Het Nationaal Archief
. Nationaal Archief Magazine
Database vrijgelaten slaven uit Suriname compleet
Den Haag, 3 augustus 2006
Goed nieuws voor onderzoekers naar slavernijverleden: Alle vrijgelaten
slaven uit Suriname zijn nu op de website van het Nationaal Archief
terug te vinden. In de database Vrij in Suriname - Emancipatie 1863
staan sinds 2003 de stadsslaven van Paramaribo. Daaraan zijn nu de
slaven uit alle andere Surinaamse districten toegevoegd.
34.000 vrijgelaten slaven te vinden
In 2003 kwam de database Emancipatie 1863 met de namen van 4.320
stadsslaven online. Met de laatste uitbreiding van de database met de
30.121 slaven uit de overige Surinaamse districten is de database
compleet. In de database kan gezocht worden op de categorieën slaven,
eigenaren en slaven en eigenaren. Voor historici en mensen die
vermoeden dat hun voorouder slaaf was in Suriname is hiermee een
unieke bron ontsloten.
Einde aan slavernij
Naar schatting 45.000 slaven worden op 1 juli 1863 vrij mens. Op die
dag schaft Nederland de slavernij af in zijn koloniën. De afschaffing
van de slavernij wordt ook wel aangeduid met de term emancipatie. De
meeste slaven (34.000) wonen in Suriname. In 1848 had Nederland al
besloten dat een eind zou komen aan de slavernij. Het duurt dan nog
vijftien jaar voordat de wetgeving rond is en men het eens is over de
schadevergoeding en verdere afwikkeling.
Compensatieregeling
Niet de slaven maar de eigenaren krijgen een schadevergoeding van de
Nederlandse overheid: f 300, - per vrijgemaakte slaaf. Dit ter
compensatie voor het wegvallen van arbeidspotentieel. De
slaveneigenaren moeten lijsten invullen (zg. borderellen) met de namen
van de slaven, waar ze werken, wat hun leeftijd is, welk beroep ze
uitoefenen en welk geloof ze aanhangen. In maart 1863 gaat een
commissie langs de plantages en door Paramaribo om te kijken of de
slaven die op de borderellen staan, ook echt bestaan. Deze commissie
geeft de slaven een familienaam die wordt opgetekend in het zogenaamde
Emancipatieregister. Dit register bevindt zich in het Bureau
Bevolkingszaken in Paramaribo. De borderellen liggen bij het Nationaal
Archief.
Onderzoek
De historicus Okke ten Hove heeft de informatie uit de borderellen en
het emancipatieregister (stadsslaven Paramaribo) gecombineerd. Alle
persoonsgegevens over zowel de slaven als de eigenaren zijn
overgenomen. Het resultaat van zijn onderzoek heeft hij ter
beschikking gesteld aan het Nationaal Archief. De gegevens over de
plantageslaven in de Surinaamse districten zijn afkomstig van Heinrich
Helstone en door Ten Hove gecombineerd met de borderellen.
Met de laatste aanvulling van de database is weer nieuw historisch
onderzoek mogelijk gemaakt.
Publicatie
De in deze database verzamelde gegevens worden ook in boekvorm
uitgegeven door de Amsterdamse uitgever Rozenberg Publishers in
samenwerking met de in Utrecht gevestigde stichtingen CLACS en IBS.
Voor meer informatie zie www.surinamistiek.nl
Voor de redactie
Wanneer u vragen heeft over de database kunt u terecht bij mw. S.
Barbier van de afdeling communicatie 070 - 331 54 55 of
suzanne.barbier@nationaalarchief.nl.
Het volledige webadres van de database Emancipatie 1863 is:
www.nationaalarchief.nl/vrij-in-suriname/