10 jaar combinatietherapie tegen hiv:
een chronische ziekte maar nog geen 'normale' ziekte
Amsterdam, 26 juni 2006
Op 1 juli is het 10 jaar geleden dat combinatietherapie voor mensen
met hiv versneld beschikbaar kwam in Nederland. Met deze
combinatietherapie kon hiv voor het eerst succesvol worden behandeld.
Momenteel zijn circa 11.500 mensen met hiv in behandeling bij de 24
hiv-behandelcentra in Nederland. Maar ondanks het feit dat
hiv-infectie een chronische ziekte is geworden die in het algemeen
goed behandeld kan worden, is het nog geen 'normale' ziekte, zoals de
Hiv Vereniging en het Aids Fonds graag zouden willen.
Volgens deze organisaties moet er nog veel veranderen. Er heerst nog
steeds een taboe op hiv. Discriminatie en stigmatisering moeten worden
bestreden. Hiv-positieven moeten hun werk kunnen behouden, of moeten
weer aan het werk kunnen als dat fysiek mogelijk is. Ze moeten zich
vrij voelen op school en niet gediscrimineerd worden. Bovendien moet
toegang tot verzekeringen worden verbeterd. Door vooroordelen over hiv
blijkt dit alles nog niet altijd te lukken.
Afgelopen zaterdag 24 juni organiseerde de Hiv Vereniging Nederland in
Zwolle het symposium '10 jaar combinatietherapie'. Hier volgen de
highligths:
De lobby om snelle beschikbaarheid
Het grote nieuwsfeit van de effectieve combinatietherapie werd begin
1996 op een conferentie bekend gemaakt en was voor de Hiv Vereniging,
het Aids Fonds, NATEC en Act Up! de reden om een expertmeeting te
houden. De toenmalige voorzitter van het Aids Fonds, Dick Dees,
pleitte aldaar voor een subsidieregeling waarmee de hiv-remmers al
vóór registratie vergoed konden worden. De Hiv Vereniging (Martijn
Verbrugge), het NATEC (Joep Lange) en het Aids Fonds (Peter van
Rooijen) startten direct een politieke lobby. Minister Els Borst nam
het idee over en zodoende kwam deze levensreddende combinatietherapie
minimaal een half jaar eerder beschikbaar in Nederland dan bij een
gebruikelijke registratieprocedure. Dat heeft levens gered.
Minder pillen per dag
De behandeling is na 1996 verder verbeterd. In 1996 was het niet
ongewoon dat hiv-positieven meer dan 20 pillen per dag slikten,
verspreid over meerdere slikmomenten met vaak lastige voedingsregels.
Tegenwoordig bestaat combinatietherapie uit veel minder pillen en
worden deze één of twee keer per dag ingenomen. De ontwikkelingen gaan
door. Naar verwachting komt eind dit jaar een combinatiepreparaat
beschikbaar wat bestaat uit één pil per dag.
Controle over bijwerkingen
Ook de langetermijn bijwerkingen zijn afgenomen. Eén van de meest
verminkende bijwerkingen is lipoatrofie: het verdwijnen van vet in het
gezicht, armen, benen en/of billen. Men weet nu meer over welke
medicijnen de kans op deze bijwerking vergroten én er zijn hiv-remmers
beschikbaar gekomen die deze bijwerking niet geven.
Resistentie
Omdat resistentievorming de zwakke plek van de combinatietherapie is,
is een extreem hoge mate van therapietrouw, levenslang, noodzakelijk.
Met een combinatie van meer dan 20 pillen per dag met meerdere
slikmomenten en verschillende voedingsregels is dat veel moeilijker
dan met een combinatie van een klein aantal pillen eenmaal daags
zonder voedingsregels. Ook hier is dus vooruitgang geboekt.
Mensen met hiv anno 2006
De komst van combinatietherapie heeft het leven met hiv enorm
veranderd. Was een hiv-infectie vroeger een onvermijdelijke dodelijke
aandoening, nu is het voor de meeste mensen met hiv een chronische
aandoening geworden. Ook is in de afgelopen tien jaar de groep van
mensen met hiv veel diverser geworden. Het aandeel vrouwen en etnische
minderheden is toegenomen. Daarnaast zijn er homomannen, jongeren en
lang-levenden met hiv. Deze laatste groep, die lang met een
hiv-infectie leeft, heeft vaak veel vrienden zien overlijden. Een heel
kleine groep kampt met resistent virus dat niet of nauwelijks meer te
behandelen is met het huidige arsenaal van hiv-remmers. Zij zitten in
dezelfde situatie als mensen met hiv van voor 1996. De problematiek
van mensen met hiv is zowel maatschappelijk als medisch dus heel
divers.
Hiv-medicatie als preventie?
De verbeterde medicatie, het gebruiksgemak en de verminderde
bijwerkingen leiden ook tot het toenemend belang van het inzetten van
deze hiv-medicatie ter voorkoming van een hiv-infectie na een seks- of
prikaccident, ook wel PEP genaamd (Post Exposure Prophylaxe). Helaas
is er met name voor PEP na seksaccidenten nog onvoldoende aandacht en
mogelijkheden bij GGD en.
Ook is nu een proces zichtbaar waarbij met name homomannen op eigen
gelegenheid experimenteren met hiv-medicatie als PREP (PRe Exposure
Prophylaxe), waarbij men hiv-medicatie inneemt alvorens mogelijk
risico op hiv-overdacht plaatsvindt. Omdat er nog vrijwel geen
onderzoek is gedaan naar de effectiviteit hiervan, is dit momenteel
enkel een theoretische optie om tegen hiv te beschermen.
Condoomgebruik en andere veiligere strategieën worden aanbevolen,
echter het tekent de sterk verbeterde kwaliteit van leven die mogelijk
is met hiv-medicatie.
Aids Fonds
Hiv Vereniging Nederland
Stichting Aids Fonds