MINBZK: Nederland in 2015: steden groeien uit elkaar

Ministerie bzk

http://www.minbzk.nl

Nederland in 2015: steden groeien uit elkaar In 2015 is de kloof tussen Randstad en periferie toegenomen. Een aantal steden in Brabant, Gelderland, Overijssel en Flevoland profiteren mee van de economische kracht van de Randstad, andere gebieden blijven achter. Dat blijkt het rapport 'Nederland in 2015' van het project toekomstverkenning stedelijke gebieden van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze toekomstverkenning moet bijdragen aan de discussie over de toekomst van het grote stedenbeleid. In 2009 lopen de convenanten af die zijn gesloten met de 31 grote steden. In 2007 zal het kabinet besluiten hoe het verder moet met het grote stedenbeleid.

Bevolkingsgroei
Uitgangspunt is een bevolkingsomvang van 16,64 miljoen in 2015 (CBS, in 2006 16,33). Gemeentes en steden waarin veel nieuwbouw verrijst, zullen het meest groeien. Dat zal het geval zijn in de centrale steden in Friesland en Groningen, in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal en in Flevoland. Zeeland en Limburg blijven in groei achter.

Allochtonen
Het aantal niet-westerse allochtonen in Nederland neemt toe van 1,7 miljoen in 2005 naar
1,97 miljoen in 2015. De komende jaren verlaten ook allochtone gezinnen de stad. Zij zullen vooral nieuwe groeikernen opzoeken zoals Almere, Flevoland, Haarlemmermeer, Lelystad en Zoetermeer. Barendrecht en Almere zouden een verdubbeling van het aandeel allochtonen tegemoet kunnen zien. Jonge allochtonen onder de 15 jaar wonen in 2015 vooral in Amsterdam en Rotterdam. Qua aandeel doet Almere niet voor deze steden onder.

De steden
Hoog- en laagopgeleiden wonen in 2015 in de steden vlak bij elkaar en toch leven beide groepen in gescheiden werelden. Hoogopgeleiden zorgen voor koopkracht in de stad en creëren zo werkgelegenheid voor lageropgeleide groepen bijvoorbeeld in horeca en detailhandel. Maar uit toenemende inkomensongelijkheid en segregatie kunnen sociale problemen ontstaan.
Het aandeel laagopgeleiden in Nederland daalt met 5 procent van 44 naar 39 procent. In de periferie is het opleidingsniveau lager dan in de Randstad. In Limburg en Zeeland valt een laag opleidingsniveau samen met vergrijzing. In Pekela, Tholen en Dinxperlo bedraagt het aantal laagopgeleiden meer dan 50 procent. Ook Emmen, Westland en Den Helder tellen relatief grote aantallen laagopgeleiden.
Het aandeel hoogopgeleiden (hbo en universiteit) neemt toe met drie procent van 24 naar 27 procent. Zij zijn vooral te vinden in steden en omgeving.

Werkgelegenheid
De beroepsbevolking stabiliseert tussen 2004 en 2015.
De Randstad blijft het economisch centrum van Nederland. Amsterdam en Utrecht zien hun belang groeien ten opzichte van Den Haag en Rotterdam.
De Randstad breidt zich uit richting Brabant, Gelderland, Overijssel en Flevoland. Hier neemt de werkgelegenheid toe. De werkelijke periferie: Zeeland, Zuid-Limburg, de kop van Noord-Holand, en delen van Groningen , Twente en de Achterhoek - zal van deze ontwikkeling niet profiteren. Hierdoor groeit de kloof tussen Randstad-steden en steden die meeprofiteren, en de perifere steden.
De kansen op werk voor laagopgeleiden zullen regionaal sterk verschillen. In de Randstad en steden die meeprofiteren van de economische kracht van de Randstad zal voldoende werk voor laagopgeleiden blijven bestaan. In de perifere steden en gemeenten zal de werkgelegenheid voor deze categorie minder rooskleurig zijn. De werkgelegenheid in de sectoren industrie en landbouw zal verder afnemen.

Bereikbaarheid
Filedruk in de Randstad blijft als gevolg van investeringen in de infrastructuur tot 2015 constant. Veel regio's buiten de Randstad daarentegen zien hun bereikbaarheid verslechteren. De A2 ten zuiden van Den Bosch wordt een onneembare barrière voor economische ontwikkeling en werkgelegenheid.
Het oplossen van verkeersknelpunten zou regionale werkgelegenheidsproblemen deels kunnen oplossen. Zo zou doorstroming van het verkeer rond Eindhoven voor Limburgers de arbeidsmarkten rond Den Bosch, Utrecht en de Randstad binnen bereik brengen. Vanuit Flevoland, Almere en Lelystad zullen banen in Amsterdam en de Randstad de komende jaren steeds moeilijker bereikbaar worden. Dit terwijl de werkgelegenheid in deze plaatsen achterblijft bij de bevolkingsgroei. Indien hier geen oplossing voor komt, zullen deze gemeenten naar verwachting tot de probleemgemeenten van Nederland gaan horen.

Vergrijzing
Zo'n vaart als in Frankrijk en Spanje, waar ouderen verpieteren in leeggelopen plattelandsdorpen, zal het in Nederland niet lopen. Dat komt doordat het hele land goed bereikbaar is. Toch zal de vergrijzing zich in bepaalde delen van het land concentreren. Dit zal het geval zijn in delen van Zeeland, Limburg, Oost- en Noord-Nederland, en de Noord-Hollandse kust. Vergrijzing biedt ook een kans: zestigers zijn gezond, hebben vermogen opgebouwd en beschikken over een goed pensioen. De steden zijn weinig in trek bij ouderen.

Verjonging
Plaatsen van meer dan 100.000 inwoners waar veel jonge gezinnen zich zullen vestigen zijn Haarlemmermeer, Zoetermeer, Emmen, Apeldoorn en Ede. Dit zijn typische woonsteden. Van de vier grote steden slaagt Den Haag er het beste in gezinnen met kinderen vast te houden dan wel aan te trekken.