en verpleegkundigen dit protocol ook moeten gaan gebruiken. Daarom zoek ik contact met Nieuwsbrieflezers die ervaring of een mening over dit onderwerp hebben. Het lijkt aantrekkelijk om het protocol kindermishandeling op SEH's in te voeren.Want ouders met schuldgevoel en paniek over de gevolgen van hun mishandeling, staan open voor een interventie. Maar SEH professionals hebben het al zo druk en de AMK's kunnen het aantal meldingen toch al niet aan. Bovendien moeten de mishandelende ouders niet kopschuw worden en met hun kinderen blijven komen naar de SEH's. Wil je reageren? Stuur een mail naar
VEERTIG ABSTRACTS GEACCEPTEERD VOOR EERSTELIJNSCONGRES OP 12 EN 13 OKTOBER
Op 12 en 13 oktober staan de samenwerking, integratie en organisatie van de eerstelijnsgezondheidszorg centraal op een internationaal congres in Utrecht. Twintig sprekers uit tal van Europese landen komen spreken op uitnodiging. Uit nederland zijn dat bijvoorbeeld Els Borst, Rogier van Boxtel, André Knottnerus, Robbert Huysman, Godelieve van Heteren, Leo Kliphuis, Bert Groot Roessink en ook ondergetekende. Andere sprekers uit bijvoorbeeld Frankrijk, Finland, België, Engeland en Spanje hebben vergelijkbare posities. Zij allen trachten de vraag te beantwoorden hoe de organisatie van de eerstelijn in hun land te versterken, zodat deze weer integraal wordt. Maar bureaucratie moet achterwege blijven. Er was op het congres ruimte ingepland voor veertig presentaties waarvoor professionals, beleidsmensen en onderzoekers abstracts konden indienen. Dat is gebeurd. Begin juli heeft de congrescommissie onder leiding van dr. Peter Verhaak van het NIVEL veertig abstracts geselecteerd. Tal van abstract6s gaan over goede voorbeelden van samenhangende organisatie van eerstelijnszorg en over preventie in de eerstelijn.
Drie weken na rondzending van de brochure hadden zich ruim 100 personen aangemeld voor het congres waaronder vele leidinggevende professionals en managers uit de eerstelijn in Nederland. Wil jij ook op nieuwe, buitenlandse ideën komen voor een soepele doelgerichte organisatie van de eerstelijn waar jij in werkt? Surf dan naar
PUBLIC HEALTH DOCENTEN VAN HARTE WELKOM OP TRAININGEN OP HET UMC UTRECHT
Circa 150 sociaal geneeskundigen en andere artsen zijn betrokken bij het Public Health onderwijs in Utrecht. Zij treden op als begeleider van co-assistenten, (gast)docent en als begeleider van onderzoeksstagiairs. Wie van hen zich als docent wilt bekwamen, kan dit najaar terecht bij de volgende trainingen. De cursus onderwijs in kleine groepen bestaat uit twee dagdelen en vindt plaats op 26.9 en 17.10 als ook op 28.11 en 12.12. Alle vier de keren van 13.30 - 1700 uur. De basistraining Medisch onderwijs en het Utrechtse Geneeskunde curriculum bestaat uit één dagdeel en vindt plaats op 14.09, 1330 -1700 uur. De cursus Beoordelen en feedback geven aan co-assistenten bestaat uit één dagdeel van 900 -1300 uur en vindt plaats op 10.10 en op 14.11. Ondergetekende nodigt de Public Health docenten uit om mee te doen aan een of meer cursussen. Deze zijn leerzaam, effectief, speels en gezellig. Accrediteringspunten zijn te regelen, indien je je bijtijds aanmeldt. Deelname is gratis. Je meldt je in eerste instantie aan via assistent onderwijs coördinator Marijke van Straaten op
KETENZORG VOOR CHRONISCHE ZIEKEN STAAT CENTRAAL OP 29 EN 30 NOVEMBER IN LONDEN
Goede voorbeelden van transmurale zorg en disease management in Engeland en elders in Europa komen aan de orde op 29 en 30 november in Londen. Dat gebeurt tijdens het zevende congres van het International Network of Integrated Care (INIC). Aan de orde komen ten eerste pas gestarte innovaties waarover nog geen evaluatie onderzoek beschikbaar is. Ten tweede komen evaluatiestudie aan bod over zorginnovaties die al langer bestaan. Ten derde presenteren beleidsmakers hun methoden om innovaties te stimuleren en elders in hun organisaties te implementeren. Verwacht wordt een grote opkomst van Engelse innovatoren die zich inmiddels heben verenigd in een eigen vereniging voor ketenzorg ofwel integrated care. Wil jij op dit congres jouw innovatie of innovatieve beleid presenteren? Dien dan voor 15 september een abstract in via bij
VERANTWOORDING
Hierbij ontving je de wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum. Wil je de brief niet meer ontvangen, laat dat dan weten. Wil je meer weten of een activiteit bijwonen naar aanleiding van een bericht, neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite
Guus Schrijvers
Hoogleraar Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email:
tel 030 250 9359