Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Persbericht Universiteit Leiden
21 juli 2006
IBM en Universiteit Leiden werken samen aan superglijding
Groepsleider IBM aangesteld als deeltijdhoogleraar in Leiden
Het Amerikaanse IBM T.J. Watson Research Center in Yorktown Heights,
New York, en de Universiteit Leiden gaan de komende twee jaar
samenwerken op het gebied van nano-wrijving, de wrijving tussen
oppervlakken op de schaal van enkele atomen. Daarover is vorige week
overeenstemming bereikt tussen de twee instituten.
Om de samenwerking vorm te geven wordt dr. Ruud Tromp, senior-staflid
bij IBM T.J. Watson Research Center benoemd tot deeltijdhoogleraar aan
de Leidse universiteit. Enkele malen per jaar zal hij onderzoek
verrichten binnen het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde
(LION). Ook zal hij promovendi begeleiden en colleges geven. Vanuit
Leiden zullen hoogleraar Joost Frenken en zijn postdoc Merlijn van
Spengen delen van het jaar gaan werken met de groep van Tromp in het
IBM-laboratorium.
Superglijding
De onderzoekers richten zich de komende twee jaar op slijtagevrije
wrijving tussen oppervlakken van slechts enkele atomen in diameter. De
groep van Joost Frenken heeft recent aangetoond dat onder bepaalde
omstandigheden de atomen zich zo richten dat de wrijvingskracht tot
vrijwel nul reduceert. Frenken noemt dit superglijding, met een
knipoog naar het heel andere natuurkundig fenomeen, supergeleiding.
Als superglijding echt bestaat en gecontroleerd kan worden ingezet,
heeft dat grote betekenis voor ultrakleine bewegende machientjes,
zogeheten nanorobots of nanobots. Tot nu toe is wrijving hét grote
probleem bij beweging op nano-schaal*. Een paar keer heen en weer en
het spul is kapot, aldus Frenken.
Hybride hoogleraar
Ruud Tromp is een hybride hoogleraar, zo karakteriseert professor
Peter Kes, directeur van LION, de nieuwe aanwinst. Leiden is zich
terdege bewust van het feit dat fundamenteel onderzoek zich
tegenwoordig ook moet richten op het aanpakken en oplossen van
praktische vraagstukken. We zijn op zoek naar vooraanstaande
wetenschappers die met een been in het bedrijfsleven staan. We werkten
al samen met kleinere bedrijven: zo is dr. Marco Beijersbergen,
directeur van het Leidse Cosine, sinds kort bijzonder hoogleraar in
het instituut en geven wij steun aan diverse startup-bedrijven binnen
ons instituut waaronder het nieuwe Leiden Probe Microscopy. Ruud Tromp
is het eerste wetenschappelijk staflid dat nu een directe link zal
gaan leggen tussen het fundamentele natuurkundeonderzoek binnen LION
en de grote vraagstukken in de halfgeleiderindustrie.
* nano betekent dwerg en komt van nanometer, het miljoenste deel van
een millimeter.
Achtergrondinformatie Ruud Tromp
Ruud Tromp is leider van de groep Molecular Assemblies and Devices bij
IBM. Zijn onderzoek richt zich op de structuur en groei van
oppervlakken en grenslagen, fase-overgangen aan oppervlakken en de
groei van organische halfgeleidende kristallen. Tromp heeft naam
gemaakt met het ontwikkelen van nieuwe experimentele technieken en
methodes waarmee de structuur en groei van oppervlakken tot op atomair
niveau bestuurd en gemanipuleerd kan worden. Zijn werk leidt tot
nieuwe devices en materialen die met name voor de
halfgeleiderindustrie, zoals IBM, van groot belang zijn.
Ruud Tromp studeerde in 1978 af aan de Universiteit Twente en behaalde
zijn doctorsgraad in Utrecht in 1982. Het jaar daarop werd hij benoemd
tot lid van de onderzoekstaf aan het gerenommeerde IBM T.J. Watson
Research Center. Sindsdien was hij onder andere manager van IBMs
onderzoek aan grenslaagfysica en was hij consultant voor de Corporate
Technology Council van IBM. Tromp heeft vele prijzen en prestigieuze
lidmaatschappen op zijn naam staan. Hij ontving maar liefst drie maal
de IBM Outstanding Innovation and Technical Achievement Awards in
1987, 1991 en in 1992. Verder is hij lid van de Basic Energy Sciences
adviescommissie van het Amerikaanse ministerie van Defensie, is hij
auteur van zon tweehonderd wetenschappelijke artikelen en heeft hij
zes Amerikaanse octrooien op zijn naam staan.
Voor meer informatie over Ruud Tromp
Achtergrondinformatie Leids Insituut voor Onderzoek in de Natuurkunde
(LION)
Het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION) is het
natuurkunde-instituut van de Universiteit Leiden. LION is ontstaan in
1993 uit een samenvoeging van drie oude en prestigieuze Leidse
laboratoria: het Kamerlingh Onnes Laboratorium, het Instituut-Lorentz
en het Huygens-laboratorium. De missie van het instituut is het
bevorderen en stimuleren van onderzoek op het hoogste niveau binnen de
experimentele en theoretische natuurkunde, en het ontwikkelen en
onderhouden van infrastructuur voor het uitvoeren van vooraanstaand
wetenschappelijk onderwijs in die vakgebieden. Het instituut is
onderdeel van de Leidse Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen
en participeert o.a. in de Casimir Onderzoekschool (met TU Delft) en
de Landelijke Onderzoekschool voor Theoretische Natuurkunde (LOTN).
Voor meer informatie over het Leids Insituut voor Onderzoek in de
Natuurkunde.