De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
ons kenmerk : DRZw. 2006/2296
datum : 29-06-2006
onderwerp : Voortgangsbericht Nieuwe Hollandse Waterlinie
bijlagen : 1
Geachte Voorzitter,
Nationaal project Nieuwe Hollandse Waterlinie: Van denken naar doen!
Als coördinerend bewindspersoon voor de uitvoering van het nationaal
project de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) breng ik u met dit
voortgangsbericht over de NHW op de hoogte van een aantal wapenfeiten
uit de afgelopen periode.
Basis voor de uitvoering van het project NHW vormt het door de
ministerraad vastgestelde ruimtelijk plan voor de NHW, Panorama
Krayenhoff.
De betrokken partijen*, die vorig jaar hun handtekening onder de
Bestuursovereenkomst NHW zetten, hebben de projectrealisatie
krachtdadig ter hand genomen.
Bij dit typisch Hollandse project gaat behoud van cultuurhistorisch
erfgoed samen met toevoeging van hedendaagse functies, ofwel behoud
door ontwikkeling. De eerste resultaten zijn intussen zichtbaar (onder
andere restauratie forten en een aantal recreatieve verbindingen
daartussen).
Essentieel is dat deze inzet de komende periode met dezelfde
intensiteit doorgaat en dat daarbij alle afgesproken plannen op tijd
gerealiseerd worden.
De NHW als voorbeeldproject
De realisatie van de NHW staat in de schijnwerpers als
voorbeeldproject uit het Actieprogramma Ruimte en Cultuur (ARC) -
uitwerkingsnota van de Nota Ruimte.
Dit vooral ook gelet op de complexe bestuurlijke en ruimtelijke
situatie van het project.
De NHW is tevens één van de twintig Nationale Landschappen en maakt
daarmee deel uit van de Nationale Ruimtelijke Hoofdstructuur. Daarmee
geeft de NHW richting aan ruimtelijke ontwikkelingen en is de NHW een
kader voor ruimtelijke kwaliteit (met betrekking tot landschap en
cultuurhistorie).
Het project is ook bijzonder omdat het de NHW in ere herstelt als een
toonbeeld van de Nederlandse historie: een betere geschiedenisles is
er niet.
Hierna som ik een aantal onderwerpen op over de NHW die kenmerkend
zijn voor de uitvoeringsfase waarin het project zich nu bevindt.
Als bijlage treft u een publicatie aan met aansprekende projecten in
de NHW.
Voor nog meer actuele en inspirerende ontwikkelingen in de NHW kan de
website www.hollandsewaterlinie.nl geraadpleegd worden.
Samenhang en samenwerking
In september a.s. stelt de Liniecommissie de uitvoeringsprogramma's
vast die een uitwerking zijn van het gedachtegoed van het Panorama
Krayenhoff. Deze plannen zijn met veel enthousiasme door de
vertegenwoordigers uit de zeven deelgebieden opgesteld.
Nu de uitvoering gestalte krijgt zie ik een grote inzet van de
partijen in de regio, waarbij goed wordt samengewerkt. De
rijksbetrokkenheid werkt daarbij, zo is gebleken, als een stimulerende
factor.
Teneinde de samenhang van de NHW te waarborgen is een Liniebreed
Uitvoeringsprogramma opgesteld waarin de zeven programma's
geïntegreerd zijn.
Onlangs heeft het College van Rijksadviseurs (voor respectievelijk
Landschap, Cultuurhistorie, Infrastructuur en de Rijksbouwmeester) het
belang van een blijvende samenhang van de NHW voor de ruimtelijke
ontwikkelingsrichting nog eens nadrukkelijk onder de aandacht gebracht
van de betrokken bewindslieden (brief d.d. 7 maart 2006, kenmerk
2006234964).
Marketingsstrategie
Om de NHW meer betekenis te geven voor een groter publiek is inmiddels
een marketingstrategie uitgebracht met de uitnodigende titel: Ontdek
het geheime wapen van Nederland (bijlage). Uit toeristisch oogpunt is
deze strategie van groot belang (voor onder andere het genereren van
economische meerwaarde). Ook tijdens de Nationale Fortenmaand in
september openen zeer veel forten hun deuren waarbij veel activiteiten
worden georganiseerd (speurtochten; kunstexposities; voorstellingen;
e.d.).
Vaandelprojecten
In het plangebied komen locaties voor waar op korte termijn
besluitvorming over complexe ruimtelijke ontwikkelingen aan de orde
is. Deze gebiedsontwikkelingen met voorbeeldwerking voor de gehele
waterlinie worden 'vaandelprojecten' genoemd. Voorbeelden hiervan
zijn: Ruigenhoek (noordrand van Utrecht - infrastructuur,
waterberging, recreatie) en Munnikenland (nabij Slot Loevestein -
relatie met Ruimte voor de Rivier). Op 21 juni jl. zijn voor dit
laatste gebied bestuurlijke afspraken gemaakt tussen Rijk, provincie,
gemeente en waterschap om de NHW-plannen gecombineerd uit te werken
met het project Ruimte voor de Rivier. Het gaat hierbij vooral om
cultuurhistorie, veiligheid rivier, waterberging en
natuurontwikkeling.
Spelregels functiewijziging forten
Bij de uitwerking krijgt een aantal forten en andere objecten in de
NHW een andere functie. Daarom vindt nu een liniebreed onderzoek
plaats naar de mogelijkheden die zowel de wetgeving rond de
vleermuizen recht doen (onder andere Flora- en faunawet) als kansen
voor locatie-ontwikkeling en -exploitatie benutten. Het onderzoek moet
in de komende herfst spelregels opleveren hoe hier mee om te gaan.
UNESCO
In de in 2005 ondertekende bestuursovereenkomst is plaatsing van de
NHW op de UNESCO-lijst van Werelderfgoed als doel geformuleerd. Er
wordt nu op aangestuurd om de NHW op te voeren als uitbreiding van de
Stelling van Amsterdam, die al de status van UNESCO Werelderfgoed
bezit. Naar verwachting zal het kabinet najaar 2006 een brief naar de
Tweede Kamer sturen met de stand van zaken over onder andere
uitbreiding van de UNESCO-lijst in Nederland.
Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf (GOB)
Voor de NHW wordt momenteel onderzocht wat de rol van het GOB kan
zijn.
Bij brief d.d. 15 september 2005, kenmerk 2005-00093, heeft de
minister van Financiën u geïnformeerd over de oprichting van het GOB.
Essentie is dat het Rijk bij de uitvoering van integrale en complexe
projecten met verschillende vastgoedposities streeft naar een
efficiencyslag.
Bij de NHW wordt onder meer gekeken naar locaties waar diverse
complexe ruimtelijke ontwikkelingen spelen. Medio oktober verwacht ik
de resultaten.
Publiek private samenwerking (pps)
De Liniecommissie ondersteunt gebiedsprojecten waar nodig met het
opzetten van pps-constructies. Startende samenwerkingsmogelijkheden
worden waar mogelijk met procesgeld gestimuleerd met onder meer het
opstellen van adviezen, exploitatie-onderzoeken en
financieringsmogelijkheden.
Uitvoeringsprogramma en ILG
Het Rijk heeft in het Tweede Meerjarenprogramma Vitaal Platteland
(MJP2) het rijksbod neergezet met betrekking tot investeringen in de
twintig Nationale Landschappen (cultuurhistorie en toegankelijkheid).
Het betreft hier bijna 52 miljoen euro voor alle Nationale
Landschappen gezamenlijk, waarbij wordt uitgegaan van eenzelfde
bijdrage vanuit de regio. Daarnaast zijn er andere rijksdoelen uit het
Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) die bijdragen aan de NHW en
waaruit middelen beschikbaar kunnen komen. Binnen het ILG verwacht ik
veel van de koppeling van doelen door de provincies (natuur,
landschap, GIOS, recreatie, landbouw, cultuur). Buiten het ILG wordt
voor de NHW vooral ook aangestuurd op het koppelen met bijvoorbeeld
woningbouw, rijksinfrastructuur, ruimte voor de rivier.
Noodzaak andere financieringsbronnen
Het Panorama Krayenhoff met de daarbij afgesproken uitgangspunten is
ambitieus.
Voor de realisatie zijn aanvullende middelen nodig. Naast de reguliere
geldstromen wordt onder meer gezocht naar fondsvorming en sponsoring.
In dit verband moeten ook de Europese structuurfondsen vermeld worden:
momenteel wordt per landsdeel een Operatierationeel Programma
Doelstelling 2 opgesteld.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
*Samenstelling Liniecommissie: vijf ministeries (VROM, OC&W, V&W,
Defensie en LNV) en vijf provincies (Utrecht, Noord- en Zuid-Holland,
Gelderland en Noord-Brabant)
Bijlagen
Ontdek het geheime wapen van Nederland
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit