Socialistische Partij
Debat over Voorjaarsnota: borstklopperij kabinet is misplaatst
28-06-2006 * De economie trekt aan en het kabinet klopt zichzelf op de
borst. Maar is dat terecht, vroeg SP-Kamerlid Ewout Irrgang vandaag
tijdens het debat over de Voorjaarsnota van minister Zalm (VVD,
Financiën). "Nederland heeft eindelijk de aansluiting gevonden bij
economische herstel in Europa en de rest van de wereld. Het
kabinetsbeleid speelt wel een rol, maar het niet op de manier die het
kabinet suggereert."
De bijdrage van Ewout Irrgang in de eerste termijn van het debat:
Ewout Irrgang De Nederlandse economie heeft eindelijk de weg naar
boven gevonden en dat is goed nieuws. Voor mensen die werkloos waren
omdat ze nu een baan hebben gevonden, voor mensen die al een baan
hadden omdat ze er eindelijk weer eens iets bij krijgen, en voor deze
minister van Financiën omdat de kassa eindelijk weer eens lekker
rinkelt. Dat laatste is goed te zien aan het EMU-saldo, het saldo van
de inkomsten en uitgaven van de overheid. De kassa rinkelt dus niet
alleen, er zit ook weer eens iets in.
De vraag is wel: waarom rinkelt `ie? Rinkelt hij, zoals het kabinet
zegt, door de maatregelen van het kabinet? Of zit de werkelijkheid
toch iets anders in elkaar?
De belangrijkste reden is zonder enige twijfel niet het kabinetsbeleid
maar de internationale conjunctuur. Zoals dat een paar jaar geleden
ook de belangrijkste reden was dat hij níet rinkelde.
Nederland heeft eindelijk de aansluiting gevonden bij economische
herstel in Europa en de rest van de wereld. Het kabinetsbeleid speelt
wel een rol, maar het niet op de manier die het kabinet suggereert.
De afgelopen jaren toonde deze minister van Financiën zich een ware
leerling van Colijn: bezuinigen in een laagconjunctuur en daarmee de
misère vergroten, en onbenutte productiecapaciteit opbouwen.
Maar dit jaar tovert de minister van Financiën zich al een ware
Houdini om tot een andere leerling, een van John Maynard Keynes. De
bekeerling pompt met extra lastenverlichting voor burgers en bedrijven
en extra overheidsuitgaven zo'n 3 miljard euro in de economie en dan
zegt dan: kijk eens hoe goed gaat, het kabinetsbeleid werkt!
Het is deze minister van Financiën ten voeten uit. Eind jaren negentig
leidde steeds maar meer lastenverlichting in een hoogconjunctuur,
verder aangewakkerd door een overspannen huizenmarkt in combinatie met
een onbeperkte hypotheekrenteaftrek, tot een manische toestand van de
Nederlandse economie.
De afgelopen jaren gebeurde het omgekeerde, waarbij ook het wegvallen
van de extra consumptie uit de huizenprijsstijgingen en toename van
pensioenpremies een belangrijke rol speelden. De Nederlandse economie
is daardoor manisch-depressief.
Gelukkig zijn de pensioenpremies als oorzaak daarvan kaltgestelt door
het nieuwe Financieel Toetsings Kader. Maar het begrotingsbeleid en de
huizenmarkt niet en een volgend kabinet doet er goed aan doen om die
erfenis van Zalm definitief weg te werken.
Dan kom ik nu aan een aantal losse opmerkingen over de voorjaarsnota.
Het is goed dat werkgevers nu eindelijk worden verplicht om hun
bijdrage te leveren aan de financiering van de kinderopvang. Maar
waarom wordt dit weer gecompenseerd met een lagere winstbelasting?
Waarom worden in het algemeen de lasten voor het grote bedrijfsleven
weer verder verlaagd terwijl ze de afgelopen jaren in vergelijking met
huishoudens al flink zijn gespaard? De lasten voor gezinnen stegen in
2003-2005 immers met 3,5 miljard euro terwijl die van bedrijven met
slechts 1¾ miljard stegen. Terwijl voor volgende jaar nog een verdere
lastenverlichting in het vat zit als gevolg van het wetsvoorstel
"werken aan winst" waarin de winstbelasting nog verder wordt verlaagd.
Evengoed is het mooi als gezinnen met kinderen iets extra krijgen,
maar waarom krijgen ook rijke ouders weer meer? Terwijl mensen met een
inkomen van meer dan 2x modaal al het meest geholpen worden door het
kabinet met een inkomensstijging van zes procent.
Waarom niet meer doen voor ouders die het echt nodig hebben door een
inkomensafhankelijke toeslag op de kinderbijslag?
De SP vindt dat glastuinders een beetje ondersteund mogen worden in de
ombouw van hun kassen van energieslurpers naar energieproducenten door
middel van slimme kassen. Dat is wat ons betreft nog eens een slimme
economische investering.
Dat geldt echter lang niet voor alle investeringen uit het Fonds
Economische Structuur Versterking. Een paar maanden geleden bleek uit
onderzoek van het Centraal Plan Bureau dat van de 141 miljoen euro
voor een aantal onderzochte projecten, bijna de helft weggegooid geld
was aan projecten met namen als GATE, Food en Nutrition Delta, of
Innosport Nederland.
Het bevestigd het beeld van een aardgasfonds dat overvol is door de
gestegen olieprijzen waardoor projecten bij geld moeten worden
gevonden in plaats van geld voor projecten. Waarschijnlijk wordt dit
probleem alleen maar groter nu de beste projecten al beloond zijn,
terwijl er volgens de voorjaarsnota nog eens 1,4 miljard dit jaar en
volgend jaar wordt uitgegeven. Moeten we dat wel doen zo?
Het fonds was ooit bedoeld om te garanderen dat een groot deel van de
aardgasinkomsten nuttig besteed werd, zodat ook toekomstige generaties
er nog iets aan zouden hebben.
Vermogen onder de grond voor vermogen boven de grond, dat was het
motto. Maar als het omgekeerde nu gebeurt, laten we er dan snel een
einde maken. Want zoals het nu gaat, kunnen politici dit geld beter
besteden - bijvoorbeeld aan onderwijs - dan de ambtenaren van het
ministerie van Economische Zaken die in een kongsi in de
achterkamertjes de pot zitten te verdelen voor dubieuze projecten ten
lasten van de Nederlandse bevolking.
Zie ook:
* Nederland: economie van extremen (Tribune juni 2006)