22-6-2006
Inbreng Willibrord van Beek bij het Verantwoordingsdebat
In de Tweede Kamer had vandaag - 22 juni 2006 - het
verantwoordingsdebat plaats. Voor de VVD nam fractievoorzitter
Willibrord van Beek het woord. Hier treft u zijn inbreng.
We voeren vandaag het verantwoordingsdebat over 2005 oftewel het
tweede begrotingsjaar van het tweede kabinet Balkenende. Het gaat de
VVD niet om mooie plannen, de resultaten tellen!
Wat de VVD betreft gaat het net als vorig jaar om de beleidsmatige
verantwoording: `Hebben we bereikt wat we wilden bereiken, hebben we
daarvoor gedaan wat we zouden doen en heeft het gekost wat het zou
kosten?' Wat de VVD betreft gaat het dit jaar ook om de verantwoording
over de uitvoering.'Is de dienstverlening waar het rijk voor
verantwoordelijk is van goede kwaliteit en wordt deze uitgevoerd
binnen een verantwoord budget en op een transparante manier' en ` zo
niet, wat gaan we daar aan doen, mede tegen de achtergrond dat de
overheid er voor de mensen is niet andersom?
Ik kom daar zo op terug.
Voorzitter, niet alleen in het eerste jaar, maar ook in het tweede
regeringsjaar heeft dit kabinet veel bereikt. Het kabinet heeft zich
ontpopt als een waar hervormingskabinet dat Nederland weer een
uitstekende positie geeft om de komende jaren te groeien en te
bloeien. Het zijn geen makkelijke tijden om in de oppositie te zitten.
De afgelopen jaren verweet de PvdA het kabinet dat de economie werd
afgeknepen en dat Nederland daardoor achterbleef bij de rest van
Europa. Het jaarverslag over 2005 laat zien dat het kabinet de weg
omhoog heeft gevonden. De maatregelen die genomen moesten worden om de
schade van de loon-prijsspiraal van 2001 en 2002 te repareren hebben
gewerkt. En laten we elkaar niet wijsmaken dat Nederland alleen maar
meelift op de golven van de wereldconjunctuur. De maatregelen van dit
kabinet maken wel degelijk verschil. Zoals de Wet Werk en Bijstand,
die aantoonbaar heeft geleid tot een veel grotere uitstroom. Kijk naar
het kleinere beroep op de WAO als gevolg van de herbeoordelingen. Dit
kabinet begon met een financieringstekort dat boven 3% lag, inmiddels
komt begrotingsevenwicht weer in zicht. De economische groei lag
vorige jaar nog onder het EU-gemiddelde, inmiddels daarboven. En het
belangrijkste resultaat op economisch terrein is natuurlijk dat de
werkgelegenheid weer spectaculair stijgt, de werkloosheid is gedaald
tot onder de 4 % . Ondernemers investeren weer, mensen die langs de
kant stonden krijgen weer perspectief, jongeren krijgen weer een baan.
Dat zijn de resultaten waar iedere politicus voor werkt en ook de
oppositie moet het met me eens zijn dat Nederland er nu veel beter
voorstaat dan toen het kabinet begon. Dat zullen we met zijn allen de
komende jaren gaan merken. Niet alleen economisch zijn er veel
maatregelen genomen:
o Het nieuwe zorgverzekeringstelsel geeft ons de vrije keuze van
zorgverzekeraar. Doet hij het niet goed? Dan kan iedereen ieder jaar
overstappen naar een ander.
o Met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) wordt voor het
eerst geregeld dat mensen met een chronische ziekte, handicap of
sociale achterstand en mantelzorgers recht hebben op ondersteuning op
maat van hun gemeente, zodat zij kunnen participeren in de
samenleving.
o Bedrijven en ondernemers hebben de eerste verlaging van de
winstbelasting gekregen en er zit nog meer in het vat.
o De overheid gaat niet meer tot in detail voorschrijven aan scholen
in het primaire onderwijs hoe ze hun geld moeten besteden: zij krijgen
voortaan een lumpsum budget
o Bij de Algemene Politieke Beschouwingen in 2005 heeft mijn
voorganger Jozias van Aartsen aandacht gevraagd voor kinderopvang en
met name de voor de voor-, tussen- en naschoolse opvang in het
schoolgebouw. Vanaf 1 augustus 2006 zal de tussenschoolse opvang
wettelijk worden verankerd. En nog dit jaar zal een begin gemaakt
worden om de Wet op het Primair Onderwijs daarvoor te wijzigen. Het
doel van de VVD is dat per 1 januari 2007 naschoolse kinderopvang tot
tevredenheid van kinderen en ouders en dus ook van de VVD is geregeld.
De VVD zegt het vandaag nog maar eens een keer: ons doel is geen
gesjouw met kinderen meer.
o Eindelijk kan Nederland `ontPronken' omdat de Vijfde Nota
Ruimtelijke Ordening daar ons de ruimte voor biedt.
Een compliment hiervoor is op zijn plaats. Maar we zijn er nog niet!
Voorzitter, de VVD fractie heeft enkele beleidsthema's geselecteerd
waar wij nog vragen over hebben en die zijn overgebleven uit de
verantwoordingsdebatten met de verschillende bewindslieden die de
afgelopen twee weken gehouden zijn. Ik zal het hebben over
administratieve lastenverlichting voor de burgers, onze jeugd,
innovatie en files.
Ik zal afsluiten met een aantal opmerkingen over de uitvoering van
beleid
Administratieve lastenverlichting
Er wordt op de ministeries van financiën en economische zaken hard
gewerkt aan het verminderen van de administratieve lasten voor het
bedrijfsleven. Het kabinet heeft de helft van de doelstelling van ruim
4 miljard euro lastenverlichting gerealiseerd. Dat is mooi, maar het
bedrijfsleven geeft zelf aan dat dit niet echt veel opluchting geeft.
Daar is de VVD zeer bezorgd over. De aanbevelingen van de cie's
Kraaijeveld en Stevens moeten wat ons betreft met spoed worden
uitgevoerd.
Voor het bedrijfsleven is het nodig dat de voorstellen vanuit de
Tweede Kamer, zoals één inspectie- en controledienst, kwartaalaangifte
i.p.v. maandaangifte en het laten vervallen van de helft van de
vergunningen, met spoed worden uitgevoerd. Hoe staat het met de
uitvoering van de moties ten aanzien van deze onderwerpen?
De minister van BVK heeft zelf toegegeven meer moeite te hebben om de
doelstelling te halen om ook voor de burger een flinke
lastenverlichting te realiseren. Hij is dan ook nog lang niet op de
helft van zijn doelstelling. De VVD vindt het dan ook verstandig dat
de Minister President een specifieke stuurgroep van ministers heeft
ingesteld om in het komende jaar alles te doen om die beloofde
lastenverlichting tot stand te brengen. Ons land is internationaal
koploper in het gebruik van de PCs en het Internet , maar Nederland is
een magere middenmoter op de internationaal lijsten van landen als het
gaat om de bereikbaarheid van de internetsites van de overheid. Dat
kan toch niet! De invoering van ons burgerservice nummer kan ook een
stuk sneller.
De Belgen doen het beter.... Dat laat dit kabinet zich toch niet
langer zeggen?
De VVD wil er graag op vertrouwen dat het goed komt. Met welke
concrete maatregelen voor bedrijfsleven en burgers komt het kabinet
nog dit jaar?
Jeugd
De jeugd heeft de toekomst. Maar dit geldt ook andersom. De toekomst
van Nederland wordt mede vormgegeven door de jeugd van nu. De VVD ziet
nog steeds grote structurele problemen rondom het beleid van het
kabinet als het om de jeugd gaat. De Algemene Rekenkamer heeft terecht
zeer kritische opmerkingen gemaakt over de resultaten van het beleid
om het aantal voortijdige schoolverlaters terug te dringen. Maar
liefst 175 leerlingen per dag verlaten voortijdig de school.
Doorgerekend zijn er in de afgelopen 5 jaar zo'n 300.000 jonge mensen
zonder diploma op de arbeidsmarkt gekomen. Toekomstloos. Een deel van
hen bekeert zich gelukkig weer tot de schoolbanken, maar het is
evident dat we veel meer moeten doen om het tij te keren. Er zijn wel
plannen, maar er is onvoldoende `werk in uitvoering'.
De VVD is nog steeds ontevreden over de aansluiting tussen school en
werk. Wat schoolverlaters kunnen en weten, sluit niet aan bij wat
bedrijven aan vakmanschap vragen. De VVD-fractie heeft in 2004 een
nota uitgebracht waarin vele maatregelen worden opgesomd om het oude
vakmanschap weer in het onderwijs te brengen. Meer praktijk en minder
theorie. Ook deze omslag is nog te beperkt ingezet en de resultaten
zijn dus ook onvoldoende.
De kwaliteit, de wachtlijsten en de versnippering in de organisatie
van de jeugdzorg baart ons nog steeds zorgen. Het ontbreken van
protocollen, weinig wetenschappelijke onderbouwing van de
behandelingen - waardoor de centrale vraag toch vaak is of het nu
eigenlijk wel werkt of niet - maar vooral de trage vorderingen op dit
terrein verontrusten ons. Juist in de verantwoording gaat het erom of
het geld juist is besteed, of bereikt is wat we wilden bereiken. Dat
is nu precies wat onbekend is. Wat ons betreft alle hens aan dek. Wat
is concreet de ambitie van het kabinet om nog in deze kabinetsperiode
de kansen en de toekomst van de jeugd te verbeteren?
Innovatie
Voor de discussie over verantwoording en VBTB is van groot belang dat
het beleid ook toetsbaar is, althans de gegeven prestatie indicatoren
ook daadwerkelijk meetbaar en beschikbaar zijn in het jaarverslag. Dit
is in de paragraaf over het bevorderen van de innovatiekracht, in het
jaarverslag van Economische Zaken, niet het geval.
Uit het jaarverslag blijkt dat op tal van effectindicatoren geen
realisatiecijfers beschikbaar zijn. De meest recente cijfers die
beschikbaar zijn, zijn veelal uit 2000. Dit maakt het onmogelijk de
regering af te rekenen op haar beleid. Ter compensatie van de niet
beschikbare cijfers wordt verwezen naar de stijging van Nederland van
de 8e naar de 7e positie op de European Innovation Scoreboard van
2005. Een goede prestatie, maar dit is geen officiële
prestatie-indicator. De VVD vraagt zich dan ook het nut en de noodzaak
van de gekozen prestatie-indicatoren af.
Het kabinet is van start gegaan met innovatie en kenniseconomie hoog
op de prioriteitenlijst. Het innovatieplatform zou analyses maken,
voorstellen doen en aanjagen. Zorgen dat de kennis niet op de plank
blijft liggen, maar daadwerkelijk wordt toegepast. Daar schort het in
Nederland nogal aan. We horen en zien bijzonder weinig resultaten. Een
omslag in denken vergt meer dan mooie rapporten. Het vergt het actief
uitventen van successen, het leren van successen in andere sectoren,
het toepassen van best practices. Een sneeuwbaleffect is nodig, maar
is de bal al van de berg gerold? Wat wordt geanalyseerd en
voorgesteld, moet politiek worden vertaald. Daarom is de betrokkenheid
van dit kabinet in de persoon van de Minister President ook zo
belangrijk. Het kabinet moet aan de bak!
Filebestrijding
Nadrukkelijk ontevreden is de VVD over het gebrek aan voortgang bij de
filebestrijding. De doelstelling van het kabinet is "een vermindering
van de filezwaarte met minimaal 30% op plaatsen waar projecten zijn
uitgevoerd". Voer die projecten dan ook uit !
Iedere ochtend hoort heel Nederland het fileleed breed uitgemeten op
de radio. Miljoenen hardwerkende mensen zitten vast op weg naar het
bedrijf of een klant, of na het werk, hopend dat de kinderopvang nog
niet gesloten is als ze eindelijk uit de file zijn. Geld is nu eens
niet het probleem: het FES is goed gevuld. Onze oproep is: minister
Peijs ga asfalteren !
Fijnstof zou nu overal de voortgang blokkeren. De VVD is daar niet van
overtuigd, er staan een groot aantal wegen gepland in het MIT buiten
grootstedelijke gebieden die o.i. snel aangelegd kunnen worden. Een
motie met een opsomming van die wegen is vorig jaar bij de financiële
beschouwingen aangenomen. Bovendien missen we iedere vooruitgang in de
wettelijke maatregelen rond fijn stof. Niet alleen de wetgeving in
Nederland hapert, er komen ook onrustbarende geluiden uit Brussel,
waar Europese regelneven nóg meer regelgeving op ons willen loslaten.
De VVD wil een duidelijke toezegging van het kabinet dat het niet
akkoord zal gaan met nog verdere aanscherping van de
fijnstofregelgeving vanuit Brussel, in ieder geval niet zolang de
huidige problemen niet zijn opgelost.
Ontwikkelingssamenwerking
Niet in het jaarverslag, maar wel zeer relevant voor een
verantwoordingsdebat is de brief die wij deze week van Minister van
Aardenne ontvingen. Deze brief is een reactie op vragen van collega
Szabó over resultaatmeting bij ontwikkelingssamenwerking. De brief
schetst een onthutsend beeld. Een deugdelijke verantwoording over de
geboekte resultaten is niet mogelijk. Het gaat hier om 4 miljard euro
per jaar! Dit is voor de VVD niet acceptabel. Graag een heldere
verklaring.
Uitvoering
Voorzitter, het is niet iets van het laatste jaar, helaas, maar ook
dit jaar zijn wij een aantal malen opgeschrikt door toch wel heel
zwakke plekken in de uitvoering van het overheidsbeleid. Zo bleek bij
de bouwfraude dat de integriteit van enkele ambtenaren in het geding
was, het OM functioneerde geenszins optimaal, we kregen te maken met
TBS-ers die tijdens hun verlof in de fout gingen, we maken ons nog
steeds veel zorgen over het langs elkaar heen werken van organisaties
die onze jeugd ondersteunen, we willen wel maar het is nog niet gelukt
om het aantal schoolverlaters zonder diploma flink terug te brengen,
het UWV moet er nog heel hard aan trekken om iedereen op tijd de
juiste uitkering te betalen en zelfs de anders zo goed functionerende
belastingdienst was telefonisch wel zeer moeilijk bereikbaar voor
mensen met vragen over de zorgtoeslag, huursubsidie of belastingen.
Kortom: er schort een en ander aan de uitvoering van het
overheidsbeleid. Dat is voor de VVD de reden om in dit
verantwoordingsdebat extra aandacht te vragen voor de verantwoording
van de uitvoering van het beleid. Het VVD stelt voor dat het kabinet
bij elk nieuw beleidsvoornemen aan de Kamer meldt:
1. of geen beleid niet beter is dan beleid !
We moeten immers niet alles willen regelen vanuit Den Haag.
We willen juist minder in plaats van meer regels!
2. of het beleid wel uitvoerbaar is in de praktijk.
Is de organisatie die het uit moet gaan voeren er wel klaar voor
en zal
het wel zo werken in de praktijk zoals het kabinet dat voor ogen
heeft.
De VVD hecht vanouds heel veel waarde aan verantwoordingsdag. Voor
liberalen zijn harde resultaten belangrijker dan mooie plannen.
Allereerst omdat burgers moeten kunnen zien wat er gedaan wordt voor
hun belastinggeld. Maar vooral ook, omdat we de ambitie hebben om
Nederland steeds beter te maken. Als wij onze kleinkinderen over 20
jaar willen laten zien wat we voor hen gedaan hebben, kunnen we niet
voor de dag komen met: opa deed mee aan alle hypes, stond voorop bij
ieder vragenuurtje, maar controleerde niet of er voldoende
geïnvesteerd werd en, vooral, of er van alle mooie plannen ook iets
terecht kwam. We zullen moeten laten zien dat er daadwerkelijk iets is
gebeurd: dat het onderwijs van wereldklasse is, dat er volop werk is,
geen enorme overheidsschuld, kortom dat Nederland meer dan ooit een
land is om trots op te zijn. Natuurlijk vertellen we onze
kleinkinderen daarbij dat dit zo is gekomen omdat je nooit genoegen
moet nemen met een 6-, niet op school, niet in de politiek en zeker
niet op verantwoordingsdag.
VVD