KNMG
'Medisch handelen rond het levenseinde' verschenen
KNMG-leerstoel gezondheidsrecht
De afgelopen jaren zijn zowel in wetgeving als rechtspraak normen ontwikkeld over het handelen van artsen rond het levenseinde. In het onlangs verschenen boek 'Medisch handelen rond het levenseinde' geeft prof. mr Johan Legemaate een overzicht van die regels.
Jaarlijks overlijden er in Nederland ongeveer 140.000 mensen. In een aanzienlijk aantal van deze gevallen gaat aan het overlijden een zogenaamde medische beslissing rond het levenseinde vooraf. Deze beslissing kan zowel indirect (de behandeling van de patiënt wordt gestaakt, ten gevolge waarvan de patiënt aan zijn aandoening overlijdt) als direct (het leven van de patiënt wordt op diens eigen verzoek beëindigt) verband houden met het overlijden. In veruit de meeste gevallen kunnen de activiteiten van de arts worden getypeerd als normaal medisch handelen, dat wil zeggen handelen dat past binnen de gangbare medische praktijk en handelen waar de patiënt in beginsel recht heeft. Daarnaast kan er sprake zijn van levensbeëindiging, al dan niet op verzoek van de patiënt. Beslissingen rond het levenseinde leiden al geruime tijd tot maatschappelijke, politieke, ethische en juridische discussie. Dat is logisch, want het gaat veelal om ingrijpende beslissingen, over de aanvaardbaarheid ervan wordt verschillend gedacht.
In het boek 'Medisch handelen rond het levenseinde' geeft Legemaate, beleidscoördinator gezondheidsrecht van de KNMG en hoogleraar op de door de KNMG ingestelde leerstoel gezondheidsrecht aan de Vrije Universiteit, een overzicht van de voor artsen relevante normen en regels bij beslissingen rond het levenseinde. In het boek komt niet alleen levensbeëindigend handelen aan de orde, maar ook andere beslissingen rond het levenseinde: het staken of niet-instellen van een behandeling, pijn- en symptoombestrijding en palliatieve sedatie. Verder wordt aandacht besteed aan late zwangerschapsafbreking. Het boek bevat onder meer een uitvoerige analyse van de relevante rechtspraak uit de periode 1980-2005. In het slothoofdstuk staat Legemaate stil bij de verschillen tussen de medische en de juridische kijk op beslissingen rond het levenseinde.
Om de praktische toepasbaarheid van het boek te vergroten zijn de belangrijkste wettelijke bepalingen als bijlage opgenomen (de teksten van de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst en de Euthanasiewet, en de relevante bepalingen uit de Wet op de lijkbezorging en het Wetboek van Strafrecht). Tot de bijlagen behoren ook het Euthanasiestandpunt van de KNMG, de beleidsregels van het Openbaar Ministerie met betrekking tot levensbeëindiging en de brief die de regering in november 2005 aan de Tweede Kamer zond over levensbeëindiging zonder verzoek.
J. Legemaate, Medisch handelen rond het levenseinde. Uitgave in de serie 'Gezondheidswetgeving in de praktijk' van Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2006. ISBN 90 313 4750 7. Prijs 45 euro.