Radboud Universiteit Nijmegen
Mannen, vrouwen, macht en onbegrip
Agrippina eeuwenlang té zwart afgeschilderd
Was ze een gifmengster, een intrigante? Was ze de kwade genius achter
de wreedheden van haar zoon Nero - wiens moederliefde zo diep niet
ging of hij liet haar op zeker moment doden? Of is er een
genuanceerder beeld te schetsen van Agrippina, een van de meest
invloedrijke vrouwen van het Romeinse keizerrijk? Lien Foubert,
onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen, geeft in Agrippina,
Keizerin van Rome, meer kleur aan deze vrouw.
Sinds augustus 2005 is Lien Foubert als junioronderzoeker verbonden
aan het Institute for Historical, Literary and Cultural Studies van de
Radboud Universiteit Nijmegen, afdeling Geschiedenis. Zij werkt daar
aan een proefschrift over de beeldvorming van Julisch-Claudische
vrouwen, de vrouwen van de eerste keizerlijke dynastie in Rome.
Agrippina, de oudste zus van keizer Caligula, nicht en echtgenote van
keizer Claudius en moeder van keizer Nero is een van die vrouwen - en
wel een van de meest invloedrijke. Ze zette haar zoon op de troon maar
werd zo machtig dat Nero haar uit de weg liet ruimen.
Wat deze vrouwen zo interessant maakt is dat zij in een nooit eerder
geziene politieke situatie terechtkwamen. Vrouwen waren minder
gebonden aan het huishouden en gingen een rol spelen in het publieke
leven. De positie van keizerlijke vrouwen was bovendien nog complexer
aangezien de macht en status van de keizer ook op hen afstraalde. Dit
maakte veel mannen uit het Romeinse Rijk nerveus, want zij twijfelden
sterk aan de capaciteiten van vrouwen. Het was dan ook de taak van
keizersvrouwen om niet al te prominent naar voor te komen en zich te
gedragen als goede huisvrouwen.
omslag boek
In Agrippina, Keizerin van Rome (een bewerking van de
doctoraalscriptie die Foubert schreef ter afsluiting van haar studie
Oude Geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Leuven) toont Lien
Foubert aan waartoe zo'n gespannen situatie kon leiden: de antieke
auteurs uit de tijd van Agrippina hielden vast aan hun beeld van de
onderdanige vrouw en konden niet uit de voeten met een keizerin die
uit de schaduw van haar echtgenoot trad. Agrippina deed echter veel
meer dan dat. Na de troonsbestijging van haar zoon werd ze afgebeeld
als de gelijke van de keizer, in plaats van als diens ondergeschikte.
Dit resulteerde uiteindelijk in haar dood én in een postume negatieve
beeldvorming door antieke auteurs zoals Tacitus, die haar afschilderde
als een onbeschaamde, infame en gewelddadige vrouw.
Agrippina was zeker geen onbeschreven blad, aldus Lien Foubert, maar
wie uitsluitend afgaat op de literaire bronnen uit de tijd van en kort
na Agrippina, geschreven door mannelijke auteurs, krijgt een te zwart
beeld van deze vrouw.
Lien Foubert, Agrippina, Keizerin van Rome
Uitgeverij: Davidsfonds, Leuven
Prijs EUR 19,95
ISBN 90-5826-402-5