Nederland in 2015: steden groeien uit elkaar
16 augustus 2006
In 2015 is de kloof tussen Randstad en periferie toegenomen. Een
aantal steden in Brabant, Gelderland, Overijssel en Flevoland
profiteren mee van de economische kracht van de Randstad, andere
gebieden blijven achter. Dat blijkt het rapport `Nederland in 2015'
van het project toekomstverkenning stedelijke gebieden van het
ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
---
Deze toekomstverkenning moet bijdragen aan de discussie over de
toekomst van het grote stedenbeleid. In 2009 lopen de convenanten af
die zijn gesloten met de 31 grote steden. In 2007 zal het kabinet
besluiten hoe het verder moet met het grote stedenbeleid.
Bevolkingsgroei
Uitgangspunt is een bevolkingsomvang van 16,64 miljoen in 2015 (CBS,
in 2006 16,33). Gemeentes en steden waarin veel nieuwbouw verrijst,
zullen het meest groeien. Dat zal het geval zijn in de centrale steden
in Friesland en Groningen, in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal
en in Flevoland. Zeeland en Limburg blijven in groei achter.
Allochtonen
Het aantal niet-westerse allochtonen in Nederland neemt toe van 1,7
miljoen in 2005 naar 1,97 miljoen in 2015. De komende jaren verlaten
ook allochtone gezinnen de stad. Zij zullen vooral nieuwe groeikernen
opzoeken zoals Almere, Flevoland, Haarlemmermeer, Lelystad en
Zoetermeer. Barendrecht en Almere zouden een verdubbeling van het
aandeel allochtonen tegemoet kunnen zien. Jonge allochtonen onder de
15 jaar wonen in 2015 vooral in Amsterdam en Rotterdam. Qua aandeel
doet Almere niet voor deze steden onder.
De steden
Hoog- en laagopgeleiden wonen in 2015 in de steden vlak bij elkaar en
toch leven beide groepen in gescheiden werelden. Hoogopgeleiden zorgen
voor koopkracht in de stad en creëren zo werkgelegenheid voor
lageropgeleide groepen bijvoorbeeld in horeca en detailhandel. Maar
uit toenemende inkomensongelijkheid en segregatie kunnen sociale
problemen ontstaan. Het aandeel laagopgeleiden in Nederland daalt met
5 procent van 44 naar 39 procent. In de periferie is het
opleidingsniveau lager dan in de Randstad. In Limburg en Zeeland valt
een laag opleidingsniveau samen met vergrijzing. In Pekela, Tholen en
Dinxperlo bedraagt het aantal laagopgeleiden meer dan 50 procent. Ook
Emmen, Westland en Den Helder tellen relatief grote aantallen
laagopgeleiden. Het aandeel hoogopgeleiden (hbo en universiteit) neemt
toe met drie procent van 24 naar 27 procent. Zij zijn vooral te vinden
in steden en omgeving.
Werkgelegenheid
De beroepsbevolking stabiliseert tussen 2004 en 2015. De Randstad
blijft het economisch centrum van Nederland. Amsterdam en Utrecht
zien hun belang groeien ten opzichte van Den Haag en Rotterdam. De
Randstad breidt zich uit richting Brabant, Gelderland, Overijssel en
Flevoland. Hier neemt de werkgelegenheid toe. De werkelijke periferie
- Zeeland, Zuid-Limburg, de kop van Noord-Holand, en delen van
Groningen , Twente en de Achterhoek - zal van deze ontwikkeling niet
profiteren. Hierdoor groeit de kloof tussen Randstad-steden en steden
die meeprofiteren, en de perifere steden. De kansen op werk voor
laagopgeleiden zullen regionaal sterk verschillen. In de Randstad en
steden die meeprofiteren van de economische kracht van de Randstad zal
voldoende werk voor laagopgeleiden blijven bestaan. In de perifere
steden en gemeenten zal de werkgelegenheid voor deze categorie minder
rooskleurig zijn. De werkgelegenheid in de sectoren industrie en
landbouw zal verder afnemen.
Bereikbaarheid
Filedruk in de Randstad blijft als gevolg van investeringen in de
infrastructuur tot 2015 constant. Veel regio's buiten de Randstad
daarentegen zien hun bereikbaarheid verslechteren. De A2 ten zuiden
van Den Bosch wordt een onneembare barrière voor economische
ontwikkeling en werkgelegenheid. Het oplossen van verkeersknelpunten
zou regionale werkgelegenheidsproblemen deels kunnen oplossen. Zo zou
doorstroming van het verkeer rond Eindhoven voor Limburgers de
arbeidsmarkten rond Den Bosch, Utrecht en de Randstad binnen bereik
brengen. Vanuit Flevoland, Almere en Lelystad zullen banen in
Amsterdam en de Randstad de komende jaren steeds moeilijker bereikbaar
worden. Dit terwijl de werkgelegenheid in deze platsen achterblijft
bij de bevolkingsgroei. Indien hier geen oplossing voor komt, zullen
deze gemeenten naar verwachting tot de probleemgemeenten van Nederland
gaan horen.
Vergrijzing
Zo'n vaart als in Frankrijk en Spanje, waar ouderen verpieteren in
leeggelopen plattelandsdorpen, zal het in Nederland niet lopen. Dat
komt doordat het hele land goed bereikbaar is. Toch zal de vergrijzing
zich in bepaalde delen van het land concentreren. Dit zal het geval
zijn in delen van Zeeland, Limburg, Oost- en Noord-Nederland, en de
Noord-Hollandse kust. Vergrijzing biedt ook een kans: zestigers zijn
gezond, hebben vermogen opgebouwd en beschikken over een goed
pensioen. De steden zijn weinig in trek bij ouderen.
Verjonging
Plaatsen van meer dan 100.000 inwoners waar veel jonge gezinnen zich
zullen vestigen zijn Haarlemmermeer, Zoetermeer, Emmen, Apeldoorn en
Ede. Dit zijn typische woonsteden. Van de vier grote steden slaagt Den
Haag er het beste in gezinnen met kinderen vast te houden dan wel aan
te trekken.
Rechts in de kantlijn treft u meer informatie betreffende `Nederland
in 2015'.
Zie het origineel
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties