Den Haag, 28 juni 2006
Bijdrage van het lid Crone (PvdA) aan het plenaire debat over de Voorjaarsnota
(Gesproken woord geldt)
Komt het zien, komt het zien; ervaren goochelaar heden in ons theater?
Het Kabinet heeft heel veel feiten verdraaid, om het beeld te scheppen dat ze goed beleid heeft gevoerd, waardoor het financieringstekort is gedaald en dat er na het zuur eindelijk zoet is. Jammer dat ze de feiten niet aan haar zijde heeft. Het gaat beter, maar komt het door het kabinet, of komt het herstel door anderen en wie betaalde de rekening?
Eigenlijk lijkt dit een fantastisch kabinet, de economie trekt een beetje aan, en ze hebben talloze voorstellen uit de beterbegrotingen overgenomen:
* meer geld voor kinderopvang,
* schuldhulpverlening, voorstellen en amendement van collega Saskia Noorman Den Uyl, gisteren dus ten onrechte heel de dag in beeld dat het kabinet geld beschikbaar stelde, dat deed de kamer!
* energiecompensatie, en wel precies ons voorstel: schrap de MEPbijdrage, 52¤
* verlaag niet de zorgtoeslag, voorstel Bos , binnen 24 uur overgenomen
* maak voor de onderkant van de arbeidsmarkt gesubsidieerd werk mogelijk, kabinet nam het over, als het maar geen M-banen heet
* herstel de koppeling, na twee jaar ontkoppelen, gebeurt het nu weer
* schrap de huurstijging: het kabinet doet het nu voor één jaar, na de verkiezingen weer huurstijging?
* Schrap de no claim; bijna binnen, dat komt nog wel, als het CDA zijn rug recht houdt?
Kortom, goed kabinet? Of is dit alleen het strooigoed, niet het zoet, maar zoetjes-na-het-zuur? Een doorzichtige poging om de keizers te verleiden te paaien, en dan na de verkiezingen weer zuur?
De feiten over de economische rekening
gelukkig is er economisch herstel, maar het kabinet snoeft ten onrechte dat het is veroorzaakt door het kabinetsbeleid. Belangrijker is het internationale herstel en loonmatiging (sociale partners). Het kabinet heeft door procyclische beleid de recessie eerst verdiept, en is nu trots dat we uit het dal kruipen.
Uiteraard is onze open economie gevoelig voor de internationale conjunctuur. Dus noch alle tegenslag onder Balkenende, noch alle voorspoed onder Kok, zijn aan die kabinetten toe te schrijven. Maar evident is dat dit kabinet procyclisch beleid heeft gevoerd, dus de recessie is verdiept, en verlengd door lastenverzwaringen van dit kabinet. Zoals het CPB schrijft: de langste recessie sinds 50 jaar, 17 kwartalen op rij.
Minister Zalm is hier de grote goochelaar. Ik hou van goochelaars, je kijkt er met plezier naar, en je laat je graag bij de neus nemen. En je blijft piekeren, waar heb ik die vingervlugge beweging over het hoofd gezien. Gerrit Kazan, meestergoochelaar, ik hou er wel van. Maar ik heb nu een paar handigheidjes te pakken:
Dat is zoals de wielrenner die in de kopgroep zat, zich laat wegfietsen tot vlak voor de bezemwagen. Slechtste van het peloton. Maar die aan het einde van de rit in de middenmoot eindigt, omdat het bergaf gaat en de wind mee heeft. En dan roept: wat ben ik toch goed. Maar Mart Smeets ziet dat we niet meer in de top meedraaien.
* De rekening is intussen betaald door honderdduizenden die werkloos zijn geworden, waarvan veel jongeren en 50-plussers weten dat ze inmiddels veel achterstand hebben opgelopen of zelfs nooit meer aan het werk komen.
* Ook de grote daling van het financieringstekort heeft het kabinet niet zelf verdiend. De rekening is betaald door de Nederlandse burgers via grote lastenverzwaringen (2.5 mld voor gezinnen, 1 mld voor bedrijven) en door de onvoorziene gasbaten (23 mld, ook betaald door burgers, bedrijven en buitenlanders), Onzeker blijft hoe structureel het allemaal is.
* Maar, een handigheidje, het kabinet verkoopt gek genoeg de lastenverzwaring als lastenverlichting, Dat snappen burgers niet, want die zien nog steeds alle rekeningen stijgen (energie, zorg, huren), terwijl lonen en uitkeringen dalen. En nog steeds zien ze weinig van lagere lasten. De mensen thuis zijn niet gek: de koopkracht is nog altijd niet hersteld. Zalm is niet eerlijk maar verdraait de feiten. Zo een verdraaiing is dat hij de zorgtoeslag een lastenverlichting noemt, maar de bijbehorende invoering van de (verplichte) nominale premie, niet bestempelt als lastenverzwaring.
* Dat is in strijd met normale boekhoudregels die in dit land al 25 jaar gelden. Deze verdraaiing van de feiten door het kabinet blijkt ook uit de cijfers van het CPB, er is geen lastenverlichting van 1.1 mld maar een belastingverhoging van 3.5 mld tot en met 2007, dus inclusief al het zoet! (ik tel zelfs de lastenverlichtingen van 2007 mee, zie bijlage voor liefhebbers)
* De rekening is zeer ongelijk verdeeld, lage en middeninkomens zijn er helemaal niet op vooruit gegaan, nog altijd is er dus meer zuur dan zoet. De feiten zijn,:
* -gewone gezinnen met kinderen,met alleen modaal (alleenverdieners): min 0.9%;
* - en 1 + : modaal (grootste groep Nederlanders, tweeverdieners) min 1.5%
* - vrijwel alle minima (ook met kinderen) ; boven en onder 65,; in de min
* - en het meest is ingeleverd door alle alleenstaanden
* - eigenlijk zijn er over de periode 2003-06 slechts op vooruitgegaan: de 2 : keer modalen (0.6) en de alleenstaande ouders met o.1 op minimum-niveau. En de 65plussers met een pensioen van meer dan 5000¤. Dat zijjn de kille cijfers; gewoon opgeteld uit de koopkrachtcijfers van kabinet en CPB.
* Ondanks enkele grote klappers, energiecompensatie 52¤ en niet doorgaan van de lagere zzorgtoeslag is de koopkracht nog in de min. Alleen beterbetaalden gingen er op vooruit
Hier komen de feiten en de goochelaar elkaar tegen: de cijfers kloppen: er is een grote totale lastenverzwaring over de kabinetperiode van 3.5 mld, en dat leidt natuurlijk tot koopkrachtverlies, gegeven de lage inkomensgroei en ontkoppeling van uitkeringen. Het is dan onvermijdelijk dat de koopkracht is gedaald.
Daar hebben de mensen thuis geen Haagse koopkrachtplaatjes voor nodig,en daar helpen geen kleine electorale cadeautjes.
De koopkrachtcijfers bevestigen hetzelfde beeld, dus er is nog altijd meer zuur dan zoet, zeker voor gewone middeninkomens, gezinnen en alleenstaanden.
Wat hou ik van die goochelaar, maar maak het niet te doorzichtig.
FES wordt geplunderd voor het zoet
Zeer verrassend is dat het kabinet alle kritiek over potverteren met FES-gelden in de wind slaat. Zelfs nog erger maakt. Het kabinet wil lastenverlichting geven, te betalen door de teruggave van 1 mld uit Europa. Die komt echter pas in 2009, met terugwerkende kracht. Daarom wil minister Zalm 3 mld uit het FES halen, om nu al lastenverlichting te geven van 1 mld.. Zalm wil nu al kampioen verkiezingscadeautjes zijn. Dat is nog tot daar aan toe.
Maar ten eerste doorbreekt hij de heilige Zalmnorm, want uitgavenmeevallers uit Europa worden ingezet voor lastenverlaging.
Ten tweede: mag dat eigenlijk wel: de FESwet voorziet alleen in uitgaven die structuurversterkend, zijn, niet in uitgaven die electoraal versterkend zijn.
En ten derde, hij garandeert niet dat die 3 mld die hij nu van het FES 'leent', na 2009 weer terugkomt in het FES. Die garantie wil ik alsnog, anders wordt investeringsgeld ingezet voor consumptie (lastenverlaging) (motie)
Onze voorstellen/amendementen, om het scheve koopkracht beeld een beetje te herstellen;, kunt u ons helpen om dit te realiseren,
* schrappen no claim regeling in twee stappen. 1e :We geven per oktober de premieverhoging die iedereen moest betalen voor de no claim terug (lastenverlaging 91 euro per oktober), dat helpt juist mensen die geen no claim krijgen omdat ze onvermijdelijke zorgkosten hebben. In dit overgangsjaar 2006 is de no claim onderdeel van het zorgcontract, dus die zal volgend jaar moeten worden uitgekeerd (255 min 91¤), want contract is contract 2e: per 2007 schrappen we de no claim, het CDA doet hopelijk mee, al mag het niet van de VVD.
* We zullen in stemming brengen de aangehouden motie Noorman-Den Uyl/Rouvoet, 30300 XV, nr 101, waarin verzocht wordt de zorgtoeslag voor alleenstaanden te verhogen tot het niveau van een gehuwde.
* We scheppen een fonds voor schoolboeken voortgezet onderwijs. De kosten stijgen voor ouders en kinderen met honderden euro's per jaar. Door scholen te verplichten een huur-fonds voor boeken op te zetten dalen de kosten; ik weet dat ook de ChristenUnie hier erg voor is;
* We steunen de glastuinbouw. Met een innovatiefonds/energiebesparing glastuinbouw. Velen dreigen failliet te gaan door verdubbeling gasprijzen. Dat levert Zalm honderden mln op, daarvan deel terugsluizen voor ondersteuning energiebesparing. Dat helpt de sector en betekent minder uitputting Slochteren en voorkomt dat duizenden hun baan verliezen. (overleg CDA 40-70 mln)
* compensatie publieke omroepen (met D66/CDA?)
* we nemen een voorschot op voorstellen beterbegroting: verlaging nominale premie, terugdraaien verlaging huursubsidie, extra ruimte zorg en onderwijs, we hopen dat het kabinet de tekorten in de verpleeghuiszorg aanvult, anders zullen we, net als de laatste drie jaren, daar voorstellen voor doen in de beterbegroting.
Financiering: er komt nog een grote meevaller aan: de gasbaten zullen -bij de inmiddels door CPB verwachte oliepprijs van 68$ komt er nog 1440 mln binnen. Daarvan gaat 42% naar het FES, en zetten wij een deel van de overige inkomsten in voor dit pakketje., en daarnaast gaat een deel naar aflossing van de staatsschuld.
Dat is geen goochelen, maar ik hoop op de steun van Gerrit kazan.
Partij van de Arbeid