IP/06/848
Brussel, 28 juni 2006
Van Tampere tot Tampere: Commissie speelt in op de wens van EU-burgers om
van Europa een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid te maken
Tussen de speciale bijeenkomst van de Europese Raad in Tampere op
15-16 oktober 1999, waar werd besloten een ruimte van vrijheid,
veiligheid en rechtvaardigheid tot stand te brengen in de Europese
Unie, en de informele bijeenkomst van de ministers van Justitie en
Binnenlandse Zaken in Tampere die gepland staat voor 20-22 september
2006, komt de Commissie met haar eerste politieke toetsing van de
vorderingen bij de uitvoering van het Haags programma. De Europese
burgers dringen er bij de EU op aan de nodige maatregelen te nemen om
van Europa een veilige plek om te leven te maken. De Unie en de
lidstaten moeten zich gezamenlijk inzetten voor een effectievere
bestrijding van georganiseerde criminaliteit en terrorisme, een beter
beheer van de migratiestromen en een strengere controle van de
grenzen. Uitvoering van het meerjarenprogramma ter versterking van
vrijheid, veiligheid en recht in de Europese Unie, het zogeheten
"Haags programma", is een gemeenschappelijk doel, dat vraagt om een
effectieve en controleerbare besluitvorming en heldere politieke
prioriteiten.
De ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid staat hoog op
de prioriteitenlijst van de Unie. Niet alleen omdat het een van de
fundamentele doelstellingen van de Unie is, maar ook en vooral omdat
het iets is dat de EU-burgers na aan het hart ligt. 17% van alle
wetgevingsvoorstellen van de Commissie heeft betrekking op dit
beleidsterrein, dat dus een grote rol speelt in de hervormingsagenda
van de Commissie. In de mededeling van de Commissie aan de Europese
Raad "Een agenda voor de burger" van 10 mei 2006 werd dit nog eens
duidelijk bevestigd.
Op de informele bijeenkomst van de ministers van Justitie en
Binnenlandse Zaken in september 2006 zullen de resultaten op dit
terrein worden besproken. Daarom is het nu tijd voor een eerste
politieke toetsing van de vorderingen bij de uitvoering van het Haags
programma en voor eventuele aanpassingen. De vier mededelingen die de
Commissie vandaag heeft goedgekeurd bevatten (1) een overzicht van de
vorderingen en een beoordeling van de mate waarin de maatregelen op
EU-niveau en op nationaal niveau zijn uitgevoerd, (2) een mechanisme
voor een grondige evaluatie van de resultaten en (3) een koersbepaling
om de uitwerking van het beleid op het gebied van vrijheid, veiligheid
en recht te verbeteren.
"De burgers hebben bepaalde wensen en verwachtingen ten aanzien van
dit beleidsterrein waar meer Europa nodig is. Met dit pakket willen we
daaraan resoluut tegemoet komen. Wat we nodig hebben is een
efficiëntere en beter controleerbare besluitvorming en meer
rechtsbescherming voor onze burgers. Dat moeten we bereiken door beter
gebruik te maken van de bestaande verdragen en niet door te proberen
stukken uit de grondwet los te weken", verklaarde voorzitter Barroso.
"Hoewel in bevredigend tempo nieuwe wetgeving op EU-niveau wordt
voorgesteld, hebben we betere methoden nodig om toezicht te houden op
de uitvoering en om het werkelijke effect en de werkelijke voordelen
van onze rechtsinstrumenten voor de burgers te beoordelen", aldus
Franco Frattini, vice-voorzitter van de Europese Commissie en belast
met justitie, vrijheid en veiligheid.
De allereerste evaluatie van de uitvoering van het JLS-beleid op
nationaal niveau levert een grotendeels ontoereikend resultaat op.
Maar wat vooral opvalt, zijn de kwantitatieve en kwalitatieve
tekortkomingen bij de omzetting van de instrumenten op het gebied van
politie en strafrecht.
Uit het "Scorebord plus" blijkt verder dat in de zogenoemde "derde
pijler" (politiële en justitiële samenwerking in strafzaken) een groot
deel van het "acquis" geen gestalte krijgt. Daar zijn twee redenen
voor:
* ten eerste is de uitvoering op nationaal niveau onvoldoende, maar
kunnen de lidstaten niet voor inbreuken voor het Hof worden
gedaagd;
* ten tweede verlopen de onderhandelingen in de Raad vaak moeizaam
en traag en leidt de unanimiteitsregel nogal eens tot een
afgezwakt compromis;
De Commissie stelt op de volgende gebieden een aantal
uitvoeringsmaatregelen voor voordat het Haags Programma verloopt
(2009):
1. grondrechten en burgerschap,
2. ontwikkeling van de tweede fase van het asielstelsel,
3. migratiebeheer,
4. geïntegreerd beheer van de buitengrenzen en interoperabiliteit van
de informatiesystemen,
5. wederzijdse erkenning (in burgerlijke zaken en in strafzaken),
6. toegang tot informatie die nodig is voor de bestrijding van
terrorisme en georganiseerde criminaliteit,
7. de toekomst van Europol.
Verdere informatie hierover is te vinden in Memo III- Uitvoering van
het Haags programma: koersbepaling.
Het voorgestelde evaluatiemechanisme moet leiden tot effectievere
maatregelen van de Unie: bij nieuw beleid zal worden voortgebouwd op
de resultaten in de praktijk. Dit is met name van belang als het Haags
programma afloopt in 2009. De ontwikkeling van evaluatiemethoden voor
het JLS-beleid leidt ook tot meer transparantie en betere regelgeving,
twee algemene EU-doelstellingen.
De Commissie is voornemens met de andere EU-instellingen en de
lidstaten een discussie aan te gaan over de manier waarop vaart kan
worden gezet achter de beleidsagenda op het gebied van justitie,
vrijheid en veiligheid. Op basis van de resultaten van deze discussie
tijdens het komende Finse voorzitterschap van de Raad wil de Commissie
nieuwe initiatieven nemen op grond van de overstapmogelijkheden in de
verdragen (artikel 42 van het EU-Verdrag en artikel 67, lid 2, tweede
streepje, van het EG-Verdrag). De Commissie dient ook een specifiek
voorstel in om voor een betere rechtsbescherming te zorgen door middel
van een grotere rol voor het Hof van Justitie.
Achtergrond
Het pakket omvat (zie ook de 4 samenhangende MEMO's):
(1) een mededeling met het eerste verslag over de uitvoering van het
Haags programma en het actieplan (het "Scorebord plus"), waarin een
overzicht wordt geboden van alle maatregelen die in 2005 zijn genomen
en voor het eerst wordt gekeken naar de uitvoering op nationaal
niveau; (Memo/06/252)
(2) een mededeling over de evaluatie van het JLS-beleid, die in de
eerste plaats is bedoeld om een mechanisme te ontwikkelen waarmee de
uitvoering en de resultaten van het beleid op dit gebied grondig
kunnen worden geëvalueerd; (Memo/06/253)
(3) een mededeling "Uitvoering van het Haags programma:
koersbepaling", als JLS-tegenhanger van de Commissiemededeling "Een
agenda voor de burger: concrete resultaten voor Europa" van 10 mei jl.
(COM(2006) 211 def.). Deze mededeling sluit aan bij de oproep van de
Europese Raad van juni om te bezien welke mogelijkheden er zijn om de
besluitvorming op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht op
basis van de bestaande verdragen te verbeteren. (Memo/06/254)
(4) een mededeling over de aanpassing van de bepalingen van titel IV
betreffende de bevoegdheden van het Hof van Justitie, teneinde de
rechtsbescherming te verbeteren. (Memo/06/255)
European Union