22-6-2006
VVD tevreden over akkoord zwerfafval
Statiegeld op blikjes en flesjes is voorlopig van de baan. Dat scheelt
een hoop kosten, administratieve lasten en gedoe voor consumenten.
Tegelijk is de aanpak waarover nu overeenstemming is bereikt met
betrokken partijen veel effectiever.
Blikjes en flesjes maken maar vijf procent van het zwerfafval uit. Een
veel bredere aanpak om het probleem aan te pakken is dus nodig. Met
het bereikte akkoord wordt die aanpak veilig gesteld. Goed voor het
milieu en goed voor de consument.
Hieronder treft u de bijdrage van VVD woordvoerder Paul de Krom.
Alleen het gesproken woord geldt.
Principe akkoord producentenverantwoordelijkheid
Eerst een opmerking over de rare brief die de Staatssecretaris aan
440.000 bedrijven stuurde op 10 maart, maar na schriftelijke vragen
van collega Koopmans en mijzelf bij brief van 24 maart aan dezelfde
bedrijven weer schielijk introk. Ik wil er niet teveel woorden aan
vuil maken. Dit valt in de categorie `eens maar nooit weer'. Ik wil
graag van de Staatssecretaris de verzekering dat bedrijven die niets
met verpakkingen te maken hebben, zoals transporteurs, niet onder het
regime vallen. Ik vraag ook bevestiging dat de grens van 15.000 kilo
gehandhaafd blijft. Kan de Staatssecretaris nog eens toelichten waarom
juist die grens is gekozen? De VVD wil in geen geval dat kleine
ondernemers met dit alles worden lastig gevallen. De Richtlijn biedt
hier ook ruimte voor door de mogelijkheid rekening te houden met
kleine en middelgrote ondernemingen. Die hoeven toch hopelijk geen
papiertjes te tellen van hun `toonbankproducten'? Nederland heeft toch
geen kop gezet op de Richtlijn?
Inmiddels heeft ons het bericht bereikt dat er een principeakkoord is
gesloten tussen verpakkend Nederland en de VNG over de belangrijkste
uitgangspunten van de financiering van de inzameling van
verpakkingsafval door gemeenten. Dat is mooi, maar mij is nog
onduidelijk wat de afspraken precies inhouden. Ik begrijp dat het
alleen om kunststofverpakkingen gaat en dat de
inzamelingsdoelstellingen `ruimschoots' worden gehaald. Ik heb wel een
intentieverklaring gezien, maar veel wijzer ben ik daar niet van
geworden. Kan de Staatssecretaris hierop ingaan? Wanneer krijgt de
Kamer volledig inzicht in de afspraken, zowel inhoudelijk als
financieel? Kan de Staatssecretaris het onderhandelingsproces
uitleggen? Wanneer is hij zich er persoonlijk mee gaan bemoeien en
waarom pas in een zo laat stadium? Ik heb mij wel verbaasd over de
handelwijze van de VNG in december, en dan druk ik mij nog zachtjes
uit. Op 16 november was er een principeakkoord tussen bedrijfsleven en
VNG. De VNG had nog ruim tijd nodig om dit door haar leden te laten
accorderen. Maar nog vóór het Algemeen Overleg inde Kamer op 15
december bleek het bestuur van de VNG het akkoord door haar eigen
onderhandelaars al te hebben verworpen. De Kamer was daar indertijd
niet van op de hoogte. Rare gang van zaken, en dan druk ik me nog
zacht uit. Maar ook bij het bedrijfsleven zit het niet echt lekker
geloof ik. Nedvang, als opvolger van SVM Pact, blijkt niet te voldoen
als onderhandelingspartner. Kritische geluiden komen van VNO, MKB
Nederland en Papier Recycling Nederland (PRN). Half april wordt
Nedvang als onderhandelingspartner vervangen door een delegatie van
vanuit het bedrijfsleven. Dat akkoord is er nu gelukkig, maar niet met
alle partijen, zo begrijp ik. FME Nederland, PRN en Horeca Nederland
willen onafhankelijk van Nedvang een eigen systeem. Van PRN begrijp ik
dat in ieder geval heel goed. Die hebben sinds 1998 een goed
functionerend systeem dat veel goedkoper werkt dan wanneer zij
volgens het systeem en de tarieven aan Nedvang zouden moeten gaan
betalen. De doelstellingen uit het verpakkingsconvenant en de AMvB
worden ruimschoots gehaald. Waarom zouden zij meer gaan betalen als
zij nu al hetzelfde resultaat behalen met een fractie van de kosten?
Kan de Staatssecretaris deze informatie bevestigen? Is de
Staatssecretaris het met mij eens dat als brancheorganisaties
hetzelfde resultaat bereiken tegen veel lagere kosten dan via Nedvang,
die brancheorganisaties daartoe in de gelegenheid moeten worden
gesteld? Is de Staatssecretaris bereid dat te faciliteren in overleg
met de VNG? In hoeverre geldt hetzelfde voor FME Nederland en Horeca
Nederland? Niet alle bedrijven zijn aangesloten bij Nedvang. Wat is de
omvang van de groep `free riders'? Wat gaat de Staatssecretaris
daarmee doen? Hoe en op welke manier gaat hij handhaven? Hoe hoog zijn
nu de administratieve lasten van de invoering van de
producentenverantwoordelijkheid?
Kosten voor burger niet omhoog
De VVD stelde als voorwaarde voor invoering van de
producentenverantwoordelijkheid dat de kosten van de burger niet
omhoog zouden gaan door twee keer te betalen voor hetzelfde. Dit
gebeurt als afvalstoffenheffingen en reinigingsrechten op het huidige
niveau blijven, maar de kosten van het bedrijfsleven in de producten
worden doorberekend. Het moet een systeem van communicerende vaten
zijn: het één omhoog, dan het ander omlaag. Het resultaat is een
zero-sum voor de burger. Voor de VVD is dit een principieel punt. Ik
heb eerder gezegd dat als dit niet duidelijk is de AMvB wat de VVD
betreft van tafel gaat. Welke garanties geeft deze Staatssecretaris
aan de mensen in Nederland dat zij de facto niet meer gaan betalen?
Waarom betalen inwoners van Dongen trouwens Euro 227,= aan
afvalstoffenheffing, en die in Stadskanaal maar Euro 152,=? Voor
meerpersoonshuishoudens zijn de verschillen nog groter: van 340,= in
Dongen tot 208 in Stadskanaal. Zelfs binnen de gemeentegrenzen van
Amsterdam verschillen de bedragen: 205 per jaar voor Amsterdam
Centrum, in Osdorp Euro 183,= Vanwaar al deze verschillen? Hoe
inzichtelijk zijn die kosten voor burgers eigenlijk? Hoe weten de
burgers dat de opbrengsten niet hoger zijn dan de kosten? Zou het niet
een goed idee zijn om de werking van de afvalmarkt eens goed in kaart
te brengen? Is er bijvoorbeeld wel voldoende concurrentie? Is de
Staatssecretaris bereid dat te laten onderzoeken? Kan het allemaal
niet veel efficiënter en goedkoper? Als hij van mening is dat dit niet
zo is, waar baseert hij dat dan op?
Zwerfafval
De VVD is blij dat statiegeld voor blikjes en flesjes van de baan is.
Het voorkomt een hoop administratie, kosten, en ongemak voor de
consument. De aanpak die tussen de Staatssecretaris, de VNG en het
bedrijfsleven is afgesproken lijkt mij ook veel efficiënter. Ik heb de
volgende vragen.
1. Bedrijfsleven geeft 11 mln per jaar. Hoeveel dragen de andere
partijen financieel bij? VNG geeft aan zelf de handhavingkosten te
dragen, maar daar staan dan ook extra inkomsten van bestuurlijke boete
tegenover. Het Rijk geeft aan "ruimte op de begroting" te zoeken. Tot
half oktober zal verder onderhandeld worden over de financiële
bijdragen van de partijen. Maar waarom heeft het bedrijfsleven nu al
wel een concreet bedrag genoemd en `vastgelegd' (3 x 11 mln), en
gemeenten en Rijk niet?
2. De VNG beschouwt het bod van het bedrijfsleven (3 x 11 mln) niet
als eindbod, maar als "een uitnodiging tot het voeren van verdere
onderhandelingen" (bron: mail VNG d.d. 20 juni). Welke financiële
afspraken zijn er nu precies gemaakt? Hoe groot is de kans dat medio
oktober blijkt dat partijen er financieel toch niet uitkomen?
3. Hoe voorkomen we freeriders gedrag? Dit akkoord is een goed begin.
De VVD-fractie hoopt dat de uitwerking van deze raamovereenkomst, die
volgt in oktober, en de resultaten die dat oplevert over drie jaar
voldoende positief zijn. Indien die onverhoopt te wensen overlaten,
kunnen we altijd nog terugvallen op statiegeld / ecotax, hoewel dat
zeker niet mijn voorkeur heeft.
4. Zijn er ook kwantitatieve afspraken gemaakt over het terugdringen
van zwerfafval? Of gaat het alleen om inspanningsverplichtingen? Voor
zover er kwantitatieve afspraken zijn / worden gemaakt, hoe denken de
partijen deze te meten? Meten is toch niet goed mogelijk?
5. In het persbericht van het ministerie van VROM van afgelopen
maandag staat: "Er komt geen statiegeld op blikjes, kleine plastic
flesjes en andere verpakkingen, maar wel een boete voor mensen die hun
troep op straat gooien. Om dat te controleren, worden speciale,
gemeentelijke afvalcontroleurs aangesteld. Die kunnen overtreders een
zogenaamde bestuurlijke boete opleggen die kan oplopen tot zo'n
vijftig euro." In de brief van de Staatssecretaris staat niets over
deze speciale controleurs (wel over extra handhaving). Komen deze er
inderdaad; een soort parkeerwachters maar dan anders?
Verwijderingsbijdragen
Producenten zijn verplicht om verwijderingsbijdragen te verlagen of te
stoppen als aannemelijk is dat fondsen groot genoeg zijn om de
historische voorraad te dekken, volgens de Europese Richtlijn. Uit
antwoorden op Kamervragen van collega Van Velzen en mijzelf maakt ik
niet duidelijk op dat de fondsen niet groter zijn dan nodig. Hoe weet
u zeker dat dat niet het geval is? In hoeverre wordt dit werkelijk
door de Inspectie gecontroleerd? De Raad voor de Nederlandse
Detailhandel wil de afdrachten stoppen. Op grond waarvan? Kan dit
zomaar? Hoe kijkt de Staatssecretaris daar tegenaan? Waarom bent u van
mening dat een ecoheffing op spaarlampen geen dubbele heffing is,
omdat consumenten c.q. burgers er ook al voor betalen via de
afvalstoffenheffing?)
Nascheiding en AVI's
Ons bereiken - van verschillende kanten uiteraard - volkomen
tegengestelde geluiden over voor- en nadelen van
nascheidingsinstallaties versus AVI's. Ik wil de Staatssecretaris
vragen die nadrukkelijk in kaart te brengen, zowel vanuit milieu- als
vanuit economisch oogpunt.
VVD