Universiteit van Tilburg 15 juni 2006
Wetgeving voor afluisterbevoegdheid is aan revisie toe
Promotie jurist Arno Smits
Door nieuwe communicatietechnologieën zoals e-mail, sms en
internettelefonie en interceptietechnieken zoals 'snifferen', nemen de
mogelijkheden van gegevensverzameling door opsporingsdiensten toe.
Aanpassing van de wetgeving op dit terrein is nodig, aldus Smits, want
er ontstaan schemergebieden. Smits promoveert op vrijdag 23 juni 2006.
De introductie van internet en mobiele telefonie heeft de
mogelijkheden om privacygevoelige informatie te verkrijgen sterk
veranderd. Zo is een mobiele telefoon feitelijk een peilbaken waaruit
afgeleid kan worden waar iemand zich op een bepaald moment bevindt en
verschaft surfgedrag informatie over iemands persoonlijke
belangstellingssfeer. Om de vraag te kunnen beantwoorden of onze
wetgeving op het terrein van het opsporingsgericht aftappen en
verzamelen van verkeersgegevens toegesneden is op deze nieuwe
technologieën verdiepte Arno Smits zich grondig in de wetgeving en
jurisprudentie. In zijn proefschrift beschrijft hij uitgebreid de
ontwikkelingen op het gebied van opsporingsgericht aftappen
('afluisteren' door justitie) vanaf de start van de wetgeving (in
1926) tot 2006. Hij doet dit zowel voor Nederlands recht als
Amerikaans recht. Conclusie is dat beide rechtssystemen opvallend veel
overeenkomsten vertonen, maar op een klein aantal punten wezenlijk
verschillen.
Op basis van zijn literatuuronderzoek concludeert Smits dat onze
wetgever de oude regels met betrekking tot telecommunicatie vrijwel
zonder enige bedenking heeft toegepast op een inmiddels ingrijpend
veranderende telecommunicatieomgeving. En dat wringt. Zo is de
klassieke scheiding die de wet maakt tussen het aftappen van
inhoudelijke communicatiegegevens en het verzamelen van (inhoudloze)
verkeersgegevens bij e-mails technisch nauwelijks uitvoerbaar. De
onderwerpregel maakt namelijk deel uit van de header met de
verkeersgegevens (adresgegevens); de elektronische envelop en
briefpapier zijn onlosmakelijk verbonden. Bovendien hebben gegevens in
toenemende mate geen vergelijkbare pendant in de klassieke telefonie.
Zo biedt http-informatie van surfgedrag meer informatie dan een lijst
van gebelde nummers. Een rechercheur kan bijvoorbeeld niet alleen zien
dat er contact is geweest met een escortbedrijf, maar ook naar welk
type de belangstelling van een verdachte uitgaat en of een bepaalde
dame 'besteld' is. Maar dit betekent tevens dat de privacy meer in het
geding is.
Snifferen
Smits keek ook naar 'sniffermachines', programma's die gericht op
internet kunnen zoeken naar mails van bepaalde adressen en personen of
informatie met een specifieke inhoud. Hij gaat met name in op de
werking van Carnivore, een programma dat de FBI gebruikt. Over de
intensiteit en vorm van sniffering in Nederland heerst een grote
sluier van geheimzinnigheid, aldus Smits. Hij pleit voor een
onafhankelijk onderzoek naar (sniffer)systemen en de wijze waarop
verkeersgegevens en inhoudelijke informatie vanuit juridisch-technisch
oogpunt van het web 'geplukt' kunnen worden, welke partijen daarbij
betrokken dienen te zijn, wat de mogelijke privacygevolgen zijn en
welke aanvullende maatregelen ter bescherming en controle nodig zijn.
Mr. A.H.H. (Arno) Smits (1974, Geldrop) studeerde Nederlands recht in
Tilburg. In 2000 startte hij het bovenbeschreven dissertatieonderzoek
bij de faculteit Rechtsgeleerdheid van de UvT. Eind 2004 werkte hij
als projectleider bij E-Grant, een digitale dienstverlener van
overheidsinformatie. Halverwege 2005 maakte Smits de overstap naar het
Functioneel Parket waar hij belast is met grote fraudezaken.
Noot voor de pers
De promotiezitting van Arno Smits vindt plaats op vrijdag 23 juni 2006
in de Aula van de Universiteit van Tilburg, Warandelaan 2. De zitting
start om 14.15 uur. Promotoren zijn prof.mr. M.S. Groenhuijsen en
prof.dr. E.J. Koops. Titel proefschrift: Strafvorderlijk onderzoek van
telecommunicatie. Een handelseditie verschijnt bij Wolf Legal
Publishers (ISBN-13: 978-90-5850-179-0). Voor journalisten is een
exemplaar van het proefschrift beschikbaar via de Afdeling
Voorlichting & Externe Betrekkingen, tel: 013 466 2000, e-mail:
persberichtuvt@uvt.nl. Arno Smits is bereikbaar via tel: 06 48763171
en e-mail: arnosmits@hotmail.com. Persberichten van de UvT vindt u op
www.uvt.nl/persberichten/.
UvT Persbericht