Indië verwerkt?
Herinneringen in beelden en teksten van Renske Scheffer
© Jacob van Essen - het Hoge Noorden Buro voor fotografie
8 juli tot en met 27 november 2005
Het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in het toenmalige
Nederlandsch-Indië is een verhaal van een oorlog ver weg waar in
Nederland slechts in beperkte mate aandacht aan wordt besteed. Ook in
de vaste presentatie van het Verzetsmuseum Friesland is er maar weinig
ruimte voor dit onderwerp. Maar met zekere regelmaat stelt het museum
die verre oorlog centraal met een tijdelijke expositie rond de
jaarlijkse herdenkingsdatum op 15 augustus.
In die reeks is van 8 juli tot en met 27 november de tentoonstelling
`Indië verwerkt?' met teksten en beelden van Renske Scheffer te zien.
Indië vergeten
Voor degenen die de oorlog Zuidoost-Azië hebben meegemaakt was de
oorlog pas op 15 augustus afgelopen. Eerst in 1970 werd in Den Haag op
15 augustus een bijeenkomst georganiseerd ter herdenking van het einde
van de Tweede Wereldoorlog door de capitulatie van Japan. In 1988 werd
het Indisch Monument in Den Haag door H.M. koningin Beatrix onthuld.
Sedertdien vindt de jaarlijkse Indiëherdenking daar plaats. Onder het
kabinet Kok is in 1999 15 augustus officieel erkend als de datum
waarop de Tweede Wereldoorlog ten einde was en wordt er die dag op
alle overheidsgebouwen gevlagd.
Renske Scheffer
Renske Scheffer is op 20 maart 1938 tijdens het verlof van haar ouders
in Nederland geboren. Enkele maanden later vertrekt het gezin weer
terug naar Indië. Haar vader is officier in het KNIL (Koninklijk
Nederlandsch Indisch Leger) , hij heeft de oorlog niet overleefd en
ligt in Bandung begraven.
Als peutertje wordt Renske met haar moeder en haar oudere zusje, net
als alle Nederlandse burgers in een kamp geïnterneerd. Ze herinnert
zich haarscherp de dag waarop ze zich moesten verzamelen.
Op achtjarige leeftijd keert ze met haar moeder en zus terug naar
Nederland. Na het gymnasium volgt ze op de Kunstacademie de opleiding
mode.
Als echtgenote en moeder komt ze, voor een periode van zes jaar, weer
in Indië terecht. Daar ontwikkelt ze zich in tekenen, schilderen en
aquarel.
De verwerking van haar Indische verleden is van zeer recente datum en
is ontstaan naar aanleiding van een therapeutische behandeling. De
acht in acryl uitgevoerde beelden zijn op deze expositie voor de
eerste keer te zien. Tezamen vormen de beelden, die ze met een
handgeschreven tekst toelicht, een soort van levensverhaal waarin de
kamptijd een grote rol speelt.
Ons Indië in het Verzetsmuseum Friesland
Het onderwerp Nederlandsch-Indië heeft een ondergeschikte positie
binnen het verzamel- en presentatiebeleid van het Verzetsmuseum. Met
tentoonstellingen als `Indië verwerkt?' wil het museum de geschiedenis
van die verre oorlog de plaats geven die haar toekomt. In het verleden
is dat gebeurd met de fototentoonstelling `Nederlandsch-Indië in de
Tweede Wereldoorlog' (2001), de grote overzichtstentoonstelling `Jam
Karet - De rubberen tijd', een dubbeltentoonstelling ism. het
Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum Overloon over 400 jaar
gemeenschappelijke geschiedenis (1998) en `Pearl Harbor' (1992).
Bij de tentoonstelling `Indië Verwerkt', is een kleine brochure
verschenen met de teksten van Renske Scheffer en een
achtergrondartikel van de Stichting 15 augustus 1945 over het verloop
van oorlog in Zuidoost-Azië.
Het Verzetsmuseum Friesland maakt deel uit van het Fries Museum te
Leeuwarden.