Koninklijke bibliotheek
Koninklijke Bibliotheek ontdekt boeken Willem van Oranje
De Koninklijke Bibliotheek, de nationale bibliotheek van Nederland, heeft onlangs vijftien boeken uit het bezit van Willem van Oranje ontdekt in de Staatsbibliotheek in Berlijn. Deze boeken maakten deel uit van een collectie van 48 Franse boeken die de Prins tijdens een verblijf in 1559 in Parijs heeft gekocht. Willem van Oranje moet zeer aan deze boeken gehecht zijn geweest, want hij nam ze met zich mee toen hij in 1568 naar Duitsland uitweek om aan vervolging door de Spaanse koning Philips II te ontkomen. Het verdere lot van deze boeken was tot nog toe onbekend. Men heeft altijd aangenomen dat de boeken verspreid zijn geraakt toen na de moord op de Prins in 1584 al zijn goederen werden verkocht om de lopende uitgaven te kunnen betalen. Slechts vijf zijn in het verleden in de handel opgedoken. De ontdekking van deze vijftien boeken is dus van groot belang voor onze kennis van de intellectuele belangstelling, die de Prins op 25-jarige leeftijd aan de dag legde.
In zijn boekenkeuze toont Willem van Oranje zich de 'volmaakte hoveling'. Natuurlijk zijn er de verplichte werken van de grote schrijvers uit de Oudheid, zoals het populaire krijgsboek van Vegetius, vol prachtige houtsneden. Daarnaast vinden we ook de laatste literaire bestsellers van die dagen, zoals de Palmarin d'Angleterre, een vervolg op de bekende ridderroman Amadis de Gaule. Willems belangstelling als staatsman komt tot uitdrukking in twee delen met wetten en verordeningen, uitgevaardigd door de Franse koningen vanaf de middeleeuwen. Een ander boek bevat overzichten van alle legeraanvoerders, maarschalken, admiraals, grootmeesters en kanselieren van Frankrijk, van de vroege middeleeuwen tot de eigen tijd. Zoals bij boekliefhebbers in die tijd gebruikelijk, heeft de Prins de boeken in fraaie banden laten steken met zijn wapen in kleuren op de voor- en achterkant. Door deze banden kunnen we de boeken nu nog herkennen.
Dr. Anne Korteweg, conservator middeleeuwse handschriften van de Koninklijke Bibliotheek (KB), kwam de boeken op het spoor toen zij onderzoek deed naar de boekencollecties van de graven van Nassau en de prinsen van Oranje. Korteweg vermoedt dat de boeken in Berlijn zijn beland als bezit van Louise Henriette, de oudste dochter van stadhouder Frederik Hendrik en kleindochter van Willem van Oranje. Zij werd in 1646 uitgehuwelijkt aan Frederik Wilhelm, keurvorst van Pruisen, en woonde de rest van haar leven in Berlijn. Na haar dood in 1667 schonk de keurvorst haar bibliotheek aan de door hem opgericht Kürfürstliche Bibliothek, de voorloper van de huidige Staatsbibliothek.
De boeken zullen eigendom blijven van de Staatsbibliotheek. De KB bezit echter twee van de tot nu toe vijf bekende boeken van de Prins van Oranje; de Heptameron, de beroemde bundel liefdesverhalen van Marguerite de Navarre en de Cesar renouvellé, een soort handboek voor oorlogsvoering van de Italiaan Gabriele Simeoni. De Cesar renouvellé is tot en met 9 juli te zien in De Verdieping van Nederland, de permanente topstukkententoonstelling van de KB en het Nationaal Archief.
Korteweg bereidt een studie voor over de bibliotheek van de Nassaus en Oranjes in de vijftiende en zestiende eeuw. In deze publicatie, die in 2007 zal verschijnen, zal ook deze vondst uitgebreid beschreven worden.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Léanne Selles, hoofd Communicatie KB, 070-3140466, leanne.selles@kb.nl
zie ook www.kb.nl